Мени ёхтемлендирген айбат тау эл

Къабарты –Малкъарны  эм  ариу  эллеринден  бирине Ташлы-Тала  саналады.  Эл  тюз  жерде  орналгъанлыкъгъа,  тёгерегин къаяла къуршалайдыла.  Тенгизден 1119 метр   бийикдеди.

Ахыр кере ол  таулу  эл Ташлы –Тала деген   ат  бла  1920-чы  жыллада  къуралгъанды. Ары дери  Темиркъанланы деп айтылгъанды. Тарыхы да  Темиркъанланы,  дагъыда  Басиатны  туудукълары Айдаболланы, Жанхотланы  эм Абайланы  тукъумлары  бла   байламлыды. Ташлы-Тала деген ат бла къуралгъынчы да, анда Огъары Малкъардан келип малла, къойла да тутуп, адамла жашап тургъандыла. Алай аурууланы, башха болумланы хаталары бла элни азайгъан кезиулери да болуп тургъанды.

XVII ёмюрню  ахырында Темиркъанланы    бир  къаууму  Огъары Малкъардан  Дюгерге  кёчген  эдиле.   Экинчи  ёмюрню  аллында  уа  Ташлы -Таланы тийресинде  тохтап,   эл  къурагъандыла.  Биргелерине  алагъа  къуллукъ  этген,  къауум  дюгерли да  кёчгенди.  XIX ёмюрню аллында уа    Темиркъан тукъумну адамлары,   Кюнлюмде  жерлерин да   тас этмегенлей,   бу ауузгъа    келип  жашау   этип башлагъандыла. Юйлерин   а  Хызны сууну  жагъасында орнатхандыла.

Кеслери да биринчи  заманда   Малкъарны  тёресини  оноуу  бла  жашау этгендиле.  Алай, Ташлы-Тала   узакъда  болуп, ары терк-терк  бара турургъа   онг  болмагъаны  ючюн,   Малкъар  тёре    Кайсын-Анзоровский    элни  оноуу  бла  жашаргъа  эркинлик  береди.  

1917  жылда    анда  4 юйюр  болуп  23  адам   жашагъанды.  1928  жылда   къыралда  бардырылгъан  тюрлениуле ючюн  Темиркъанланы,  башха  тау бийленича,  Къабарты-Малкъар Автоном  Округдан   кёчюредиле.   Ызы  бла  Огъары Малкъарда  жашагъан  100-ден аслам  юйюрню Ташлы-Талагъа  кёчюрюрге  оноу  этиледи.  Бираздан  Насту улу   атлы  колхоз да  къуралады. 

Элни  жашауу  да  иги  болады. 1942  жылда    айный  тургъан  элни  тынчлыгъын  Уллу Ата журт  уруш  бузады.  Кавказда сермешле  баргъанда уа,   Къабарты-Малкъарда  душманны  аягъы  басмай  къалгъан  жангыз бу  эл  болгъанды. Ол кезиуде  мында  аскерчилени  37-чи  бёлюмлери эм    бирикген  партизан  къауум  тургъандыла. 

1944 жылда  8  мартда  уа  башха  таулу эллегеча  Ташлы-Талачылагъа да   кёчгюнчюлюкню  азабын сынаргъа  тюшеди. Туугъан  журтларындан  зорлукъ  бла  къысталгъан  таулуланы  жаралы  не  ачы болсала да,  бетлерин  тас  этмегендиле.  Къум тюзледе  жашаулары  бек  къыйын  болгъанлыкъгъа,  ишге, намысха къатты  болгъанлары туурады.  Къазахстанда  комбайнёр болуп иги ишлегени  ючюн  Токъуланы Осман Ленинни орденине тийишли  болгъан эди.  Дагъыда  «За  самоотверженный  труд  в Великой Отечественной  войне 1941-1945гг» деген  майдал  бла Гузийланы Жамал, Хадижат, Байсыланы Магомед, Сараккуланы Ортабай, Къазийланы Ахмадия, Махай саугъаланнган эдиле.

1957  жылда туугъан жерлерине къайтыргъа  эркинлик берилгенде,  ташлы-талачыла да  кеслерини эллерине келедиле. Андан   эл  айнып,  аягъы  юсюне  тура  башлайды.  Ол жылдан окъуна  элде   школ   ишленип башлайды. 1960 жылда  уа Маданият юй орналады.  Тынч-тынч элге суу, чыракъ, газ да тартылады.

Къара  ишден  не  заманда  да  къачмагъан  адамла  колхозда  ишлеп, республиканы атын игилик бла айтдырып тургъандыла.  Таукенланы Ахмат,  будай, эт-сют ашарыкъланы берилген мардасындан  кёп этгени ючюн, 1961 жылда колхозну республикада   биринчи жерге  чыгъарып   Ленинни орденине тийишли болады.                            

