Ажашхан насып

Бир–бирде тиширыу сабий тапханлыкъгъа, ана сезими болмай, баласына кереклисича къарамай, сюйгенича жашайды. Сора къырал учрежденияладан келип, сюдге берип, аналыкъ эркинликлери сыйырылса уа, къалай болду былай  деп кёп заманны  турадыла. Алай хар атламы ючюн хар инсан кеси жууаплыды. Бу хапарда да жангылгъан тиширыу заманында ангылаялмагъанды сабийлери неден да багъалы болгъанларын. Аланы тас этгенинден сора уа, не жиляса, не кюйсе да, бир затны да тюрлендиралмагъанды.

…Фатимат бусагъатда Нальчик шахарны колледжлерини биринде окъуйду.  Аны къарындашы Залим быйыл онбиринчи классны бошарыкъды. Окъуу жылны аллында аталары  бла  аналары  жашларына бла къызларына: «Энди сиз ёсгенсиз, эрттеден да айтыргъа сюйген затыбыз барды да, созуп турмай, бюгюн билдирейик хапарны. Бизни сабийлерибиз жокъ эди да, сизни сабийле тургъан къырал юйден алгъанбыз»,- дедиле. Аталары: «Мен биринчиден да кесигизни тукъумугъузну сакълап,  опека этерге  ыразы эдим»,-деди. Аналары уа: «Къоймагъан  эдим мен алай этерге. Артда анагъыз къылыгъын, жашау халин тюрлендирип, сизни тапса, бизден сыйырыр деп къоркъгъанма …»

«Бизни анабызны къылыгъы…» - деп башлагъанлай Фатимат, аталары аны сёзюн бёлдю: «Къызы, сизни тапхан тиширыуну юсюнден биз аман айтыргъа сюймейбиз. Ачыкъ айтханда, бусагъатда къайда болгъанын да билмейбиз ол насыпсызны. Аналыкъ эркинликлери сыйырылгъандан сора, ол бизни шахардан кёчюп кетген эди».

Сабийлени бу хапар титиретген эди. Фатимат: «Анча жылны ичинде ол бизни излемей къалай тургъанды? Огъесе излеп, тапхан болмазмы?»-деп жиляды. Залим да: «Къалай жашай болур шёндю? Ол излемеген эсе да бизни, биз излейик аны»,-деп къошду.

Къыз: «Тапсакъ-тапмасакъ да аны,  сиз бизге ата-анасыз.  Биз сизни бла айырыллыкъ тюйюлбюз»,-деп, атасын бла анасын къучакълады.

Излеуле къууандырмадыла. Бир ингирде Фатимат къарындашыны отоууну къаты бла ётюп баргъанлай, аны жиляй тургъанын эшитди. Сора анасына: «Мама, Залимни жюреги бек къыйналады бу хапаргъа.  Билемисе, мен бюгюн сагъыш этгенме: керекми эди бизге бу хапарны билирге? Залим къалай мудах болгъанды, жилягъан окъуна этеди кесинлей отоуунда къалса.  Мен да къуруда сагъыш этгенлей турама: тюзюнлей  аналыкъ эркинликлерин сыйырырча нек бузулгъан болур эди ол? Не  къыйынлыгъы болур эди башында? Шёндю уа насыплы болурму?»-деди. Анасы: «Къызым, эртте-кеч болса да, биллик эдигиз сиз бизни сабийлерибиз болмагъаныгъызны. Да сора, тыш адамдан эсе кесибизден эшитсегиз игиди. Мен  санга айтайым, кесибизни сабийлерибиз болсала да, аланы  сизнича сюяллыкъ болмаз эдим. Атагъыз да  сизни ючюн  жашагъанды. Битеу жашауубузда жаланда бир къууанчыбыз: сен бла Залим»,-деп жууаплады.

…Арт заманда Фатимат къайры барса да, анга биреу къарап тургъан сунады. Орамда  бир жол артха бурулгъанынлай, бир тиширыу элгенип, башха жанына бурулду. Экинчи кюн, аптекада дарман ала тургъанлай, биягъы  аны  эследи. Ол кюн анасына: «Мама, мени ызымдан бир тиширыу айланады. Ол бизники сунама…»-деди. Анасы: «Къоркъма андан, Фатимат. Къатынга келсе энди, саламлаш, ким биледи, сёлешип башласа да. Мен а сюерик эдим бир биригизни тапсагъыз эди»,-деп, ышарды

Бир жол колледжде дерс бара тургъанлай, Фатимат терезеге къарады да, биягъы ол тиширыуну кёрдю. Устаздан эркинлик тилеп, анга чыкъды. Сора къатына барып: «Сиз кимни сакълайсыз?»-деп сорду. «Сени сакълайма»,-деди ол тиширыу. Ол кюн аланы ушакълары эки-юч сагъат барды. Анасы жаш заманда юйюрлю болгъунчу бир жорукъгъа да сыйынмай, эркин жашагъанын айтды. Алгъа къызчыгъын, артда уа жышчыгъын сыйыргъандан сора ичгенин да къоюп, тюз жолгъа турургъа кюрешгенди. Балаларын ким алгъанын билалмай, кёп жылланы жунчуп тургъанды. «Мен терсме, сиз мени кечаллыкъ тюйюлсюз», - дегенинде, къызы тынгылады. Сора: «Мен къарындашым бла бек насыплы адамлабыз, атабыз бла анабыз хар кюнлерин бизге атап жашайдыла. Къыйналмагъанбыз бир такъыйкъаны да. Энди сизге «мама» деп айтмасакъ а, къолубуздан келгенича кёз–къулакъ бола турурбуз. Алыкъа окъуй турабыз экибиз да», – деди.

Фатимат Залимге телефон бла сёлешип, аны да аналары бла танышыргъа чакъырды. Ол насыплы, бек насыплы кюн эди! 

Алай  аланы жашауларында  бир зат да  тюрленмегенди. Ала  аталарына бла аналарына бир адамны да  къошмайдыла, аланы тапхан тиширыугъа уа къолларындан келгенлерича болушадыла. Фатимат  анга  алгъаракъда стипендиясына духла алгъанды, Залим а жай каникуллада машинала жуууп жыйгъан ахчасына жыйрыкъ бла жаулукъ  саугъалагъанды. 
Ауруса - больницада багъадыла, жиляса-жапсарадыла, къууанса-къууанадыла. Адамла уа тёгерекде: «Насыплы тиширыу! Сабийлери дерт да этмей мынга, къалай иги къарайдыла»,-дейдиле. Алай не Фатимат, не Залим тапхан аналарына  «мама» деб а айталмайдыла. «Бизни ёсдюргенледиле атабыз бла анабыз»,-дейдиле.