Эрттегили хапарладан

Бу хапарны жызыучу, форльклорчу Таумырзаланы Далхатха Огъары Жемталада Таукенланы Ахыя айтханды. Биз да эрттегили хапарланы тансыкълап эсгерип, ызы бла басмагъа хазырлап, бюгюннгю номерибизде беребиз.

Абайланы Асал аты айтылгъан мараучу, жыр устасы болгъанды. Анга тюберге, оноууна тынгыларгъа Дюгерден, Дагъыстандан, Чеченден, Тау Артындан да келип, адамла къонакълыкъда туруп болгъандыла. Хызны-Башында «Асалны-Къора-Орну» деген жерде Асал ушкок бла жюз атламдан элекни тюз ортасын ургъанды. Дюгерли Эсен: «Асалча тюз ата, жырлай да билсем эди, дунияда андан уллу насып излемез эдим», - дегенди.

Андан ары дагъыда Ахыяны хапарына тынгыладым.

- Асал юч къатын алгъанды, - деди ол. Биринчи къатыны Урхотунланы Алжан болгъанды. Онбеш жыл бирге жашагъандыла, алай Тейри алагъа чирчик къондурмагъанды. Ол къатыны да тургъанлай, жетмишжыллыкъ Асал дю­герли къызны алгъанды. Он жыл Асалны биргесине жашап, ол да Абайланы къууандырмагъанды. Ючюнчюге Асал Зарашкыда Ётчюланы Тууайны къызы Айсууну алгъанды. Ол Асалгъа жашчыкъ тапханды. Анга Гиргокъ атагъандыла.

«Сабийни тууары къыйын, ёсери тынч» дегенлей, терк окъуна ёсюп, жашчыкъ уллу болгъанды. Гиргокъгъа жыйырма бла беш жыл толгъанда, Дагъыстаннга барып, ыз-къылыкъ кёрюп, ол муслийман динни алгъанды. Сора атасына, жюз бла беш жыл болгъан Асалгъа, толу хапар айтханда, ол: «Мени бир аягъым тёрде, бир аягъым кёрде. Энди мени къайсы дин да не затыма жарар дейсе? Жюрегинг къабыл кёрюп, муслийман динни алгъан эсенг, жашым, ахшы этгенсе», - дегенди ол.

Атасыны ыразылыгъын да алып, экинчи жыл Абайла­ны Гиргокъ, Меккагъа барып, хаж къылып къайтханды. Анга, Гиргокъ хажи деп, уллу сый, намыс да бегендиле эллиле.

Жюз бла беш жыл жашагъан Асал ёлгенде, эллиле да, хоншу халкъладан таныш бийле да келип: «Асалны къабыры белгили болургъа керекди хар кимге да. Ётгенле-сётгенле кёре турурча, жол жанында асыралсын»,- дегендиле. Асалны аты кёп ёмюрлени айтылгъанлай турса сюйгендиле ала, Акъыллы Асалны «Уручугъа сёз нёгерлик этме», «Эр бла эришсенг, эришгенликге да хата жокъ», «Ырхы ыз кёре эсенг, теркирек ёт» деген айтыулары уа бюгюн да унутулмагъанлай сакъланадыла.

Поделиться: