«Къарт адамгъа да татлы жукъларча амалла бардыла»

Пенсионерле жаш адамлача иги жукълаялмайдыла. Кече тынчаймагъанлары ючюн, кюндюз мыккыл боладыла. Бармыды алагъа болушургъа бир онгла? Аны юсюнден врач Мокъаланы Зухура Хызыровна бла ушакъ этгенбиз.

- Зухура Хызыровна, Интернетни хатасындан биз бирде онда, экинчи кюн а кече тёртде жукъларгъа кёлленебиз. Алай жукълаялмайбыз…

- Къуруда бир заманда жатып жукъларгъа кюрешигиз. Саныгъыз ол кезиуге юйренеди да, кесин хазырлап башлайды. Къарангыны сюе эсегиз, жарыкъны иймезча терезе жабыула тагъыгъыз. Бусагъатда жалюзини аллай тюрлюлери барды, ала кюндюз окъуна отоуну къап-къарангы этедиле. Сёз ючюн, кече сменнге тюшген врачла, къалауурла эм башха кече ишчиле ала бла хайырланадыла.

- Интернетни юсюнден а не зат айтыргъа боллукъсуз? Ол адамны саулугъун бузамыды?

- Хар адам кеси сезерге керекди мардасын. Сиз урушланы, табийгъат къыйынлыкъланы юслеринден окъуй кетип, жюрегигиз къыйналса, тынч жукълаялмазлыгъыгъыз баямды.  Жукъларгъа жатардан бир сагъат алгъа телевизорну, компьютерни ёчюлтюгюз (смартфонну бла планшетни да). Экранны жарыкълыгъы кёзде болгъан нервни къозгъайды эмда мыйыгъа жукъуну кезиуюне кёчерге чырмайды.

 Акъылыгъызны бийлеп тургъан сагъышла жукъларгъа къоймай эселе уа, къалам да, къагъыт да алыгъыз да, башыгъызгъа  дайым да къайтып келген оюмларыгъызны бир бири ызларындан тизип жазыгъыз. Сёз ючюн, «салкъынлыкъны алыргъа», «ыннагъа сёлеширге», «отпускну юсюнден соруп билирге» дегенчала. Андан да игиси уа аланы диктофоннга айтып бериудю. Мыйыгъа жумуш тамамланды деп белги келликди да, ол шошайып башларыкъды.

- Стрессле да къоймайдыла тынчайыргъа.

- Къарт болгъанлыкъгъа, бир жангы билим алып башласагъыз, мыйыгъыз кюндюз арып, кече иги тынчайырыкъды.  Жюрек тынгысызлыкъ кёз къысаргъа къоймай эсе, тёшекде ары-бери бурулуп турмагъанлай, къобуп, не сёзлюкню, не автомобильге ремонт этерге юйретген дефтерни, не къытай грамматиканы юсюнден китапны алыгъыз да окъугъуз. Кёлюгюзню салып. Сайлагъан текстигиз не къадар эригиулю болса, ол къадар терк жукъларыкъсыз. Адам къартлыгъында да, тюз жаш заманындача, жашаргъа керекди: парклагъа, кёрмючлеге, театрлагъа, башха къыраллагъа, шахарлагъа барып. Алай толу, насыплы жашауугъуз болса, кече да иги жукъларыкъсыз.

- Жукъугъа къызыу, огъесе сууукъ жерми игидиле?

 - Салкъында жукълагъан иги болгъанын ким да биледи. Алай отоуугъузда исси эсе, асыры къызыудан, жукълаялмай къыйнала эсегиз, ол заманда жаланаякъ неда носкиле кийип, балконнга чыгъыгъыз. Сууукъ болгъунчу сюелигиз. Сора чапханлай тёшекге киригиз – олсагъат жукъугъа батыллыкъсыз.

Арт заманда жылы полла модагъа киргендиле, алай ала саулукъгъа аламат тюйюлдюле. Аны ючюн жукълагъан жеригизде аллай полланы кетеригиз, аланы хаталары бютюнде сабийлеге уллуду. Салкъыныракъ жер игиди жашха, къартха да.