Сунмай тургъанлай къуралгъан юйюр

Тау эллерибизден биринде Мариям деп бир тиширыу жашагъанды, жыл саны келген адам. Жангыз жашы Хусей бла. Энди ол да орта жыл саннга келгенди. Ата къарындашы Махмут бла колхозда малчыды.

Жайда тау жайлыкълада мал кютеди. Кюзде малла бла элге тюшеди. Иш кёллю жашды. Мюлкню оноучулары анга ыразыдыла. Хар заманда юлгюге айтханлай турадыла.

Жашны юйдегили болур заманы жетгенди. Жетгенди дегенде, озуп окъуна барады. Аны нёгерлери эртте юйдегили болгъандыла. Сабийлери жумуш этедиле. Мариям ашыкъмайды келин келтирирге.

Ингир сайын эгечи келеди, экиси да олтуруп, къызланы элекден ётдюредиле. Элни бери жанындан башлап, бирси жанына жетгендиле. Бири бирин махтаса, экинчиси анга сылтау тапмай къоймайды. Алай эте, жылла оза барадыла.

Хусей кеси да мажаралмагъанды. Алыкъа бир адам бла аны юсюнден хапар айтмагъанды. Кёзю къарагъан бир тиширыу да барды. Тюз къабыргъа къоншулары, Айшатды аты. Хусейден тёрт-беш жылгъа гитчеди.

Хусей аны сабийликден таныйды. Ишин, къылыгъын да жаратады. Алай кесине энчи тюбеп хапар айталмайды. Къалай эсе да, аны кёрсе уялып, буюгъуп къалады. Къызны да эрге барыр заманы жетгенди. Кишиге билдирмесе да, Хусейден умуту барды. Къайгъысы, хылиси болмагъан тынч-ырахатлы адам, кеси да къоншусу. Ауур юйюр да тюйюл. Къуру анасы бла кеси. Анасыны да хатасы жокъду. Аны бла да келишаллыкъды.

Дагъыда къатынгда билген адамгъа барсанг игиди, узакъда, бир танымагъанынгдан эсе. Хусей а нек эсе да ашыкъмайды сёлеширге. Ишге бара, ишден келе кёрсе да, къургъакъ салам берип, кетип къалады.

Быйыл да жаш тау жайлыкъладан элге жыйышханды. Биягъы Мариямны эгечи, аны юйдегили этер къайгъыгъа киргенди. Была оноулаша кетедиле да, эл аягъындан бир тиширыуда тохтайдыла. Хапар Махмутха жетеди, ол да бир кюн былагъа келеди. Жашха кимни сайлагъанларын билгенден сора: «Мен къызны анасын эрттеден таныйма. Аллай ананы къызы, сары алтын болса да, аны бизге кереклиси жокъду», - деп, жашны да алып ишге тебиреди.

Тюз да къабакъны ачып орамгъа чыкъгъанлай, Айшатха жолугъуп къалады. Анасыны эгечи Лиза бла келе турады. Эр кишиле, тиширыула да жарыкъ саламлашадыла. Махмут Айшатха иги тюрслеп къарады. Ол да кёзлерин жерге ийди.

- Махмут, аурууунгу алайым, тынчмысыз, игимисиз? Кёпден бери да бу жанында кёрюнмегенсе. Баям, Хусейге къыз излей айланаса. Узакъланы къой, аны иши къыйынды. Тёгерек-башха къарагъыз чынг аллын, - деди Лиза.

Эр киши да тиширыуну сёзюне кёре былай деди: «Тюз ангылагъанса, Лиза. Хау, келиним чакъыргъанды да, Хусейни юйдегили этерге керекди. Эрттеден бери Айшатха кёзюм къарап турады, бюгюн аны бери келтир, дегенди. Сизге тюбегеним жумушубузну женгиллендиреди. Энди юйге да кире турмайма. Жумушну айтдым. Къызны хазырла да, бусагъатлай окъуна Хусейни юйюне элт. Биз келгинчи къатында тур».

Сора эр кишиле орам бла ёрге кетдиле, ишлеген жерлерине.

Тиширыула бираз ахасек болуп турдула. Лиза алгъаракъ эс жыйды. Сора эгечинден туугъаннга: «Иги хапар, иги хапар. Андан иги жашны кюндюзгю кюн кёзюлдюреуюк бла излеп окъуна табарыкъ тюйюлбюз. Терк юйге кирейик. Хазырлайыкъ сени, сора Хусейлагъа ётейик».

Сагъат да турмай, Лиза къызны кийиндирип, башына да узун чачакълы акъ гыранчаны къысып, Хусейни юйюне тебиредиле. Барыр жерлери узакъ болмаса да, быланы кёргенле болдула.

Тиширыула уа юйге кирдиле. Жашны анасы бла саламлашдыла. Сора Лиза Махмутну сёзюне кёре къызны алып келгенин айтды.

Аны эшитгенде, Мариям бираз абызырады. Сора эс жыйды да, Лизагъа: «Ол отоугъа кийиригиз. Тапчан юсюнде жабыу, жанжаулукъ да барды. Къаланкъа ишле, къызны ары ётдюр. Сен а къатындан кетме, мен а бусагъат къайтайым,- деп, орамгъа чыгъып кетди.

Сора гитче къайын жигитин табып: «бусагъатлай Махмут бла Хусей мшлеген жерге, бир къой да алып, бери терк жетсинле», - деп ашырды.

Ол да юйге кирирге къоншу къатынла жетдиле. Кёп ариу алгъышла да айтып кетдиле.

Жангы хапар элге терк жайылды. Махмут бла Хусей юйге келгинчи, арбаз къонакъдан толу болду. Къобуз тауушла да чыгъа башладыла.

Ма алай оюндан, чамдан, сунмай тургъанлай, эки жаш адам юйюрлю болдула. Бюгюнлюкде аланы юч жашлары, бир къызлары бардыла.