«Усталыгъымы билип сайлагъанма, бир да сокъуранмайма»

Бусагъатда да, Интернет, техника тири айныгъанда, почта магъанасын тас этмейди, адамлагъа керек болгъанлай турады. Почтачыла тамамлагъан жумушланы, бу ишни сайлагъанны къаллай ышанлары болгъаныны юсюнден ушакъны Нальчикде Байсолтанланы Алимни атын жюрютген орамда почта бёлюмню таматасы Елена Морозова бла ушакъ этгенбиз.

- Елена Анатольевна, эм алгъа бу усталыкъгъа къалай келгенигизни юсюнден айтсагъыз эди.

- Бек биринчи почта бёлюмде 24 жылны уруннганымы белгилерге сюеме. Бу ишге жюрегим тартып, ол муратым болуп алай келгенме, аны ючюн «Почта бёлюмню  башчысы» деген жаны бла усталыкъ да алгъанма. Ал кезиуледе почтачы  болуп тургъанма, артда – оператор, ызы бла уа бёлюмню башчысына салгъандыла. 

- Инсан ишин сюйсе, ол да насыплылыкъны бир уллу кесегиди, дейдиле. Сизге къарай, аны тюзлюгюне тюшюнеме.

- Ишими жюрегим бла сюеме, мында нёгерлерим бла бир юйюрча турабыз, бир бирни ангылайбыз, билеклик этебиз. Адамла бла ишлеуню да жаратама, участкабызда пенсиячыларыбызны барын да таныйма, ала тюз да жууукъларымча болгъандыла. Ишден тышында бир жерде жолукъсакъ, бир бирге ышарып саламлашабыз, саулукъ-эсенлик сорабыз, арабыз бек игиди. Мында юйюмден эсе кёп заманны мычыйма, экинчи юйюмча болгъанды. 

- Энди иш бла байламлы соруулагъа кёчейик: газетлеге, журналлагъа жазылыу кампания кёп болмай бошалгъанды, аны эсеплери бла шагъырей этсегиз эди.

- Саулайда жазылыу азыракъ болгъанды, алай «Заманнга» жазылгъанланы санына уа къошулгъанды, аны алгъанла муну аллында жарым жылдан эсе кёбюрекдиле. Абадан, орта жыл санда да адамла, газетни алгъадан да алгъанла жаздырмай къоймайдыла. Къагъыт газетни окъугъан, аны къолларында тутхан, басма ийисни сезген алагъа хычыуун кёрюнеди, эрттенликде аны окъугъан тёре  болуп къалады. Газетни бир кесек кеч къалып жетдирсек,  сёлешип башлайдыла, къайдады деп, алай ашыгъып сакълайдыла. 

- Жаш тёлю уа? 

- Жаш ата-анала сабий изданияланы – «Нюр», «Нур», «Солнышко» - сайлайдыла. 

Газетле учуз тюйюлдюле. Сора хар не да, жангылыкъла барысы да,  Интернетде чыкъгъанлары, анда алгъаракъ да басмаланнганлары ючюн, кёпле анда окъуп къоядыла. 

Жандауурлукъ мадарла  этгенибизни  юсюнден да билдирирге излейме. Участкабызда жашагъанладан ыразылыкъ алып, аланы ахчаларына гитчеле багъылгъан больницалагъа журналла  жаздыргъан эдик. Аны ючюн сау болсунла, бу башламчылыгъыбызны ариу кёргендиле, докторладан кёп ыразылыкъ да эшитгенбиз.   

- Болсада, миллет тилледе чыкъгъан газетлени борчлары  жангылыкъланы мычымай жетдирген тюйюлдю, бир кесек башхаракъды,  сёз ючюн, миллет тиллени сакълау.

- Тюз айтасыз, мен оюм этгенден, уллу къыралыбызда орус тилден сора да, миллет тилледе периодика борчлу халда чыгъаргъа керекдиле. Аны магъанасы бек уллуду, ол адамны жюрегин жылытады, юлгюге мен ана тилимде окъургъа сюеме деп, «Заманны» кёп жаздырыучуларыбыз ол ниет бла аладыла.

- Кесигиз а къалай окъургъа сюесиз?