Занибекланы Харун да хар заманда да иги жетишимле кёргюзтюп тургъаны ючюн «Сыйлылыкъны Белгисиа» бла «В.И.Ленин туугъанлы 100 жыл» деген майдалла бла саугъаланнган эди. Эристауланы Алий  а  «За трудовую доблесть» деген орденнге тийишли болгъанды.  Аны  оноу бла Лескенде малчылыкъ бла кюрешгенлеге  эки къатлы юй  ишленнген эди. Уазикланы Шамил да  будайны, этни берилген мардадан кёп этген жетишмлери ючюн  «Сыйлылыкъны Белгиси» деген орден бла саугъаланнганды. Элде  малла тутхан уллу  комплексни проектин къурагъан автор болгъанды.  Алтууланы Къазий  а  эм  жаш председатель болгъан эсе да, элинде атын махтау  бла  айтдыргъан  инсанладан  бири  болгъанды. Аны  хайыры  бла  «Победа»  колхозда  жашил бурчакъны (къудору) эм   башха  битимлени  ёсдюрюуде   иги  жетишимлеге  жетген эдиле.

Цаколаны Мустафа, Улла Ата журт урушну ветераны,  Александр Невский атлы эки орденни кавалери,  кёп жылланы   эл  советни  председатели  болуп, элни  айныууна уллу  къыйын  салгъанды.   Байсыланы Магомед  эм иги  механизаторладан  бири  болуп «За  освоение  целины  и залежных земель»   майдал бла  саугъанланнган  эди. Къазийланы Ахмадия да  «За  освоение  целины  и залежных  земель»  майдалгъа  тийишли  болгъан  эди.  Кёчгюнчюлюкден   къайтхандан сора,  30  жылны  колхозда  тамата  къойчу  болуп  тургъанды. Иги  жетишимлери  ючюн «За  трудовую  доблесть»  майдал  бла  саугъаланнган  эди.  Сараккуланы Шам а колхозну  баш къойчусу  болугъанды.  1962 жылда  малларыны  саны 100  аслам  болгъаны  ючюн   ВДНХ-ни  алтын  майдалына тийишли болады.  Токъумаланы Юсюп  къойчулукъда  иги жетишимлеге  жетип  3-чю даражалы  «Улунуу Махтаулукъну ордени» бла саугъаланнганды.

Элде  билим  бериуге  да  уллу  эс  бурулгъанды. Биринчи  школ  1928  жылда  ачылгъанды.   Кёчгюнчюлюкден къайтхан  жыллада  школну  директору  Пхибихов Хажомар эди. Бираздан а  школну  директору Тёппеланы Назир  болады. Мектепде он  класс  билим  берип   башлайдыла. 1963  жылдан  бери  школну  тауусханланы  саны  1000-ден  атлагъанды. 

28  марта 2014  жылда  элде амбулатория  ачылгъанды.  Бюгюнлюкде  анда  терапевт, педиатр, процедура, прививка салгъан, физио, лаборатория кабинетле  бардыла, анга башчылыкъ  этген а Къазакъланы Хусейди.

Кёп жылланы анда ишлеген  Цаколаны  Алийни жашы  Тахирни белгилерчады. Ол  бу  бёлюмде  1976 жылдан  бери  ишлегенди.  Кёп  саусузну  багъып,  аягъы   юсюне  салгъан  врачха  элде  ыспас  этмеген  жокъду.

2015  жылда уа дунияны чемпионатыны кюмюш майдалына тийишли болгъан  Ностуланы Муссаны себеплиги бла  спорт комплекс  ишин башлагъанды. Анда эркин тутушуудан юйретген тренер Алтууланы Хызырды.  Анда кюрешген сабийлени район, республика, битеуроссей турнирледе да алчы жерлеге тийишли болуп тургъанларын белгилерчады.

Жыр айта  билген,  эжиу  эте  билген  да керти хунерликди. Ташлы-Талада да   жыргъа  уста  болгъанла   аз  тюйюлдюле.   «Ийнар»  жыр къауумну  республикада, андан  тышында  да    таныгъанла   кёпдюле.  Къауумну  солисти    КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу   Гузийланы Тахирди.

2016  жылда  27  январьда    элге  суу  ызтартылгъанды.   Жангы  водопроводну   энчилиги –суу кеси аллына  келгени себепли токну  ашамайды. Кесида  таза  шаудандан  келген  сууду.  Бу жумуш  «Таза  суу»   федерал проектни   чеклеринде  бардырылгъанды

2019 жылда уа элде жангы школ  окъуучулагъа  эшиклерин ачханды. Дагъыда 2021 жылда  мында  ары дери болмагъан  сабий сад да  ишин башлагъанды.  Маданият юйге да тынгылы ремонт этилип, элни сыфаты бюгюнлюкде бютюнда ариу болгъанды.