Заманында женгил уянырча, кече къалай жукъларгъа керекди?

Адамгъа ортопедический жастыкъда жатхандан эсе, къолун башыны тюбюне салып жукълагъан азыракъ хата нек келтиреди? Къарынында жатхан бауур тёбен таяннгандан эсе некди хаталы? Тапсыз жатхан адамны халы къалай осал боллугъуну юсюнден врач-невролог, Виноградов атлы больницаны ачыгъанны бакъгъан клиникасыны башчысы, РУДН-ны кюнчыгъыш медицина институтуну алгология эм реабилитация кафедрасыны башчысы, профессор, медицина илмуланы доктору Евгений Соков айтханды.

Битеу эс – боюннга

Къалай жатаргъа жарамайды?

Къарынында. Алай болса, адамгъа башын бир жанына бурургъа тюшеди. Аны хатасындан солугъан къыйыныракъ болады, мыйыны къан бла жалчытхан тамырла да къысыладыла. Ма аны себепли, башха амаллагъа медицина жаны бла чек салынмай эсе, былай жатаргъа керекмейди. Сёз ючюн, жан сюекни башы ауруй эсе, адам ол жанында жаталмайды. Иегиле сынып эселе уа – сыртында жатса ачытады. Аллай затлары болмагъанлагъа къарынында жатаргъа керекмейди.

Сыртында. Жукъларгъа аламат амалды, алай бек игисиди ма олду деп айтырча уа тюйюлдю. Адамны къоллары, аякълары тюзюне созулуп жатса, физиология жаны бла аны тюзге санаргъа тийишли тюйюлдю. Сыртында жатханда уа тили тамагъына басып, солууун къыйнаргъа боллукъду.

Жумушакъ, жукъа, къалын жастыкълада неда ансыз. Биринчисинде, баш артха неда бир жанына кетеди, аны ючюн къан тамырла бир жанындан къысылыргъа, башха жанындан а артыгъы бла созулургъа боллукъдула. Былай жатхан адам, мыйысындан къан иги кетмегени ючюн, эрттенликде башы ауруп уяныргъа боллукъду.

Жастыкъ къалын эсе, адамны башы сыртындан иги да бийикге кётюрюлюрге боллукъду. Ол да тамырлагъа, мыйыны къан бла жалчытыугъа осалды. Жастыкъны къатылыгъы, къалынлыгъы да сырт сюек бла баш бир ызгъа тюшерча аллай болургъа керекдиле.

Ортопедический жастыкъда. Аны боюн тюбюнде дукъуру болгъанын алыргъа керекмейди. Сырт сюекни бу кесегин, ауурлукъну бир жанына кетерип угъай, анга басып алай тутады ол. Башхача айтханда, быллай жастыкъны дукъуру, боюн жиклеге угъай, тамырлагъа басады. Сёз ючюн, адам къабыргъасында тёбен жатса, мыйысындан къан ол жанында тамырла бла кетеди. Аланы быллай жастыкъ бла къысханда уа,  къан къыйын жюрюп башлайды. Ол а жукъугъа бек хаталыды.

Бир-бир къытайлыла къангачыкъда жатыучудула. Башларын да къан иги жюрюрча алай салып. Къанганы бийигирек салса, боюн энишге бюгюледи, энишге салса – баш ёрге къайырылады.

Ортопедический тёшекде. Матрас адамны сюрт сюегин ызына къайтаргъан, тюзетген болургъа керекди деген оюм жюрюйдю. Алай ол саулукълары, санлары иги болгъанлагъа тийишлиди. Бизни кёбюбюз сау кюнню тап сюелмей тургъаныбыз ючюн, арабызда аллайла хазна кёп жокъдула.

Адам кюнню узунуна компьютер артында олтуруп, тапсыз атлап неда сюелип (сёз ючюн, чач къыркъыучула) турса, ол кече сырт сюегин тюзетирге керекди. Быллай тёшег а аны кюндюзча алай тутаргъа кюреширикди.

Ма аны себепли матрас къатыракъ, кеси да сырт сюекни тюзетирге себеплик этген болургъа керекди.

Аякъ ортагъа эмда аны тюбюне жастыкъ салыргъа неда аны къолгъа алып жатаргъа керекмиди?

Адамны саулугъунда кемчилиги жокъ эсе, быллай затла керекмейдиле. Тюзюн айтханда, къалай жатханыны да башхасы жокъду. Быллай къошакъ затсыз да сан кесине амал табарыкъды.

Алай адам тап жюрюмей эсе, аны къарыуу таркъаяды, жукъу бла къайтышыргъа амал бермеген жарсыугъа келтиреди. Ол тап жатмаса, сау кюнню жыйылып тургъан кемчиликле бютюнда осалына кетедиле.

Жукъу жорукъла бла

Къалай жатаргъа керекди? Узунуна созулуп жатыу сюеклеге, нервалагъа, къан тамырлагъа да тапды. Адам сюелип турса, аны сингирлери, сюеклери да басым сынайдыла. Аладан нервала бла келген информацияны уа мыйы тохтаусуз сюзгенлей турады.

Ара нерва системагъа солумай жарамайды. Жукъу эм азындан жети сагъат созулургъа керекди. Эм игиси уа-сегиз сагъатха жууукъ болса. Тап заман ингирде сагъат ондан эрттенликде сагъат алтыгъа дериди.

Адам жукълап, эки-юч сагъат озгъандан сора шаугютлери, къан тамырлары да алай солуу алып башлайдыла. Алай теркирек болурча, жатарны аллында бир он минутну кесин хазырларгъа керекди. Жатып, къолланы, санланы шошайтып, керексиз сагъышланы да къояргъа тийишлиди. Алай этсе - жукъу бек иги боллукъду.

Бек игиси - адам бир жанында жатса. Кеси да къолларын бла аякъларын аз-маз бюгюп алай. Жюрекге басмазча, сол жанындан эсе онг жанына таянса игиди.

 Мынга да эс буругъуз

Бирле жатханда  жаякъларын къол аязларына салып жукъларгъа сюйюучюдюле. Алай этгенде, жингирик сингир, алайы бла баргъан къан тамыр да бек бюгюледиле.

Былай алып айтханда, алайда къан осалыракъ жюрюп башларгъа керекди дерсе. Алай адам улу жаратылгъанлы, аны быллай тамырлары анга да келиширге амал тапхандыла. Боюнну неда жан сюекни башын алай бюксе уа, ол бир тюрлю игиликге келтирлик тюйюлдю, ишемия аурууну къозгъаргъа да боллукъду.

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: