Бауурну циррозу багъылады

Бауурну циррозу къыйын аурууладан бириди. Медицина литературада аны юсюнден къууандырырча зат жокъду.

Проблемаланы тюйюмчеги

- Биз кёп жылланы ичинде алай сунуп тургъанбыз, - деп хапарлайды Алексей Буеверов, бауур ауруула жаны бла специалист, медицина илмуланы доктору, Сеченов атлы Биринчи МГМУ-ну профессору. – Ол оюмланы мурдорлары да болгъандыла. Цирроз ол бауурну ёлген клеткаларыны орунларына алайланы бир бирине жалгъашдыргъан эт (фиброз) къуралыуду. Аны териде тапла (шрам) бла тенглешдирирге боллукъду. Ала билиннгенлей турадыла. Бир бирине жалгъагъан эт ызына къыйын айланады.

Бауур бла иш а андан да осалды. Анда тапла, теридеча, косметикалы чурум тюйюлдюле, ала аурууну андан ары айныууна себеплик этедиле: жангы клеткаланы ёлюулерини сылтауу болуп, ётню кетиуюн бузадыла, къанны жюрюуюне чырмау чыгъарадыла. Ол а къан агъыулагъа бла аш эритиуде бузукълукълагъа келтиреди.

Ол проблемаланы тюйюмчегин тешген бек къыйынча кёрюнеди. Ауруу кеси кесине ишлеп, айнып барады. Эсепде, къууандырыр зат азды. Ахырында адам бауур къарыусузлукъдан (аны клеткалары жашауну жалчытырча мардадан иги да азайсала) ауушургъа болады. Неда бу органны энчи рак аурууундан. Аны илму аты гепатоцеллюлярная карциномады. Андан сора да, цирроз къыйыннга айланса, жашаугъа къоркъууну къан агъыула эмда къошакъ халда инфекцияла да чыгъарадыла.

Бусагъатда уа бауурну циррозун айныуун тохтатыргъа, артха айландырыргъа жарагъаны белгили болгъанды. Анда баш магъананы В эм С вирус гепатитлени багъарча иги препаратланы чыкъгъанлары тутады. Шёндюге дери аланы багъаргъа онг болмагъаннга саналгъанды, бютюнда С гепатитни. Аны къозгъаучусу, СПИД-ни вирусуча, санда ёмюрге къалып, ауруугъа себеплик этгенлей турады. Алай жангы препаратла вирусну къурутхандыла, эм ауруу тохтап, хроникалыгъа ётмегенди.

Аны бла бирге саусузланы жарымында циррозну артха айланыуу эсленнгенди: бауурну халы игиленип, анда тапланы саны азайып, аланы бир ненчасы сёнгюп, къайтышып. Биз бу шартланы жаланда 1-чиде угъай, циррозну 2-чи классында да кёргенбиз. 3-чюсюнде уа, жарсыугъа, бир зат да болушурукъ тюйюлдю, аллай саусузланы трансплантациягъа жиберирге тийишлиди.

Жаланда къыздырыучу ичгиледе тюйюлдю иш

- Болушургъа жаланда вируслулада угъай, башха циррозлада да жарайды, аланы чыгъаргъан сылтаулагъа да къарамагъанлай, - деп хапарлайды А. Буеверов. – Ол сылтауланы къурутургъа керекди. Инфекциялы гепатитледе вируслагъа къажау багъыу болушады, ичгичилени циррозунда – къыздырыучуланы хайырланмаулукъ. Бу бек кереклиди. Бизде аурууну сылтауун бакъмагъанлай, гепатопротекторланы (бауурну къоруулагъан препаратланы), ичип тургъанда, циррозну багъыуда артыкъ жетишимле болмагъандыла.

Къалай бла болушады бу жангы амал? Бауур клеткаланы ёлюулерини бла жангырыуларыны араларында баланслыкъ тохташады. Циррозда ала кёп санда къуруйдула, аланы орунуна эт къозлайды. Сылтауну кетерсенг а, жангырыу теркирек барады. Быллай багъыуну не къадар эртте башласагъыз, ол къадар игиди.

Ичгичиликден чыкъмагъан, бауурну жау басхан аурууну да унутургъа жарамаз. Къыздырыучу ичгиле ючюн жаратылгъаннга ушамай, ол циррозгъа хазна ётмегеннге саналады. Бизни оюмубузгъа кёре уа, кёбюсюнде ётеди, эмда аны тири багъаргъа тийишлиди, бауурда жауну азайтыргъа кюрешип. Бу жаланда семиз эр кишилеге угъай, бирде арыкълагъа окъуна къоркъуулуду. Органда жауну энчи жыйылыуу кёпден-кёп тюбей барады, ол халда циррозлада тюз алай.

Баууругъуз ауруй эсе, бу затланы билирге керексиз

1 СЫЛТАУЛАНЫ КЕТЕРИУ

• вируслагъа къажау багъыу

• къыздырыучу ичгилени хайырланмау

• бауурну жау басып ауругъанда – ауурлукъну азайтыу

• аутоиммунный гепатитде – воспаление реакцияны дарманланы болушлукълары бла селейтирге

2 АШ-АЗЫКЪ КЪАЛЛАЙ БОЛУРГЪА КЕРЕКДИ

• бауурну къыйнамазгъа

• ётню кёп чыгъарылыууна себеплик этмеген

• санда тузну бла сууну жыйлыууна чырмаулукъ этген

• аш орунну къозгъамагъан

• суткагъа 5-6 кере ашаргъа тийишлиди, алай аз-аздан

• кече окъуна бираз ашаргъа жарайды

• жауланы, этде белокланы, къууурулгъанны, къакъсыгъанны эм кючлюню чеклерге.