Все статьи

Эм терен дорбуннга жолоучулукъ

Алгъаракълада Къабарты-Малкъаргъа «Космопоиск» атлы илму-краеведение экспедиция келген эди. Ала жер тюбюнде алыкъа белгисиз объектлени тинтиу бла кюрешедиле.

ЖАНГЫДАН КЪЫЙЫЛГЪАН ЖАЗЫУ

Уруш адам улуна келтирген палахланы саны жокъду. Аны бла байламлы хар кимни кеси тарыхы барды.

Кюз арты кюнню ингир жылыууна батылып, къоншум Мадина уллу арбазны аллында боялгъан шинтикде олтурады. Мени кёрюп, ол ёрге турады. Сора арлакъгъа тебип, жанында манга жер къояды.

– Олтур бир кесек. Солу. Жылны бу заманын бек сюеме, – дейди ол. – Эртте биз Краснодар тийресинде жашагъанбыз. Сууу – дарман, жери да – семиз, не да ёсген. Артда кёчгенме бери баш ием бла. Ол мындан эди да, ийне бла халыча, ызындан тагъылып келгенме.

«Халкъ программаны къабыл кёрюу бюгюнлюкде адамларыбызны жарсытхан кёп кемчиликлени кетериуге бурулупду»

КъМР-ни Башчысы Казбек Коков «Единая Россия» политика партияны ХХ съездини пленар жыйылыууна къатышханды. Анда партияны Къырал Думаны сегизинчи чакъырылыууна айырыулагъа хазырлагъан халкъ программасы къабыл кёрюлгенди.

Битеулю билим бериу бёлюмде регионланы алларында тургъан борчлагъа – энчи эс

Къабарты-Малкъар Республиканы Башчысы Казбек Коков Москвада РФ-ни Къырал советини Президиумуну кенгертилген жыйылыууна хазырланыу жаны бла семинар-кенгешге къатышханды. Тюбешиуге къошулгъанла Президентни администрациясыны таматасыны биринчи орунбасары Сергей Кириенко бла битеулю билим бериу бёлюмде регионланы алларында тургъан борчланы сюзгендиле.  Баш спикерле РФ-ни жарыкъландырыу министри Сергей Кравцов, РФ-ни Президентини болушлукъчусу, РФ-ни Къырал советини секретары Игорь Левитин, РФ-ни Правительствосуну Председателини орунбасары Татьяна Голикова болгъандыла.

Уста фрирайдчы, жигит къутхарыучу

Къабарты-Малкъардан фрирайдчы Ёзденланы Идирис къатышхан эришиулеринде жетишимли болмай хазна къалмайды. Алгъа жыллада ол Сочиде «Роза Хутор» тау лыжа курортда Россейни фрирайддан кубогуну биринчи кезиуюнде экинчи жерни алгъанды, Францияда эришиуден да кюмюш майдалны келтиргенди.

Ишчи рынокда бир миллион программист керекди

Кёп болмай «Деловая Россияны» Къабарты-Малкъарда бёлюмюню келечиси, бизнесни айнытыу жаны бла эксперт Индира Гузеева «Свой круг» деген бизнес-клубну келечилерине ITV компанияны таматасы Алтууланы Мурат бла тюбешиу къурагъанды. Анга «Деловая Россияны» бёлюмюню сопредседатели Бетал Ивазов, «Хорека-Нальчик» компанияны таматасы Наталья Шевченко эм республиканы предпринимательлери да къатышхандыла.

Ломоносовну эки тонна чакълы тартхан саугъасы

Биринчи Пётрну къызы императрица Елизавета 1741 жылда Россейде патчахлыкъгъа орналады. Жети жыл озгъандан сора белгили орус алим Михаил Ломоносов анга атап махтау ода чыгъарады. Анда ол Елизаветаны кётюреди, сый-намыс береди, ол къыралгъа башчылыкъ этген кезиу Пётрну заманларындан аз тауушлу болмазлыгъына толу ийнаннганын айтады.

Битимлени кёп тюрлюлеринден бай республика

Бюгюн сагъат онда Къабарты-Малкъар къырал университетде «тёгерек стол» бардырыллыкъды. Анда битимлени генетика ресурсларыны Н.И. Вавилов атлы Битеуроссей институтуну (ВИР) бла КъМКъУ-ну алимлерини илму экспедицияларыны эсеплерин чыгъарлыкъдыла. Бу ишни ала Къабарты-Малкъарда кеси алларына ёсген кёгетлени жангы тюрлюлерин излер хыйсап бла къурагъан эдиле.

Жыл саннга чек салынмайды

«Спорт-жашауну низамы» миллет проектни чеклеринде «Халкъны саулугъуну лигасы» битеукъырал жамауат организация Россейни Спорт министерствосуну себеплиги бла «Человек идущий» деген ат бла жаяу жюрюуден эришиуле бардырады. Анга халкъны башха-башха къауумларыны келечилери командалагъа жыйылып къатышаллыкъдыла. Бир командагъа 20-50 адам кирликди, ала «Человек идущий» деген приложенияда эсепге тюшерге керекдиле, аны ючюн хакъ алынмайды. Приложение хар инсан ненча атлам этгенин санайды, анга кёре команданы рейтинги къуралады.

