Бал чибинле аурууладан къырылмазча

Сабанлада кёгет, жемиш, мирзеу ёсдюргенде, кёбюсюнде тюрлю-тюрлю агрохимикатланы хайырланыучудула. Ала битимлени заранлы къурт-къумурсхаладан неда хансдан къоруулагъан затладыла. Жай айла мюлкле бу затланы кенг хайырланыучу кезиудю. Алай аланы себиуню мардасы болургъа керекди. Нек дегенде, пестицидле заранлы хансла эмда къурт-къумурсхала бла бирге бал чибинлени да къырыргъа боллукъдула. Бал батманла тутханлагъа заран салып, арада да сёз къозгъамаз ючюн, пестицидлени эмда агрохимикатланы къалай хайырланыргъа кереклисин КъМР-ни Эл мюлк министерствосундан билдиргендиле.

Пестицидлени хайырланырны аллында, 5-7 километр узакълыкъда орналгъан бал чибинчилик мюлклеге аны юсюнден иги да алгъа (эм азындан юч кюн) билдирирге, аны бардырыллыкъ кюнюн, заманын, химия препаратны тюрлюсюн да айтыргъа керекди. Бу ишни юсюнден СМИ-ге жазып, жер-жерли администрациялагъа, районланы ветеринар станцияларына неда эл мюлк управлениялагъа сёлешип билдирирге боллукъду.

Бал батманлары болгъанладан да сакълыкъ изленеди. Алагъа деп профилактика жаны бла тийишли инструкция жарашдырылгъанды. Тюзюн айтханда, быллай затлагъа,  бек биринчиден, ала кеслери эс бурургъа керекдиле: аграрчыла бла шагъырей болургъа, басма органлада билдириулеге да кёз жетдире турургъа.

Химия препаратланы жел болгъанда себерге жарамайды. Бек игиси - бу иш танг эрттен неда ингирде этилсе, бал чибинле учмагъан заманда. Булутлу, салкъын кюнледе да болады ол жумушну тамамларгъа.

Агъач тийреледе ёсген, кеси да чибинле букъуларын иги жыйыучу битимлеге бла гюллеге, ала чакъгъан кезиуде агрохимикатланы себерге арталлыда жарамайды. Пестицидле хайырланылгъан участкаланы тёгерегинде уа иги кёрюнюрча энчи белгиле орнатадыла. Аланы карантин кезиу ётгенден сора кетередиле.

Сагъынылгъан ишлени кезиуюнде бал чибинлени батманладан тышына иймезге тийишлиди. Дагъыда аланы эм азындан жети километр ташагъа кёчюрюрге керекди. Артха уа 12-14 кюнден сора къайтыргъа боллукъду. Хау, бир жаны бла батманланы  ары-бери ташып тургъан  къоранчлы ишди, алай бал чибинлерин сакъларгъа сюйгеннге уа ол артыкъ уллу ауара боллукъ тюйюлдю.

Энтта да бир амал барды: пестицидлени хайырланып башлардан  бир кюн алгъа  батманланы бегитедиле, ичлеринде орунчукълагъа да суу къуюп. Быллай халда бал чибинлени бир ыйыкъ чакълы кечиндирирге боллукъду. Салкъыныракъ заманда уа энтта да бир-эки кюн чыдаргъа онг барды. Аны болжалы ол тийреде себилген пестицидни тюрлюсюне кёре тергеледи.

Бал чибинле ууланнганларына  ишеклик чыкъса, ветеринар службаны эмда жер-жерли администрацияны келечилерин чакъырыргъа керекди. Алай ол халгъа жетмез ючюн а, къоркъуусузлукъну эмда профилактиканы жорукъларындан чыкъмазгъа, арада да байламлыкъла жюрютюрге тийишлиди.