Ана тил – жырлада, назмулада, сагъышлада

Мечиланы Кязим атлы фонд кёп ахшы проектлени бардыргъанлай турады. Алгъаракъдан да «Алтын сыбызгъы» эришиуню башланнганын билдирип, таулу эллени школларындан сабийле чыгъармаларын, ташдан ишленнген суратланы, кийизден бичилген ишлерин келтиргендиле. Андан сора да, аламат ёнлери, ариу аякъ бюге билгенлери бла шагъырейлендирирге сюйген сабийле да аз болмагъандыла. Бу кюнледе эришиуню биринчи уруму болгъанды.  Алагъа багъа бичерге келген жюрини санына Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрны артистлери Жолабланы Тахир, Мамайланы Фатима, «Нюр» журналны баш редактору Сабанчыланы Арипа, жырчыла Атмырзаланы Танзиля бла Тюменланы Жаннет, Искусстволаны Шимал-Кавказ къырал институтуну режиссура кафедрасыны доценти Ботталаны Мурат, «Насып» тепсеу ансамбльни хореографы Элеккуланы Нюрмухаммад да киргендиле.

 Тюбешиуню аллында фондну директору Аппайланы Лариса заман табып бу эришиуге келген жюриге, сабийлени келтирген устазлагъа, аталагъа-аналагъа да ыразылыгъын билдиргенди.

 Бюгюннгю къонакъларыбыз не заманда да фондха себеплик этгенлей турадыла. Хар бирини юсюнден энчи айтырчады. Жаш хореограф Элекку улуну ансамбли не байрамыбызда да биргебизгеди.  Шыкъыда, Кязимни туугъан жеринде, байрам болгъанда, барыбызда башына барыргъа машиналаны сакълап тургъанда, ол сабийле бла ала миллет кийимлерин да алып, узакъ жолну жаяу барып, ары жетгенибизде, хазыр болуп, аллыбызгъа чыкъгъанлары кёлюмю толтургъан эди, - дегенди Лариса Мустафаевна.

 Эришиуню уа  Тырныаууздан келген эгешчикле Алийланы Аида бла Мариям «Малкъар башында ай» деген жырлары бла ачхандыла, Мариямгъа жаланда тёрт жылчыгъы толгъанын да энчи белгилерчады. Аизаны сахнада абызырамай жырлагъаны уа жюрини  сейир этдиргенди. Дагъыда Тырныаууздан келген Апсуаланы Лина бла Жаппуланы Алия «Девичий танец» бла  къууандыргъандыла.  Сабийлени ары келтирген малкъар тилден бла адабиятдан устаз Курданланы Ирина сабийле, эришиу болгъанын эшитгенлеринде, къатышыргъа сюйгенлерин айтып, номерлени да кеслери хазырлагъанларын билдиргенди. Быллай жумушла терк-терк къурала турсала, сабийлени ана тилге, маданиятха, адабиятха сюймекликлери ёсеригин да чертгенди.

Эришиуге къатышханланы Виктор Кимни да энчи белгилерчады.  Жашчыкъны малкъар тил ёз тили болмагъанлыкъгъа, ол «Минги-Тау» жырны сюйюп, макъамын жаратып, тауча аламат жырлагъаны кёплени сейир этдиргенди.  Жангы Малкъардан Элеккуланы Муратны уа «Къарт анама» деген жыры жюрини, къонакъланы да кёллерине жетгенди. Ызы бла уа жюри жашчыкъны ёнюн жаратып, акапелла халда жырлатханды. Аладан сора да, Газаланы Исмайыл, Кужонланы Амалия, Багъатырланы Амалия, Ахматланы Айсурат, Геккиланы Айна, Жолабланы Муслим, Мушукаланы Айсурат, Мирзоланы Айшат, Камилла Мавргушева, Афашокъаланы Зайнаф да ариу жырларай билгенлерин туура этгендиле.

- Бюгюн биз сабийлени жыр айтханларына, тепсегенлерине къараргъа жыйылгъанбыз. Ала адаманы насыплы этген затладыла, тепсей эсек, кюле эсек, жюрегибизде къууанч барды. Фонд да тилибиз, тарыхыбыз, жырыбыз унутулмасын деп кюрешеди, сау болсун. Алай ишибиз мындан ары да былай барса, тилибиз тас болургъа къоркъуу уллуду.  «Заман» газетибизге, «Нюр, «Минги-Тау» журналларыбызгъа, Малкъар театрыбызгъа, миллет ансамблибизге да сакъ болургъа керекбиз. Адамларыбыздан бирлери чыгъып уллу затланы юсюнден хапарларгъа бек сюедиле, алай ала театргъа жюрюмейдиле, газетни алмайдыла, кёбюсю фонд не бла кюрешгенин да билмейдиле.  Алай бола барса уа, тилибиз, жырыбыз да унутулуп къаллыкъдыла. Жарсыугъа, бизден уллу халкъла да къуругъандыла сансызлыкъны хатасындан. Тили аманны кюню аман деген сёзню мен алгъын бир кёп сёлашген адамгъа айтылгъын суна эдим. Алай ол тилин билмегенни, сыйламагъанны кюню аман болгъаныны юсюнденди. Аны ючюн мында болгъанланы барысына да анга сакъ болургъа чакъырама. Сабийлени да жюреклерин къыйнамай, бютюн иги жырларгъа, тепсерге кёллендирирге керекди, - дегенди Мамайланы Фатима.

Ботталаны Мурат да эришиу миллетибизде бек керекли ишледен бири болгъанын белгилегенди. Бюгюн бери келген сабийле уа бизни маданиятыбызны байлыгъын кёргюзтгенлерин чертгенди. Экономика жаны бла жашау айный баргъанлыкъгъа, маданиятны айныууна быллай сабийле себеплик этгенлерин да, жылла озсала да, ала халкъыбызны бай хазнасын кёргюзте билликлерин да айтханды.

 Бу сабийчиклени тепсегенлерине, жырлагъанларына къарап, жюрегими теренинден къууаннганма. Хар бири да былайгъа келип, мен да миллетни адамыма деп, жюрекчиклеринде отлары жанып, кеслерини хунерлерин кёргюзтгенлери ючюн ыразылыгъымы билдиреме. Устазлагъа, аталарыны бла аналарына сабийлери малкъар тилни иги билгенлери ючюн ыспас сёзлерими айтама», - дегенди Сабанчыланы Арипа.

Тюбешиуню ахырында Аппайланы Лариса бу эришиуден сора Малкъар къырал драма театрда, алчы жерлени алгъан сабийлени да чакъырып, концерт боллугъун билдиргенди. Ызы бла битеу эришиуге къатышханла, жюри да бирге сахнагъа чыгъып «Минги-Тау» жырны айтхандыла.