Саулукъну сакълар ючюн, кюн сайын физкультурагъа заман бёлюрге

Адамны эм уллу байлыгъы – аны саулугъуду. Бу оюмну тюзлюгю аз да ишеклик туудурмайды. Саулукъну сакълар ючюн, кёп тюрлю амалла бардыла. Алай аладан эм магъаналысы, хайырлысы да, баям, физкультурады. Анга шагъатлыкъгъа бизни ёмюрню, бурун цивилизацияланы да тёрелерин келтирирге боллукъду, хар миллетни кесини энчи методикалары болгъанды. Аланы барысын да уа бир жорукъ бирикдиргенди – инсаннга ауруулагъа хорлатмазгъа, хомух, эринчек болмазгъа, дайым къымылдаргъа, ишлерге керекди. Анга уа, бек биринчи, физкультура юйретеди.

АНГА ТАУЛАНЫ КЪАПЛАНЫ ДЕГЕНДИЛЕ

РСФСР-ни, СССР-ни да сыйлы тренери, Россейни табийгъатны сакълауда сыйлы къуллукъчусу, Россейни культурасыны сыйлы къуллукъчусу, «Сыйлылыкъны белгиси» орденни кавалери,  отуз беш жылны ичинде Къабарты-Малкъарда Альпинизмни федерациясыны председатели, кёп жылланы ичинде республиканы Министрлерини советини уучулукъ жаны бла управлениясыны къуллукъчусу болуп тургъан  Залийханланы Чокканы жашы Хусей  миллетибизни хайт деген жашларындан бири эди.

КъМР-ни Башчысы Халкъла аралы аскер-техника форумну ишине къатышханды

КъМР-ни Башчысы Казбек Коков Халкъла аралы «Аскер-2021» деген аскер-техника форумну ишине къатышады, ол Россей Федерацияны Сауутланнган кючлерини «Патриот» деген аскер-патриот культура паркында бардырылады.

Тепсерге да уста, пауэрлифтингде да кючлю

Арт жыллада жаш адамла спорт бла кюреширге итиннгенлери, айхай да, эсленеди. Аланы асламысы спортну кюч тюрлюлерин сайлайдыла, уллу жетишимле да болдурадыла. Хабаздан Тетууланы Жамалны жашы Камил да аллай уланларыбызны санынданды. Ол Россейни спортуну устасыды. Къабарты-Малкъар къырал эл мюлк университетин тауусханды, бусагъатда жарау этгенден тышында, бизнес бла кюрешеди, миллет тепсеулеге да устады.

Сабийле эм ПДД

Билимни кюнюне хазырлана Элбрус районда сабийле жоллада жюрюуде жорукъланы (ПДД) юсюнден тест ётедиле. «Акъылбалыкъ болмагъан велосипедчи» деген ишни чеклеринде тийишли акцияны ГИБДД-ны муниципалитетде бёлюмюню келечилери Тырныауузда бардыргъандыла, деп билдиргендиле КъМР-де МВД-ны пресс-службасындан.

Эришиулени аллында жараула бардыргъандыла

Кёп болмай «Эльбрусское кольцо-2021» эришиулеге къатышырыкъла, ала башланнгынчы, Тырныауузда тыйгъычладан ётюу жаны бла жараула этгендиле: тауланы къыйын жоллары бла жюрюуде эм сауутладан атыуда кеслерин сынагъандыла.  

Колледж омакъ боллукъду

Кёп болмай КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму эмда жаш тёлюню ишлери жаны бла министри Анзор Езаов, Тырныауузда Элбрусну регион колледжинде болуп, тынгылы ремонт ишле къалай баргъанлары бла шагъырейленнгенди.

Иги урлукъ – бай тирликни ышаны

Алгъаракъда бизни республикада Сабанны кюню ётгенди. КъМР-ни Эл мюлк министерствосу къурагъан семинар-кенгеш бу жол нартюхню эмда чёплеуню ёсдюрюу амаллагъа жораланнган эди. Жыйылыугъа аграр илмуну, эл мюлк организацияланы, муниципалитетлени АПК управленияларыны келечилери къатышхандыла.

Инновациялы урлукъчулукъ – тыш къыраллада рыноклагъа чыгъар амал

Бизни республиканы эл мюлкюнде иги перспективалары болгъан сферагъа урлукъчулукъ саналады. Бу жаны бла мында  бай илму эмда практика сынам жыйылгъанды. Жарашдырылгъан урлукъланы качествосу тыш къыралладан келтирилген материалгъа бир жаны бла да хорлатмайдыла, дегендиле Россельхозараны КъМР-де бёлюмюнде.

Сейирлик спорт эришиуле

Жер башында спортну къадар тюрлюлери барды. Биринчи Олимпиада оюнлада чабыу, тутушуу, мужура атыу болуучу эсе, адам улу кесини къарыуун, чыдамлыгъын, кёзюню жютюлюгюн сынар хыйсапда аз-аздан башха тюрлю эришиуле да къурап тебирегенди. Алайды да, бюгюнлюкде футболну, боксну, эркин тутушууну юслеринден эшитмеген бир жан да болмаз. Сепектакрауну уа не зат болгъанын билемисиз? Неда техо, пелота… къатынланы ташыу а? Сейирсинмегиз ансы, бардыла аллай эришиуле да.

ТАРЫХ БЕТЛЕ ЖОЛОУЧУНУ КЁЗЛЕРИ БЛА

Белгили орус жолоучу Александр Соборнов 1898 жылда Санк-Петербургда чыкъгъан «Родина» журналда, аны «Всемирный путешественник» деген  приложениясында Малкъаргъа келгенини, мында кёрген затларындан очерк басмалагъанды. Кёнделенни юсюнден ол анда былай айтады.

Страницы