Билим

Бюгюннгю жигитим тырныауузчу Тёппеланы Рамазанны къызы Джамиляды. Аны биринчи кере мен социальный сетьледе кёрюп, аламат жыр айтыуун жаратхан эдим. Ол тууугъан жерибизни ариулугъуна сюймекликни ачыкълагъан жырны айта эди. Аны кючлю ауазы,кертиси бла да, кёплени эслеринде къалгъанды. Андан сора уа ол закий Къайсынны назмусун ингилиз тилде айтып, кёплени жюреклерине ыз тапхан эди.

Теммоланы Мусса малчылыкъ бла кюрешген юйюрде 1916 жылда туугъан эди. Атасы Жюнюс бла анасы Миша «Огъары Басхан» колхозну къуралыууна тири къатышханладан болгъандыла. Ала жашларын да гитчеликден ишчиликге, жерчиликге юйретгендиле. Юйюрде ол жангыз жаш эди. Андан сора дагъыда 5 къыз сабий болгъаны себепли, битеу ауурлукъ Муссагъа жетгенди. Анга эгечлерине къараргъа да тюшгенди. Сабийлеге сюймеклик да ол кезиуде туугъанды дерге боллукъду.

Кёнделенде 3-чю номерли  мектеп жолдан бир жанлыракъда, ариу назы тереклени ортасында орналыпды. Арбазда уа спорт керекле, гитче сабийлеге къыллаучала,  оюнла къурарча башха затла да бардыла. Биринчи къарагъанынглай, бу окъуу юй сабийле жай кезиуде тургъан лагерьге ушайды. Тёгерек-баш  тизгинлиди. Къызчыкъла, бир бирлерин къууа, чабып айланадыла, жашчыкъла  спорт керекледе кеслерин сынай, ух-тух этедиле. Кюн жарыкъды, жылыды. Школда болгъан сабий саддагъыла да юйретиучюлери бла эшикдедиле. Нечик зауукълу заманларыды, деген оюм келеди акъылыма.

Къабарты-Малкъар къырал университетде (КъМКъУ) предпринимательлик жаны бла усталыкъны сайлагъан студентле къоркъуусузлукъну сакълауну юсюнден биринчи отчётларын этгендиле. Аланы ишлерине МЧС-ни Баш управлениясыны, «Мени бизнесим» араны, Курортла эм туризм, Табийгъат байлыкъла эм экология министерстволаны, Тау жерлени экологиясын тинтген илму-излем институтну келечилери багъа бичгендиле.

Сабийлени жангы тёлюлери ёсюп келгени, аланы излемлери тюрленнгени, информация технологияланы сингдириу – ала барысы да билим бериуню бийик даражагъа чыгъарыуну излейдиле. Аны бла байламлы бюгюнлюкде устазны баш борчларындан бири баланы шёндюгюлю болумлада кесини жерин табаргъа, алагъа тюзетирге юйретиудю. Тырныауузну В.Г. Кузнецовну атын жюрютген 6-чи номерли школуну къошакъ илим бериу жаны бла устазы, «Жюрегими сабийлеге береме» битеуроссей конкурсну «Профессионал дебют» номинациясыны муниципал кезиуюнде хорлагъан Улбашланы Махмут аны тынгылы толтурады.

Кёп болмай КъМР-ни Жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосу къурап  Къабарты-Малкъар къырал университетде  «Труд-крут» деген аты бла республикалы  семинар-практикум болгъанды.  Россейни студент отрядларыны (РСО)  жаш тёлю битеуроссей организацияны  конференциясы бардырылгъанды, ол санда  студент  отрядланы айнытыу да сюзюлгенди.

Бу кюнледе Х.М.Бербеков атлы Къабарты-Малкъар къырал университетдеги «Точка роста» майданда Россейни сабийлерини эмда жаш тёлюсюню «Къураучулукъ.Чыгъармачылыкъ.Бирге ишлеу. Къымылдауну ишин абаданла бла бирге бардырабыз» деген ат бла къыралны ара шахары Москвада боллукъ  биринчи съездине делегацияны борчларын белгилеуге  эмда жаш тёлю бла байламлы жангычылыкъланы айтыугъа жораланнган  жыйылыу болгъанды.

Атмырзаланы Мадина Кёнделен элни Доттуланы Ахматны атын жюрютген биринчи номерли мектебинде директоруну  юйретиу жаны бла орунбасарыды. Ол «Цифровая образовательная среда» федерал проект къалай толтурулгъаныны юсюнден билдиргенди.  

 Жаш адамларыбы ёз миллетини тарыхын билип сюерча этиу хар абаданны да борчу десек, ётюрюк болмаз. Ол жаны бла энчи борч устазланы, алимлерибизни эм жазыучуларыбызны боюнларына салынады. Сабийлени малкъарлыланы ата-бабаларындан келген айтыуларына, таурухларына сейирлери болур ючюн а ала кеслери да жомакълы дуниягъа тюшерча эте билиу а бек магъаналыды. Нальчикни 13-чю номерли гимназиясыны ана тилден бла адабиятдан устазы Созайланы Фазилят аллай устазды. Ол сохталарыны ёз тиллерине сейирлери ёсерча  амалланы излгенлей, тю бешиуле къурагъанлай турады.

Эколого-биология арада «Мени жерим – Къабарты-Малкъар» республикалы конкурсну эсеплери чыгъарылгъандыла, хорлагъанла саугъаланнгандыла. Курортла эм туризм министерствону жамауат эм асламлы органла бла байламлыкъла жюрютюу жаны бла бёлюмюню таматасы Ольга Погребняк айтханнга кёре, аланы муратлары жаш тёлюню туризмни юсюнден оюмларын, сейирлерин, ала кеслерин боллукъ заманда къалай кёргенлерин билирге эди.