- Манга да къолумда къагъытны тутуп окъугъан хычыуун кёрюнеди, телефондан, компьютерден окъугъанны аллай татыуу жокъду. Газетлени да окъуйма, жангыз да реклама кёпле болгъанын жаратмайма. Былайда республикалы газетлерибизде ол алай бек тюбемегенин да чертирге тийишлиди. Китапланы да сюеме, бегирег а детектив, фантастика дегенча жанрланы.    

- Бир-бирде окъуучуларыбыздан газетни ыйыкъгъа бир кере окъуна кючден келтиредиле, деген тарыгъыуланы эшитирге тюшеди. Ол а жазылыугъа, айхай да, иги тюйюлдю. Сизде бу жаны бла хал къалайды?

- Бизде аллай болумла чыкъмагъандыла, бёлюмде алты почтальонубуз барды, бири ауруса, аны орунуна башхасы чыгъады. Башда айтханымча, бираз кечирек келсек окъуна, адамла сёлешип тебирейдиле. Сиз айтхан кезиуле уа, баям, ишчиле жетишмеген жерледе боладыла. Участкабызда, ауруп, арталлыда арбазгъа чыгъалмагъан адамла бардыла, бек ашыгъып сакълайдыла газетлени – аланы ыразы этерге кюрешебиз.    

- Бёлюмде алты адам ишлейди дегенсиз, ала бла шагъырей этсегиз эди.

- Аланы кёбюсю мында кёп жылланы урунадыла. Сёз ючюн,  Инна Черевашенко 30-дан аслам жылны ишлейди, Анна Гуссалова – 24 жыл, Елена Куламова бла Елена Борджакова – 19-шар жыл, Виктория Щипина – 14 жыл.  Черкесланы Мадина уа бизге келгенли жарым жыл болады. 

Ишибизге жаш адамланы да къатышдырыргъа итинебиз, жайда урунургъа 14 жыллары толгъан сабийлени чакъырабыз, ала кюннге эки сагъатны ишлейдиле, аны ючюн хакъ аладыла. 18 жыллары толгъандан сора, сюйселе, почтачыла, операторла болуп ишлерге боллукъдула, ишчи жерле бардыла.  

- Почтачыны ишчи кюню къалай къуралады?

- Кёпле почтачы  пенсияланы, басманы юлешди, аны бла ишин тындырды деп, алай  сунадыла. Болсада  ол ашыгъышлы оюмду, ала кёп жумушну тамамлайдыла. Газетлени, журналланы, письмоланы, коммунал жумушланы тёлеуге квитанцияланы, пособияланы келтиредиле, жаздырыу кампания бла кюрешедиле, сатыу этедиле – бизде аш-азыкъ, тюкенледе сатылмагъан иги фирмаланы жууучу затлары, лотерея билетле алыргъа боллукъду. Эрттенликде келген почтаны участкалагъа кёре айырадыла, мухур  саладыла, извещенияланы жарашдырадыла, сюдледен письмоланы жетдиредиле. Бизни бёлюмде жангыз пенсияны элтирге окъуна бир почтачыгъа 330 фатар жетеди.  

- Письмоланы, башха затланы кечигип келгенлерини юсюнден кёп чам хапар жюрюйдю. Хар чамны  уа, белгилисича, кертиси барды.

- Бир-бир жерледе алай да болур, алай бизни бёлюм анга бек сакъды. Сёз ючюн, сюдледен письмоланы тас этерге неда заманында жетдирмей къояргъа жарамайды. Кёп къатлы юйлеге толу ремонт этиуню алайыкъ, аслам адам аны тёлемегенлери ючюн сюдге берилгендиле. Биз письмону алагъа заманында тапдырмай къойсакъ, ала сюдге келлик тюйюлдюле, артда кёп чурум чыгъарыкъды.    

- Почтаны кюню бла байламлы нёгерлеригизге не тежерик эдигиз?

- Барыбызгъа да, эм алгъа, мамырлыкъ, саулукъ, насып, жюрек ырахатлыкъ, юйюрлеге монглукъ, жарашып, бир бирни ангылап жашау этиу! Сора ишге хар заманда кёллери кётюрюлюп, къууанып келирлерин!

Суратда: (солдан онгнга) Черкесланы Мадина, Анна Гуссалова, Виктория Щипина, Елена Барджакова, Елена Морозова, Елена Куламова, Инна Черевашенко.