Голлуда айтышыу оюнла

Черек, Бызынгы, Чегем, Холам, Бахсан ауузланы, Хабазны, Уллу Къарачайны, Гитче Къарачайны Голлу байрамларында  бардырылгъандыла бу биз сизге хапарларыкъ оюнла. Аланы юслеринден «Шимир Шыякы» эм «Палахдан къал» деген таурухлада да айтылады.

Ётюрюк тюйюл эсе - оюмла

Аппа ортагъа эки жашчыкъны чыгъарады да, къолларына бирер тёгерек ташчыкъны берип: «Экигизге да эки сыйлы ташны бергенме. Ала сизни къолугъузда тургъанлай, не тюрлю затха айландырыргъа да боллукъсуз. Кёкге чыгъаргъа, жерни жырып ётерге, тенгизлени тюплеринде айланыргъа онг берген ташла сизни не къыйынлыкъдан да къутултургъа кюреширикдиле. Ала  отда кюймейдиле, сууда батмайдыла, аманлыкъдан къутхарадыла. Ала къолларыгъызда болгъан къадар сиз ач болмайсыз, кеч къалмайсыз. Энди сиз манга къарап тургъанлай, мен онг къолуму ачхынчы ойлагъыз да , бирер ётюрюк хапарны къурашдырып, кезиу-кезиу айтып башлагъыз. Къайсыгъыз тап къурап айталсагъыз да, анга тынгылап, айтмагъа къоярыкъма, айталмагъанны уа, хапары кёлюме ушамаса, тохтатып къоярыкъма», - деп ангылатады да, ала айтып башлайдыла. Керексиз сёзлени къатышдырмай, ушаш сёзлени да жууукъ-жууукъ салмай, къулакъгъа ариу эшитилирча, хапарны алай айта билирге керекди.

Сёз ючюн быллай къысха хапарчыкъча:

1.Къолумдагъы ташны алтыннга айландырдым. Сатдым да, семиз ирик алдым, ат къоллу болдум, къалгъанын а факъырлагъа жойдум.

Атха миндим, малны аллыма этдим, къайры барырымы да билмей, жюгенни бошлап къойдум. Аслы хайыуан , бара кетип, бир юйню аллында тохтады. Алайда, бизни кёрюп, бир къыз къабакъ эшикни ачып, арбазгъа кирмеге къойду.

Атымдан тюшюп, союмну жерге сала, къызгъа салам бере, кимни юйю болгъанын сордум.

- Атабыз сау заманда Ардарлары,-деучю эдиле. Ол ёлгенли уа, атыбызны айтып бизге къонакъ кирмегенли он жыл болады. Сени жолунг огъурлу болсун. Юйге жууукъ бол, анам да бир аз замандан келликди, - деп мени юйге чакъырды.

Андан арысын а кесинг билесе.

2. Ташны къолума къысханлай, уллу къаяны башындан тенгизге секирдим. Тереннге кетип, къаппа-къарангыгъа тюшдюм. Жюзюп бара тургъанлай – суу тюбюню жарыкъ дуниясына чыгъып къалдым. Асыры къууаннгандан, жерде, кёкде, суу тюбюнде болгъанымы да унутуп, терк барама. Барсанг а аллайгъа бар - ашаргъа, ичерге хазырланып тургъан кёп адамны кёрдюм. Ала манга асыры тансыннгандан тёгерегиме айланып, кийимлериме тийип кёредиле. Бири къамама сукъланнганын билдирди. «Ол мени башха адамгъа берирге жарамагъан затымды», - деп, кёзюм-къашым бла билдирдим. Дагъыда бири уа жамычымы бурмаларына тийип, этеклеринден тартып тохтады. «Анга да тиерге жарарыкъ тюйюлдю, аны бла мен энтта да ныгъышха къайтыргъа керекме», - деп, аланы барысын да суу тюбюнде къоюп, бюгюн сизге хапар айтыргъа келеме.

- Жашла, эки хапарчыдан къайсын жаратдыгъыз? – деди эген.

Керти да оюмла

Биягъы аппа ортагъа чыгъып, жашчыкъланы къолларына бирер ашыкъны берип айтады: «Бу ашыкъла сизни къолларыгъызгъа тюшгенлей не затланы сюе эсегиз да, алагъа айлансынла. Сиз  аланы болушлукълары бла керти хапарла къурап, бу къарагъанла ийнанырча, ала жаратырча, ёмюрге дери эсде къалырча айтыгъыз. Мен онг жумдуругъуму ачхандан сора, айтып башларсыз, ары дери уа хазыр болуп туругъуз»…

Баргъаны боллукъду.

Басмагъа Таппасханланы Аминат хазырлагъанды.
Поделиться: