Жамауатны айныууна къошумчулукъ

Къабарты-Малкъар къырал университетде жаш алимлени башламчылыкъ проектлерин къурау эрттеден бери ахшы тёреге айланнганды. Энди анга арт кезиуде школчула да къатышып тебирегенлери уа бютюнда кёллендирген шартды. Анга уа, кесибизни окъуу юйлерибизни келечилеринден сора да,  Ставрополь крайдан,  Чеченден, Ингушетиядан, Ростов областьдан, Къыбыла Осетиядан да адамла келиучюдюле. КъМР-ни Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну, Жаш тёлю палатаны бирикген башламчылыкълары бла къураладыла эмда бардырыладыла. Проектлени юслеринден айтханда уа, ала билим бериуге, саулукъ сакълаугъа, къолдан усталыкъгъа,  ырысхы жаны бла окъуулулукъгъа, тёгерекдеги къудуретни айбатландырыугъа эмда сакълаугъа, бирси бёлюмлеге да аталгъанла боладыла.

Алайды да, алгъаракъда озгъан кёрмючге Нальчикни онжетинчи номерли школуну онунчу классына жюрюген Улбашланы Самира бла Кючюкланы Илияс кеслерини «Экологиялы жол» деген проектлерин келтирген эдиле. Ала ишлери мектепде узакъ болмай, хайырланылмай, кёзге да тап кёрюнмей, тургъан жерни айбатландырыу, тапландырыу бла байламлы болгъанын ангылатхандыла.

Дагъыда Прималкинский элни ара школуну окъуучусу Анастасия Демьянованы психика жаны бла айныулары тенглеринден артхаракъ къалгъан сабийлеге деп жарашдырылгъан оюнларын (ол ючюнчю орунну «Эм ахшы социал проект» бёлюмде алгъанды) белгилерчады. Аланы (оюнланы), жаланда саулукълары бла байламлы энчиликлери болгъанланы угъай, садикге энди жюрюп башлагъан  гитчечиклени  юйретиучю да хайырланыргъа боллукъду.

Къонакъланы юслеринден айтхан заманда уа, Грозныйни къырал нефть-техника университетини студентлери Хава Бибулатова, Селима Хакимова, Шамиль Яударов, Аза Курбанова бу кёрмючге, Нальчикге да биринчи  кере келгенлерин айтхандыла. Аны къуралгъанын, къалай бардырылгъанын да жаратханларын, мындан арысында да анга къатышханлай турургъа сюериклерин да билдиргендиле.

 Ала кеслерини эмоциялы интеллектге къошулма (приложение) жарашдырыу бла байламлы ишлерин экономика илмуланы доктору Лейла Магомаеваны  башламчылыгъында хазырлагъандыла эмда, алгъадан белгилесек, «Эм ахшы бизнес башламчылыкъ» деген бёлюмде экинчи жерге тийишли болгъандыла.

Къойчулукъну бла эчкичиликни битеуроссей илму-излем институтуну (ВНИИОК) Ставропольдагъы филиалыны келечилери уа быллай тюбешиуге тёртюнчю кере келгендиле. Ала  ууакъ аякълылагъа эмда тууар маллагъа, итлеге, киштиклеге да аш хазырлауну амаллары бла кюрешедиле. Екатерина Карпова (биология илмуланы  кандидаты) билдиргенине кёре, ала энди Дагъыстанда, Къалмукъ  Республикада малчылыкъ бла кюрешген мюлкле бла байламлыкъ жюрютюп  тебирегендиле. Ала этген заказланы тамамлайдыла. Андан тышында да, малланы къумалылыкъларын игилендиредиле.

Айхай да, сёзсюз, кёрмючде проектле барысы да сейир эдиле. Аланы  бир-бирлерини алыкъа тапландырыр, кенгертир жерлери да болурла. Алай эсе да, жамауатны жашауун алгъа элтген, бёлюмлени айныта да баргъан – ол  илму эмда жангы тинтиуле, излеуле болгъанларын эсге алсакъ, жаш адамланы аны (илмуну) къайсы ызындан да кёл салып, итинип кюрешгенлери ышандырады.