Маданият

Белгили прозаик, журналист Гадийланы Ибрагимни биз «Бекболатны хапарлары», «Дыфчы киеу», «Айтылмай къалгъан хапар», «Ёч» атлы чыгъармаланы, «Нарт уя» деген магъаналы романны авторунча таныйбыз. Ол бир талай жыл Къабарты-Малкъар къырал телевиденияны художестволу бёлюмюню баш редактору, ызы бла «Эльбрус» китап басманы таматасы болуп да тургъанды.

КъМР-ни халкъ жазыучусу Тёппеланы Алим эки жыйырмадан артыкъ жылны ичинде малкъар адабиятха къуллукъ этип тургъанды. Чыгъармачылыкъ ишин назмуладан башлап, артда уа малкъар адабиятны бийикге кётюрген романла, хапарла, чам хапарла, пьесала, адабият илму ишле да жазгъанды. Мен аны бир къауум хапарыны юсюнден айтыргъа

Алгъаракълада биз кёп магъаналы проектлени хайырындан республикада, аны тышында да атын айтдыргъан RIGO фотостудияны таматасы Боташланы Расул бла сурат алдырыу искусствону юсюнден ушакъ бардыргъан эдик. Аны оюмларын бюгюннгю номерибизде басмалайбыз.

Бир жарлы киши къатыны ёлгенден сора Розина деген къызчыгъы бла къалады. Эрттенден ингир къарангысына дери ишде болгъаны себепли къызчыкъгъа къарар адам болмагъанды.  Ол  къатын алады. Экинчи къатыны да къыз табады. Анга Ассунта деп атайдыла. Ол сюйдюмсюз, хурметсиз зат эди. Къызчыкъла бирге ёсгендиле, школгъа да бирге жюрюгендиле, алай хар жыл сайын Ассунта юйге ачыуланып,тунтуюп келип болгъанды.

Гыттыуланы Исмайылны жашы Магомет 1916 жылда Кёнделенде малчыны юйюрюнде туугъанды. Исмайыл заманыны асламысын къошда ётдюргенди. Юйдегиси Атмырзаланы Къундуз а, таулу тиширыуланы хар бирича, юйюрюне, юйюне къарагъанды.

КъМР-ни сыйлы артисти Къудайланы Ахмат «Балкария» фольклор-этнография къырал ансамбльде тепсейди. Ол «Элия» ансамбльни да къурап, сабийлени юйретеди. Аны къамала бла уста тепсегени кёплени сейирсиндиреди. Ол дауурбасны да уста къагъып, къараучуну эсин бийлеген фахмусу бла айырмалыды. Ахмат кеси да бизни бюгюннгю ушакъ нёгерибизди.

Августну ал кюнлеринде РФ-ни Художниклерини союзуну келечиси, КъМР-ни Къырал саугъасыны лауреаты Ахматланы Леуан кесини 65-жыллыкъ юбилейин белгилерикди. Аны суратларыны, скульптуралырыны энчи бир нюрлери болгъаны хакъды. Ол а алай Ахмат улуну хар тамамлагъан ишини тамалы аны халкъы бла байламлы болгъаны ючюн сунама. Къалай-алай болса да, Леуан бюгюннгю кюнде хайт деп ишлеген бек айырмалы, фахмулу да суратчыларыбыздан бириди. Аны ишлери хар кёрмючде, республикада болсун, андан тышында болсун, кеслерини сыйлы жерлерин аладыла, сезимли къараучуланы да тёгереклерине жыядыла.                     

Фахмусу болмагъан жокъду тёгерекде деп, ол оюмгъа келип турама арт заманда. Да, ма, къара. Орта кюн кёрмючге барама да, ол къадар халкъ тёгерегинден алып махтагъан адамгъа тюрслеп къарайма. Бир уялчакъ, ийменчек зат. Художник да къалай болалгъанды ол къылыгъы бла?

Тетууланы Хадис  къурагъан «Алтын къол» байрам тёреге айланып къалгъанды. Жыл сайын, жайны ариу кюнлеринден биринде, къарачай-малкъар устала, башха миллетлени келечилери да къошулуп, кеслерини ишлерин кёргюзтедиле.

Бу кюнледе Тырныауузну Отарланы Саид атлы китапханада Владимир Маяковскийни поэзиясына аталгъан ингир ётгенди. Ал кюн тырныауузчу жаш Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрны артисти Жаппуланы Марат поэтни «Облако в штанах» деген поэмасын окъугъанды.