Маданият

Жазаланы Къасым бла Беппайланы Чилле, эки жаш бла юч къыз ёсдюре, Чегем ауузунда Кам элинде тынч-ырахат жашай эдиле. Сабийле да ёсе, алагъа къарай, ата-ана да къууана. Ахшы муратла да алда.

Быйыл миллет газетибиз «Заманны» 100-жыллыкъ юбилейин белгилейбиз. Аны бла байламлы газетни кёчгюнчюлюкден къайтхандан сора чыкъгъан тарыхлы биринчи номерлерин эсгеребиз бюгюн. Сейир тюйюлмюдю, журтларына къайтханлы бир ненча ай болгъан халкъ, 1957 жылны 5 майында миллет газетни биринчи номерин чыгъаргъаны.

Созайланы Эдуардны къызы Натуну КъМКъУ-ну преподаватели Сабанчыланы Чемалны хайырындан таныгъанма. Ол университетде концерт бара тургъан заманда, аны жырлай тургъанлай суратын алдырып, манга жибергенди. Артда уа ишими юсю бла тюрлю-тюрлю къууанчлагъа бара, терк-терк кёре башлайма, ариу ауазына, кесин сахнада жюрюте билгенине эс бурама. Арт заманлада уа ол эки къыз бла бирге «АN1» жырчы къауум къурагъандыла. Бюгюн Созайланы Нату мени ушакъ нёгеримди.

Къарачай-малкъар халкъны башхаладан бек биринчи айырмалылыгъы, баям, аны суратлау сёзге сюймеклиги, усталыгъыды. Бурун заманладан бери келген жырларыбыз, жомакъларыбыз, таурухларыбыз, кюйлерибиз, ийнарларыбыз анга шагъатлыкъ этедиле.

«Жашау алдаусуз болургъа керекди», – дейди кимни эсе да жумушакъ ауазы. Ол а жукъ да айтмагъанды, кете туруп. Алай айтама ансы, адам не жууап этерикди эшитмеген соруууна? Ма энди уа олтурама, жюрегими, жанымы, жыртылгъан быстырныча, жамай.

Кечени тасхалары кёп сунама мен. Биз къарангыда чыракъсыз жукъ кёрмегенликге, ол терезени ары жанында тохтайды да, къарап, кёрюп турады бизни не этгенибизни. Сагъышларыбызны да биледи. Бирде бизни бла бирге къууанады, бирде уа, жюрексинип, биргебизге жиляйды.

Бир къыралны патчахыны бир ариу къызы болгъанды. Алай ол эринчек болгъанды, абери эте билмегенди, кюн узуну кюзгю аллында олтуруп, ариулугъуна къарап, къууанып тургъан болмаса.

Жаболаны Ализаде Къабарты-Малкъар къырал университетни коммунал-къурулуш колледжинде социал психологиядан устаз болуп ишлегенли иги кесек заман болады. Алгъаракълада уа анга дагъыда китапханагъа башчылыкъ этиуню буюргъандыла.

Къайсы миллетни да биринчи кёрюмдюсю аны маданият хазнасы болады. Аны сакълау, байыкъдырыу, анга бийик даража бериу маданият ишчилени борчларыды.  Элбрус районну маданият бёлюмю саулай республикада, андан да тышында да иги иши бла атын айтдыргъанды. Бёлюмню таматасы Толгъурланы Жаннет керти да кеси жеринде уруннган бийик даражалы профессионалды. 

Алгъаракълада басмадан Жабелланы Лидияны «Эльдар нартла къыралында» атлы китабы чыкъгъанды. Анда Эльдар деген жашчыкъ жайда солуу айлада Москвадан Малкъаргъа, анасы туугъан таулу элге келеди. Ол эл Минги тауну этегиндеди.