Багъалары эм уллу болгъан суратла

Адам ишлеген, кеслери да битеу дуниягъа белгили болгъан кёп сурат барды. Бирлерин айтхылы художникле талай ёмюр мындан алгъа этгендиле, ала кеслери да бек багъа турадыла. Фотоаппаратха тюшюрюлген суратла уа? Бармыды аланы араларында аллайлары: чыгъармачылыкъ жаны бла эмда ахча бла тергегенде багъалары уллу болгъан? Биз хазырлагъан тизмеде аллай онусу бла шагъырейленирге боллукъсуз.

10. «Айны жарыгъында кёл», Эдвард Стайхен. Ол 2,9 миллион доллар турады

Бек багъалы суратланы тизмесин узакъ 1904 жылда алыннган эм 2006 жылда сатылгъан сурат ачады. Эдвард Стайхен автохром (тюрсюнлю этиу) деген амалны биринчи хайырланнган суратчы эди. Картоф крахмалны бюртюклерин бояула бла толтуруп, суратланы алай этгенди тюрсюнлю. «Айны жарыгъында кёлню» эки копиясы барды: бирин «Сотбис» аукционда сатхандыла, экинчиси уа Метрополитен-музейде турады.

9. «Чикагону фондовый биржасы III», Андреас Гурски. 3,3 миллион доллар

Гурски аны 1999 жылда тюшюргенди. Суратда ол биржаны ара отоуу кёрюнеди. Адамла къазауатда ары-бери тебе тургъанларын билдирирча, ол талай сурат алып, бирин бирини юсюне салгъанды. Дагъыда бояуларын бютюн шатык этгенди.

8. «99 цент. Диптих», Андреас Гурски. Ол да 3,3 миллион долларгъа сатылгъанды

Суратчы аны 2001 жылда алгъанды. Анда Лос-Анджелес шахарда тюкенни ичи кёргюзтюледи. Товарла бары да 99 центге сатыладыла. Сурат бек уллуду: бийиклиги – эки, узунлугъу уа юч бла жарым метр чакълы бирди. Ол хромоген амал бла этилгенди, бояулары да шатыкдыла.

7. «Аты болмагъан (Ковбой)», Ричард Принс. «Christie’s» аукционда аны 3,4 миллион долларгъа сатхандыла

Ричард Принс Time-Life, Inc. Компанияда ишлеген кезиуюнде, анда жазыучулагъа журналладан юзюклени кесип жарашдыра эди. Суратчы усталыкъда биринчи атламларын этип башлагъанында, журналлада реклама статьялада болгъанны сюзерге сюе эди. Аны Американы тамырларына сейири, къарамы, сагъышлары «Ковбой» суратда кёргюзтюледиле. Тюзюн айтханда, аны ол тюшюрмегенди: ол Time журналдан рекламады, кеси да Мальборо деген ковбойну кёргюзтеди. Ол суратны алгъан адам артда Принсни сюдге берген эди, алай ол а Ричард жанлы болгъанды.

6. «Ёлген солдатланы ушагъы», Джефф Уолл, 3,6 миллион доллар

Канадалы суратчы Джефф Уолл аны 1992 жылда тюшюргенди. Ол керти болгъан ишни кёргюзтмейди, суратчы аны студияда алгъанды. Анда Къызыл аскерни солдатлары 1986 жылны къышында Афганистанда Мокор деген жерде сермешде ёлгенден сора, жашаугъа къайтып, жараларына, къоллары-санлары юзюлгенине да эс бурмай, бир бирлери бла ушакъ эте тургъанларыча кёргюзтюледи. Уолл кеси уа Афганистанда бир кере да болмагъанды. «Мен бу суратны афган урушну юсюнден зат айтыргъа сюеме деп тюшюрмегенме. Бу тема манга кеси аллына чыкъгъанды; ол ич дуниямы излеми болур эди…» дегенди автор Photoworks агентствогъа интервью бергенинде. 

5. «Аны Патчахлыгъына», Гилберт Прош эм Джордж Пассмор. 3,7 миллион доллар

Гилберт бла Джордж – жашауда эмда перфоманс-сурат этиуде шуёхлукъ жюрютедиле. «Биз эки адамбыз – бир суратчыбыз» дейдиле. Къара-акъ суратладан жарашдырылгъан коллажда аланы озгъан ёмюрню сексенинчи жылларында ичгиге берилген кезиулери кёргюзтюледи.

4. «Аты болмагъан № 96», Синди Шерман, 3,9 миллион доллар

Синди Шерманны кесини суратларын коллекционерле бек жаратадыла. Bloomberg агентствону билдириуюне кёре, къачан эсе да бирде ол аукционладан биринде 13,7 миллион доллар файда тюшюргенди. Бу суратны уа ол эр кишилеге басмаланнган журналланы бетлеринде кёргенине кёлленип алгъанды.

3. «Духовная Америка», Ричард Принс, 3,9 миллион доллар

Суратдагъы къызчыкъгъа (Брук Шилдс) он жыл болады, ол артда модель болуп ишлегенди, белгили актрисагъа саналады. «Духовная Америка» деген атны уа Альфред Штиглицни 1923 жылда суратындан алгъанды Принс. Анда ауур ишледе жегилген ат кёргюзтюледи.

Къызчыкъны суратын, ол ат бла келишдирип, Ричард Принс шёндюгю дунияда адамла артыкъ къыйналмай белгили болгъанларын билдирирге сюе эди.

2. «Рейн II», Андреас Гурски – 4,3 миллион доллар

Немисли суратчы Андреас Гурски кесини «Рейн II» деген эм багъалы суратын Christie's аукционда эки жыл мындан алгъа сатханды. Анда Дюссельдорфдан узакъ бармай Рейн сууну бир кесеги кёрюнеди. Ал жанында сабанла, огъары жанында уа мутхуз, булутлу кёк кёрюнедиле.

1. «Фантом», Питер Лик, 6,5 миллион доллар

АБШ-да Аризона штатда Антилопаны тары барды. Австриялы пейзажчы Питер Ликни андан сураты бек багъагъа саналчады. Алай аны тюзюн хазна адам билмейди, нек дегенде сатыу-алыу келишим ачыкъ ётмегенди, аны юсюнден жаланда Питер эм аны юристлери сагъыннгандыла. Ол себепден эм багъа сурат «Фантом» болгъанына кёпле ишеклидиле. «Мен суратларымда табийгъатны кючюн кёргюзтюрге, анга къарагъан адамны кёлю толурча этерге итинеме», - дегенди Питер.