Къыралыбызны технологияла жаны бла алчылыгъы алимлени къолундады

Бу кюнледе Къабарты-Малкъар къырал университетге Санкт-Петербургну политехника университетини (СПбПУ) цифралы тюрлениуле жаны бла проректору, «Цифралы инжиниринг» бёлюмюню башчысы Алесей Боровков келгенди. Ол КъМКъУ-ну онглары бла шагъырейленнгенди, алимле бла ушакъ этгенди, республиканы промышленность бёлюмюн айнытыугъа жораланнган «тёгерек столгъа» къатышханды.

Вузну башчысыны къуллугъун толтургъан Юрий Альтудов айтханнга кёре, СПбПУ-ну сагъынылгъан (инжиниринг) бёлюмю бла бирге ишлеу Москвада ётген «Айрыкъам 10-22» деген билим бериу проектни чеклеринде башланнганды. Бизни университет анда кесини инжиниринг арасыны концепциясын кёргюзтген эди. Юч жыл мындан алгъа уа эки вуз да келишим этип, КъМКъУ-да аллай ара ачаргъа оноулашхандыла. Ол бёлюм энди бизни къыралда промышленность предприятияла бла цифралы тюрлениуле эмда алчы технологияла сингдириу жаны бла байламлыкъда ишлейди. Юрий Камбулатович белгилегенича, бюгюнлюкде Россейни, промышленность бёлюмню, университетни кесини да ауаралары кёпдю; тыш къыралладан бир-бир затланы сатып алыудан къутулургъа, жангы технологияланы айнытыргъа керекди.

КъМКъУ-гъа не ючюн келгенини юсюнден айтханда, Алексей Боровков былай дегенди: «Биз университетни илму бёлюмлери бла полимер композит материалла жарашдырыу жаны бла бирге ишлейбиз. Талай тинтиулени эсеплери бардыла, игидиле, аланы Роскосмосда да сынап кёргендиле. Полимерле бек сууукъгъа эмда иссиге чыдамлыдыла, аберини жибермейдиле. Дагъыда талай башха программаланы чеклеринде жюрютебиз байламлыкъ. Сёз ючюн, РФ-ни Билим бериу министерствосуну «Алчы инженер школла» деген федерал проектини юсю бла. Анда КъМКъУ бла бирге «Полимер композиция материалланы механикасы» деген билим бериу программа къурагъанбыз».

Санкт-Петербургдан келген эксперт университетни алчы материалла эмда технологияла Арасында да болгъанды. Аны башчысы, КъМКъУ-ну илму-излем иш жаны бла проректоруну къуллугъун толтургъан Светлана Хаширова анда жангы полимерле жарашдырыу, аладан абериле этерге жарарча амал табыу бла кюрешгенлерин билдиргенди. «Ол жаны бла бу илму бёлюмде бюгюнлюкге бек уллу сынам жыйылгъанды дерчады. Вуз аны бла СПбПУ-ну да шагъырейлендиреди», - дегенди ол.

Араны келечилери иссиге чыдамлы полимерлени эмда композит материалланы талай жангы тюрлюсюн жарашдыргъандыла, аладан абериле этерге жараулу 3D-принтер да къурагъандыла. «Иркут» компанияны заказы бла МС-21 самолётну ичинде бир системасына энчи композит да этгендиле. Дагъыда медицинада (хирургия, нейрохирургия) хайырланыргъа жараулу полимерлени къурау бла кюреше турадыла.

Светлана Хаширова айтханнга кёре, Арада оналты лаборатория барды. Ала бары да шёндюгю оборудование бла жалчытылыныпдыла, ол санда тюрлю-тюрлю 3D-принтерле бла да. Анда материалла жарашдырыу жаны бла не тюрлю къыйын ишни да тамамларгъа амал барды. Полимер неда композит жарашдырыу, аладан абери этиу, керек затха къалай жарарыкъларын сынап кёрюу – аланы барын да тындырыргъа боллукъду Арада.

Алексей Иванович кёргенине бек ыразы болгъанды. «Араны иши магъаналыды, къыралыбыз технологияла жаны бла бир кишиге да жалынчакъ болмазына къошумчулукъ этеди. Мындагъы оборудование Россейде эм игилеринден бириди. Ол шарт а бизни вузларыбызны арасында бютюнда терен байламлыкъла къураугъа жол ачады», - деп чертгенди.

Андан сора Алексей Боровков преподавательлеге эмда студентлеге «СПбПУ-ну технологиялы жаны бла айныууну экосистемасы «Алчы цифралы эмда производстволу технологияла» Цифралы инжиниринг» темагъа лекция окъугъанды. Ол Санкт-Петербургну политехника университетинде инженерлени къалай хазырлагъанларыны юсюнден айтханды, промышленностьну ондан артыкъ бёлюмлеринде байламлыкъла жюрютгенлерин да билдиргенди.

Ызы бла Алексей Иванович КъМР-де промышленность предприятияланы эмда министерстволаны келечилери бла бирге «тёгерек столгъа» къатышханды. Анда технологиялы айнытыуну, «цифрагъа» кёчюуню юсюнден айтылгъанды. Дагъыда конкуренциягъа чыдамлы продукцияны къурауда жангы амалла, технологиялы алчылыкъгъа жетерча производствону айнытыу, илму-технологиялы эмда инженер борчланы тамамлауда сынам дегенча аллай темаланы юсюнден да сёлешиннгенди.