Алгъын заманлада белгили болгъан ашла

Совет Союзну заманында ашла нечик таза эмда татыулу болгъанлары кёплени эслериндеди. Бюгюнлюкде аланы бирлерин чыгъарыу тохтагъанды, башхаларын а тюкенледе табаргъа боллукъду. Алай адамла айтханларына кёре уа аланы татыулары алгъынча тюйюлдю – «Докторская» къыйма ариу ийис этмейди, мороженый не ючюн эсе да суулугъа ушайды дейдиле кёпле. Бу материал СССР-ни заманларында белгили болгъан продуктланы юслеринденди.

Сют

Совет Союзда сют продукция бек эркин табылгъанды. Аланы къайсы тюкенде сюйсегиз да алыргъа боллукъ эди, кесини да кёп тюрлюсю болгъанды. Биз аланы орунларыны юсюнден айтайыкъ. Кёбюсюнде ол къалын мияладан шешала эдиле. Кефирге, сютге, башха затлагъа да бирча болгъан аллайла. Шешагъа уа этикетка жабышдырмагъандыла. Алыучула аны ичинде не зат болгъанын къалай биле эдиле? Анга деп тюрсюнлю башчыкъла къурагъандыла. Сёз ючюн, сютню кюмюш бетли башы бар эди, кефирни уа – жашил. Ичин тауусхандан сора, шешаны атмагъандыла: аны таза жуууп, мияла орунла алыучу пунктха элтгендиле. Анда уа бир шешагъа онбеш капек тёлей эдиле. Ол да СССР-ни заманында иги ахчагъа саналгъанды.

Кесибизде этилген кофе

 Керти кофе ол кезиуледе дефицит болгъанды. Сурамны жалчытыр ючюн, анга ушашлы продуктла чыгъара эдиле. Эм белгилиси - «Бизни марка». Аны къурамы быллай эди: кофе (35%), тартылгъан эмен чертлеуюк (25%), цикорий (30%), каштан (10%). Татыуу керти кофеге артыкъ ушамай эсе да, бу затны бир тюрлю химия къошагъы жокъ эди.

Чайны юсюнден айтханда уа, алыучула бегирек да Индиядан келгенни жарата эдиле. Алай озгъан ёмюрню 80-чи жылларында аны неда цейлон чайны тапхан алай женгил болмагъанды. Гюржюден келген чай а иги тюйюл эди. Бирде сатыуда № 36 эм № 20 чайланы табаргъа боллукъ эди. Аланы индиялы эмда гюржю чайланы къатышдырып алай этгендиле. Краснодарда ёсген чай да болгъанды сатыуда.

Хрущёв жаратхан чабакъ консерва

СССР-де «Килька в томате» консерваланы юсюнден билмеген бир адам жокъ эди. Къайсы байрамда да кёплени тепсилеринде болгъанды ол. Аны озгъан ёмюрню 20-чы жылларында Керчь шахарда чабакъ заводда чыгъарып башлагъандыла. Союзну кеч заманларында дефицит бу консервалагъа жетмегенди: аны тюкенледе эркин табаргъа боллукъ эди. Айтханларына кёре, «Килька в томате» консерваны Никита Хрущёв да бек жаратханды.

Мороженый эмда «Птичье молоко»

СССР-ни кезиуюнде мороженый юлгюлю татлы сют ашха саналгъанды. Аны этгенде ГОСТ-ну жорукъларына бек сакъ болгъандыла. Ол а 1941 жылда март айда чыкъгъанды. Излем бек къаты эди – жаланда таза къурам! Аны себепли Совет мороженыйни къуру кесибизде угъай, тыш къыраллада да бек сюйюп алыучу эдиле. СССР жыл сайын эки минг тонна продукция ашыргъанды алагъа.

Сатыугъа алтмышынчы жыллада чыкъгъан «Птичье молоко» конфетлени да кёпле сюйгендиле. Тюзюн айтханда, аллай ат бла конфетле Польшада бар эдиле. Алай тортну а Совет Союзда къурагъандыла. Башламчылыкъ Москвада «Прага» ресторанны кондитери Владимир Гуральник бла байламлыды. Леонид Брежневни туугъан кюнюне онбеш килограмм тартхан быллай торт этген эдиле.

Къайын терекни сууу эмда корейлиле этиучю быхы салат

Шёндюгю тёлю къайын терекни сууу не зат болгъанын биле да болмаз. Алай СССР-де уа аны бек кёп чыгъарып тургъандыла. Аш тюкенледе юч литр кирген мияла орунлада сатыла эди ол. Сюйсегиз а 8 капек тёлеп, бир стакан алыргъа боллукъ эди. Къырал чачылгъаны бла къайын терекни сууун чыгъарыу да къалгъанды. Шёндю уа аны татыуун жаланда кесигиз терекден «алып» алай кёрюрге боллукъсуз.

 «Корейча быхы» деген белгили салатны Совет Союзда къурагъандыла деген оюм жюрюйдю. Кореяда аш бла байламлы тёрелеге кёре этни неда чабакъны хазырлардан алгъа ары турма эм сиркесуу къошадыла. Орта Азияда эмда Приморьеде жашагъан совет корейлиле алай этип болгъандыла. Бирде уа, турма табылмаса, аны орунуна быхыны хайырланнгандыла. Ма алай талай замандан «Корейча быхы» деген салат чыкъгъанды. Ол Кореядан келген ашды дегенле да бардыла. Къалай-алай болса да, татыулу быхы салатны кёпле кеслери да сюйюп этгендиле. Аны кафеледе, ресторанлада да бергендиле.