Къачан да ал сатырлада болгъанды

1418 кюн  бла кече  баргъанды  кюйсюз эм къанлы уруш. Аланы хар бири къазауатдан толу болгъанды, хар такъыйкъа эрликни,  батырлыкъны излегенди. Жаланда алай бла жетерге боллукъ эди Уллу Хорламгъа. Аны ючюн кёпле жанларын бергендиле эмда къанларын тёкгендиле.

Чегем ауузундан  Гижгиланы Къаншауну жашы, Ануар аладан бириди. Хушто-Сыртда аны танымагъан жокъ эди. Ол тепсеуге бек  уста болгъанды. Узун бойлу, чырайлы жаш къымылдап башласа, арый билмегенди. Бир жол а ансамбль бла бирге Сталинни аллында да аякъ бюкгенди. Андан сора бачаманы аты бла эки  бюсюреу письмо да алгъан эди. 

1939 жылда кюз артында  Ануарны аскерде къуллукъ этерге чакъырадыла. Анасы, атасы, жууукълары, тенглери, бир эллилери да аны ашыра, Аллахдан  ол сау-саламат къайтырын  тилей эдиле.  Жаш Краснодар крайны Усть- Лабинск шахарына тюшеди. Энди  къуллукъ этгеними болжалы бошалады, кёп да бармай юйге къайтырыкъма деп тургъанлай, къазауат башланады. Аны жоллары бла Берлиннге жетгенди.

-Атабыз уруш жылланы эсгерирге сюймеучю эди. Соргъан болса да: «Къой, къой, аны бир игилиги жокъду айтырча»,-деучю эди,-хапарлайды бизни бла ушагъында аны къызы Лейля.- Жаралы болгъанын да аны уруш жаралары тынчайтмагъанлары ючюн билгенбиз. «Биринчи кере герман огъу бутума  тийген эди. Экинчи кере уа къолтукъ тюбюмю жырып ётгенди. Ол жарам бек къыйнагъанды. Андан сау къаллыкъма деп эсимде да жокъ эди,-деген эди бир жол. Ма ол окъладан бири  бюгюн да турады юйде.

Дагъыда фронтдан  эгечи Балажаннга жазгъан письмолары да сакъланадыла. Ол аланы хар бирин да кёлден биледи. «Аны къол ызын, жылыуун да сезип турама»,-дейди.Ма аладан бири, жаланда бир ненча тизгин: «Багъалы эгечим, башха жууукъла, тенгле, эллиле да сау-саламат туругъуз. Бусагъатда бир къазауатха  онсегиз адам болуп кирдик да, жаланда экибиз сау къалдыкъ. Мындан ары къалай боллугъубузну билмейбиз. Сау къалсам, олсагъат жазарма. Кесигизни сакълагъыз». 

Ануарны таныгъанла шёндю да бардыла. Ала аны не тюрлю ишни да тынгылы этгенин айтыучудула. Аскер борчун да ол бет жарыкълы толтургъанды. Анга аны саугъалары шагъатдыла. Уллу Ата журт урушну кезиуюнде этген кишилиги ючюн аны Георгий Жуковну атындан берилген саугъасы барды. Дагъыда ол Къызыл Жулдузну орденине, «За боевые заслуги» деген эм башха майдаллагъа да тийишли болгъанды. «Атабыз аланы тагъып бир заманда чыкъмагъанды, кишиге сагъыннган да этмегенди»,-дейди Лейля.

Урушдан а 1946 жылда къайтханды. Къазахстаннга жууукълары болгъан жерге барып,  бир кюнню да бош турмай, ишге тохтагъанды. Туугъан жерине къайтыргъа эркинлик берилгенде уа, тынг жерлеге барып ишлегенди. Анда да алчыланы сатырында болуп, майдал алгъанды. Туугъан элине къайтхандан сора уа аны аягъы юсюне салыуну къолгъа алгъанланы арасында болгъанды, эллилерине къолундан келгенича болушханды. «Родина» колхозда  тюрлю-тюрлю ишледе бет жарыкълы  уруннганды. «Къарыулу адам болгъанды. Ёлгюнчю ишден тохтамагъанды»,-дейди Лейля.

Ануар Бичеккуланы Багинат бла юйюр къурагъан эди. Аланы кеслерини сабийлери болмагъанды. Аны себепли Лейляны юч жылында алып, ёз къызларынча, бир кишиге да сукъландырмай, бир затдан да кем этмей ёсдюргендиле.

-Манга жаш туугъанда,аны бир къууанчы бар эди да…,-деп хапарлайды Лейля, кёз жашларын терк-терк сыйпай.- Атам дуниядан кетгенли  быйыл оналты жыл болады, андан бери ёксюзме. Урушда алгъан жаралары болмаса эдиле, ол бюгюн да жашар эди. Сау заманында  къатына олтуруп, жарлылыгъымы, къууанчымы да  айтыр эдим,  акъыллы, оюмлу сёзюн эшитип, хошлукъ табар эдим. Аны бла бирге мени жюрегими бир кесеги  кетгенди.

Жигит фронтчу бу дуниядан кетгенликге,  аны сюйгенлени эслеринде къалгъанды.Жыл сайын  Хорламны Кюнюнде ала юйюне жыйылып, аны  эсгередиле, этген игиликлерини юслеринден айтадыла.Бу жол да алай боллугъуна сёз да жокъду.

Холаланы Марзият.
Поделиться: