Кёзлеге заманында къаратгъыз

 Катаракта (кёзлеге ау чабыу) жайылгъан аурууду. Аны юсюнден биз офтальмолог Къартлыкъланы Махмут бла  ушакъ бардыргъанбыз.

- Бу ауруу къалай башланады эм анга къажау къалай кюреширге керекди?

- Катаракта - кёз аурууду. Аны гинжисине ау чабып, адам аллын кёрмей башлайды, андан сора уа сокъур болуп къалады.

Эрттегили грек тилде «катаракта» деген сёзню магъанасы суу чучхур деп ангылашынады. Кёзлерине ау чапхан адам аллын суу чучхурну юсю бла къарап кёргенча болуп къалады.

Бюгюнлюкде уллайгъан адамланы кёзлери осал кёргенлери ауруу бла байламлыды. Жер башында жыл санлары 65-ден атлагъанланы жарымы чакълысы андан ауруйду. Алай айтханлыгъыбызгъа, жашланы арасында да аз тюйюлдюле кёзлерине ау чабып къыйналгъанла. Ол угъай, къагъанакъ жылларында окъуна тюбейдиле аллайла.

Катарактаны чыгъарына кюн таякъла, экологияны бузулгъаны, адамны чархына къыяу тюшюу дегенча затла себеп болуп да къаладыла. Бу кюйсюз аурууну башланырына бир-бир дарманланы кёп заманны ичинде хайырланыу, ич органлары ауругъанлары, бек алгъа уа диабет, эндокрин ауруула, дагъыда ашны мардасыз кёп ашау окъуна сылтау болуп къалады.

- Катарактаны юсюнден эшитгенлей окъуна, кёпле бушуу-бушман боладыла, кеслерин ёмюрден ахыргъа сокъур болуп къаллыкъ сунадыла.

- Бу кёз ауруугъа къажау кюреш жетишимли болуруна шёндюгю медицинаны къолундан келеди деп айталлыкъбыз. Аурууну уа бир ненча тюрлюсю барды. Биринде, кёзле терк окъуна осал кёрюп башласала, алагъа багъыуну къолгъа терк алыргъа керекди. Экинчисинде, кёз гинжилеге акъыртын ау чабады. Ол заманда саусузгъа кёзлюклени линзаларын терк-терк алышындырыргъа тюшеди.

Алай ол амал да кёпге барлыкъ тюйюлдю.  Кёзле осалгъа кетип къалыргъа боллукъдула. Аны себепли бек ышаннгылы амал - операцияды. Аны ючюндю офтальмологияда аны алай терк-терк бардырылгъаны. Алай саусузлагъа быллай бир, аллай бир замандан операция этерге керекди деп айтылмайды, аны ол саулугъу бла жашар, ишлер онгу болса.

Дагъыда хар адамны кесини чархыны энчилиги болады, бу ауруу да анга кёреди. Къалай-алай болса да, операция не къадар терк этилсе игиди. Адам аллын иги кёрмей башлагъанлай,  окулистге барып, саулугъуна къаратыргъа тийишлиди.

Катарактаны диагнозун тюз тохташдырыргъа жаланда шёндюгюлю оборудованияны хайырлана билген сынаулу специалистни къолундан келликди. Жарсыугъа, кёпле ауруулары осалгъа кетгинчи саулукъларына къаратмайдыла. Тийишлиси уа кёзлени халларын жыл сайын тинтиудю. Ол заманда киши артда ажым этерик тюйюлдю.

Алай аны алайлыгъын ангыламагъандан болур, адамла врачха ауруулары озгъандан сора барадыла. Ол заманда операция да къыйын этиледи, аны ызындан башха проблемала да чыгъадыла.Аны себепли ауруу не къадар терк тохташдырылса, врачха да саусузну кёз жарыгъын къайтарыргъа ол къадар тынчды.

Быллай затны эсге салыуну тийишли кёреме: кёз ауруу заманында тохташдырылып, анга не къадар терк операция этилмесе, бир тюрлю капляла неда диета эм дарман болушурукъ тюйюлдю. Алайды да, микрохирургия операция этерге керекди. Ау чапхан кёз гинжиге жалгъан хрусталик салынады.

- Кёзге операция этип бакъгъан кезиуде бек иги амалгъа не зат саналады?

- Бюгюнлюкде къыяулу кёзню ауун кетерип, жалгъан линза салыу кенг хайырланылады. Ол къыйын операция тюйюлдю, бек ачытып, амалсыз этмейди. Медицина учреждениялада, ол санда бизде да, аланы жетишимли бардырадыла. Быллай операцияла хар кимни анатомия энчиликлери эсге алынып этиледиле.