Календарь событий

04 сентября 2024

Тамблагъы тёлюню саулугъуну юсюнден

Саулукъ неден башланады? Къайдады аны тамырлары? Саулукълу ананы баласы да кючлю боламыды? Сёзсюз, тёлюлени араларында барды байламлыкъ.  Абаданлагъа  шёндюгю жаш адамла  сизге къалай кёрюнедиле, - деп соргъанда, ала «ёсюмлери бла  бир ненча жыл мындан алдагъыладан эсе  алашаладыла, арыгъыракъладыла, къарыусузчукъладыла, психика жаны бла да болумсузладыла  къысхасы, айныулары хар жаны бла да къарыусузду,  дейдиле. 

«Бизде тинтилирге тийишли сейир битимле аслам бардыла»

Моллаланы Малика  Огъары Басханданды, ариулукъну арасында жашагъаны себепли гитчелигинден да табийгъат бла байламлы билим алыргъа итиннгенди. КъМКъУ-ну биология бёлюмюн тауусханды, ызы бла РАН-ны Тау этеклени тийрелерини Экологияны  А.К.Темботов атлы институтну да бошагъанды. КъМР-ни Башчысыны жаш алимлеге илму эм инновацияла жаны бла саугъасыны лауреатыды, алгъаракълада уа агъач мюлкге жораланнган илму ишин къоруулап, биология илмуланы кандидаты болгъанды. Малика Шимал Кавказда нарат тереклени тинтген биринчи алимди. Бюгюн ол бизни ушакъ нёгерибизди.

Тилибизни мурдор ташын бешик жырла бла жомакъла къурайдыла

Алимле айтханнга кёре, жер юсюнде тиллени саны 5650-ден асламды. Алай эсе да, ала ыйыкъ сайын тергеулерин бардыра, ол заманны ичинде бир тил жокъ болуп баргъанын айтып, жарсыулу шартха къайгъырадыла. Тюрк мурдорлу тиллени юслеринден айтханда уа, аллайлагъа саналгъанла 35 боладыла. Ол саннга, барыбыз да билгенликден, къарачай-малкъар тил да киреди. Анга эм къаршылагъа уа къумукълуланы, кърымтатарлыланы эмда къараимлилени тиллери саналадыла.

 

Малкъар адабият къайтып, кюч ала башлагъан кезиу

Къарачай-малкъар халкъны башхаладан бек биринчи айырмалылыгъы, баям, аны суратлау сёзге сюймеклиги, усталыгъыды. Бурун заманладан бери келген жырларыбыз, жомакъларыбыз, таурухларыбыз, кюйлерибиз, ийнарларыбыз анга шагъатлыкъ этедиле.

Къачан, къайда да аны айырмалылыгъы кёзге уруннганды

Кёп къалмай жарым ёмюр бир ишге къуллукъ этген алай тынч тюйюлдю, болсада ол сыйлыды. Гергъокъланы Жашкону жашы Исмайыл "Коммунизмге жол", ызы бла уа "Заман" газетде аллай бир жылны бет жарыкълы ишлеп, солуугъа алай чыкъгъанды. Андан сора да, бир номерин къоймай алып, окъуп тургъанды. 18 августда анга 80 жыл толлукъ эди.