Солуу тамырлагъа не зат хата тюшюреди?

Не аз да сууукъ болгъанлай, ёпкеле ауруп нек къаладыла? Солуу  тамырланы  неден  да  бек ачытхан  не зат  болгъанын  эм хауа бла ёпкелени араларында не байламлыкъ болгъаныны юсюнден Огъары Малкъарны больницасыны баш врачы Чаналаны Аслижан бла ушакъ этгенбиз.

–Аслижан, ёпкелени саулукъларын къалай сакъларгъа боллукъду?

– Саулукъ сакълауну Битеудуния  организациясы берген  шартлагъа кёре,  шёндю  хар ючюнчю  адамны  солуу органлары чурумлудула. Биринчиден, тютюн ичмезге керекди. Кёпле  автомашинаны  быргъыларындан, ТЭЦ-леден  эм  заводладан  чыкъгъан  тютюнле  сигаретни  тютюнюнден  эсе  иги да  заранлыдыла, дейдиле. Ол билимсизликди,  дейдиле алимле.

Сёз да жокъду тютюн ичиу  биринчи жерни алгъанына ёпкелерибизни аурутхан затланы  араларында. Адам тютюн  ичген кезиуде жутхан заранлы затла иги да кёпдюле машинала кёп жюрюген  жолну  къатында солугъанында жутхан заранлы затладан эсе. Сагъыш этигиз, кюн узуну бир пачка сигаретни  ичсегиз, машинаны быргъысындан чыкъгъан тютюнде жашагъандан башха тюйюлдю ол!

-Мардадан  кёп ашау да бузады ёпкелени деген хапар кертимиди?

–Хау, адам семиз эсе, ёпкеле гиповентиляция низам бла ишлейдиле: ала  акъырын эм осал солуйдула. Аны  хатасындан къаннга кислород аз тюшеди, адамны органларын эм  шаугютлерин къан бла жалчытыу  осалланады. Къанда къорууланыу (иммунный) клеткала азайсала,  адамны чархыны иммунитети да  къарыусузланады. Аны бла бирге  семиз адамны жау клеткалары  аурууну къозгъарыкъ затланы  чыгъарадыла.

Ахырында осал  элементле кючленедиле-аллергенле, микробла  эм  башха аллай  затла.

-Ичгини  бла  солуу тамырланы аралары  уа? Мен билгенден, алимле аланы байламлыкъларын тинтгендиле.

–Хау, кёп къыраллада тинтиуле бардырылгъандыла. Ичги ёпкеле бла  нек  байламлыды?  Сиз эсге бир тюшюрюгюз озгъан  кюнде иги да ичген адамдан  къаллай ийис уруучусун! Алкоголь  эриген заманда кёп заранлы затла адамны чархындан ёпкеле бла кетедиле.

 Эпителийге заран тюшген эсе, къорууланыу амал  бузулады, шыты  тийишлисича кетерилмейди эм анда   микробла кёбейип  башлайдыла.

-Кёп къыраллада аш ашардан алгъа бираз ичген тёрелери уа?

–Ала эсиргинчи ичмейдиле. Кюн  сайын  бир неда эки  бокал кючлю болмагъан  чагъырны неда  отуз  миллилитр аракъыны  ичедиле. Марданы билген саулугъун сакълайды.

–Бусагъатда халкъ элледен шахарлагъа кёчюп барадыла. Ол игимиди?

–Ёпкелеге аманды. Уллу  шахарланы  чурумларындан бири уа - хауаны   кирленнгениди, аны сылтауу уа -  машиналадан  чыкъгъан  тютюндю.  Заранлы затла, бизни  ёпкелерибиз бла  барып,  къаныбызгъа къошуладыла, алай  бла битеу  чархыбызгъа жайыладыла. Халкъла аралы тинтиуле  ачыкълагъанларына кёре,  адам улу автомобиль жолгъа не къадар жууукъда  жашаса, ол къадар  гипертония ауруудан  аурургъа  эм  инфаркт  болургъа  боллукъду.

–    Сау кюнню компьютерни экранына къарап жашагъаныбыз да аламат болмаз?

-Тийишлиси чакълы жюрюмей эсегиз,  ёпкелени  ёлчемлери  азаядыла, ала акъырын эм осал солуйдула, тюз семиз адамныкъылача. Ахырында къан адамны санында  тийишлисича айланмайды, ол а не бла бошаллыгъын  билген  къыйын  тюйюлдю.

-Врачха барыр кезиуню шартлары?

–Жётел кёп заманны къыйнай эсе (ыйыкъны неда жарым ыйыкъдан  аслам заманны),кёкюрегигиз  сызгъырып, къыйналып солуй  эсегиз, дагъыда температурагъыз 37-37,2 градусха  кётюрюлген  эсе, кечеледе терлей  эсегиз, мычымай врачха жетигиз.

Байсыланы Марзият.
Поделиться: