Маданият

Кёп болмай Огъары Малкъарда "Ана тилим - жаным, дуниям" деген республикалы  конкурс-фестивальны кесеги ётгенди.  Ачыкъ дерсни малкъар тилден устазла  бардыргъандыла,  деп билдириледи   Черек районну пресс-службасындан. 

Фольклорубузну эм эрттегили жанрларындан бири элберледиле. Ала жаз тил бла айтылып, тюрлю-тюрлю затланы белгилеп, соруу-жууап формада къураладыла, адамланы акъылларын, эслиликлерин жютю этерге себеп боладыла эм эсеп оюннга юйретедиле. Элберле асламысында табийгъатны болумлары, хайыуанла, жаныуарла, адыр-сауут эм кёп башха затлада жер табадыла, асламысында адам улуну урунуу тёрелери бла, урунууда хайырланнган адырлары, сауутлары бла байламлыдыла.

Экеуленни араларын жаланда бир сёз окъуна бузуп къояргъа болады. Бютюнда кюнден-кюннге сууукъ кёз алагъа къарагъанлай, къатларындан кетмей турса уа, сюймеклик чакъгъан дуния бузлайды.

Къудайланы Хасанны жашы Маштай 1927 жылда 18  майда Тёбен Чегемде туугъанды. Жети классны бошагъанлай, Нальчикде педучилищеге киргенди. Ол устаз болургъа сюе эди, алай ол мурат этгенча болмагъанды, къадар башха тюрлю къыйгъанды аны жашау жолун. Къыргъызстаннга ол сабий жашлай тюшгенди, кёп жылланы ичинде Суусамыр жайлыкълада Кант районну «Заветы Ленина» атлы колхозуну къойчусу болуп ишлегенди.

Шауаланы Исмайылни жашы Хасан «Коммунизмге жол» («Заман») газетни маданият бёлюмюне отуз жыл чакълы бирни башчылыкъ этгенди. Газетде ишлеп къалай башлагъаныны юсюнден ол былай эсгереди:  «Сёзсюз, бюгюн, газетибизни къууанчын этген кюнюбюзде, бек алгъа мени эсиме озгъан заманла тюшедиле. Ала жазыу ишимде къанат къакъдыргъан, юйретиу дерслени къазанында къайнатхан, жууаплылыкъны иги ангыларгъа борчлу этген, кюн сайын да тынгысызлыкъны туудургъан жылла эдиле...

Заманланы бир заманында эки къарындаш болгъандыла. Аланы бири жарлы, бири уа мал иеси болуп жашагъанды. Бай къарындашны аты

Малкъар халкъны жашауунда малчылыкъ эм андан алыннган продукция не заманда да бек уллу магъананы тутхан эди. Башха тюрк миллетлеча, бизни ата-бабаларыбыз да къой малны жюнюн болмагъанча аламат хайырланнгандыла. Ол 21 ёмюрге дери да сакъланнганды.

Бизни фахмулу жаш тёлюбюзню юсюнден терк-терк билдиргенлей турабыз. Бюгюн жигитибизни - Къадырланы Альбертни къызы Джанитаны -интернет сайтлада  видеороликлерин, белгили жырларыбызны макъамсыз айтханын а эшитмеген, сюймеген да хазна адам болмаз. Ол Черек районда Къашхатауну маданият юйюнде, реабилитация арада да ишлейди, сакъатлагъа ариу байрамла къурап,  кёллерин жарытханлай турады. Аны себепли Джанита бла этген ушагъыбыз  бла сизни да шагъырей этерге сюебиз.

Бюгюнлюкде Шимал Кавказда «Асса-Пати» тепсеу школну билмеген, анда юйреннгенлени аякъ бюкгенлерине бюсюремеген  хазна болмаз. Ол школ ачылгъанлы беш жылдан аслам болады. Бу проектни къурап, жашауда бардыргъан а Энейланы Аскерди.  Интернетде аны усталыгъына, тепсегенине бийик багъа бергенле кёпдюле. Школунда жангыз да бир халкъны угъай, саулай  Кавказны тепсеу культурасына  эс бургъан жашны миллети ким болгъанын  билирге сюйгенле да аз тюйюлдюле.

Малкъар халкъны суратлау искусствосу бизни республикадан тышында да белгилиди. Бек сейирлик суратчыларыбыздан бири Занкишиланы Ибрагимди.