Къыралына, халкъына да хайыр келтирирге итиннгенди

Адамлыкъны ниетлерине табына, къыралына бла халкъына игилик келтирирге итинип, тутхан ишин бет жарыкълы толтургъан инсанла жамауатны эсинде, айхай да, огъурлу ыз къоядыла. Аллай инсанларыбыздан бири Текуланы Азретди.

Азрет Исхакович Кёнделенде 1918 жылда туугъанды. Жети классны тауусуп, Пятигорскну интернатында окъугъанды, андан сора уа Нальчикде медицина училищеге киргенди. Алай гитчелигинден окъуна ол кёкде учаргъа сюйгенди, анда, бийикден, жер юсюн кёрюрге излегенди. Мураты да тола башлагъанды. Окъуудан бош заманында ДОСААФ-ны жер-жерли авиашколуна жюрюп тебирегенди, артда уа Ейск шахарны Аскер-Тенгиз авиация училищесини курсанты болгъанды. Анда пилотну усталыгъын алгъандан сора, аны Севастопольгъа Къара тенгиз флотну хауа кючлеринде къуллукъ этерге ийгендиле.

Бир ауукъ заманнга Азрет Исхакович, туугъан жерине къайтып, партия ишни толтургъанды – ВКП-ны Элбрус райкомуну секретары болгъанды, ызы бла пропаганда эм агитация бёлюмге таматалыкъ этгенди.  Уллу Ата журт уруш башланнганда жангыдан самолётну штурвалыны аллына олтургъанды, Къара тенгиз флотну тенгиз авиациясыны экипажыны командири болгъанды, биринчи таулу пилотланы къауумуна къошулгъанды.

Ростов областьда 115-чи Кавалерия дивизия къуралгъанда аскер башчыла, Теку улуну партия ишде сынамын эсге ала, аны ары полит бёлюмюню тамата инструктору этип жибередиле. Анда ишлеген кезиуюнде районну кючлеуге салгъан къыйыны ючюн ол Онунчу сапёр аскерни управлениясыны Сыйлы грамотасы бла саугъаланнганды. Азрет немис-фашист ууучлаучула бла къазауатлагъа да къатышханды, аланы биринде контузия алып, жаралы да болгъанды. Анга Астраханьда госпитальда бакъгъандыла. Сау болгъанындан сора ол бир кесек заманны НКВД-ны оперуполномоченныйи болуп тургъанды, ызы бла Биринчи Приморский аскерни энчи тенгиз бригадасыны батальонуну командирини орунбасарыны къуллугъун толтургъанды. Бу бёлюм, белгили Корсунь-Шевченковский чабыуул этиу операциягъа къатышып, душманны къауумун ууатыугъа къошумчулугъун этгенди.

Лётчик халкъы бла бирге кёчгюнчюлюкню азабын да сынагъанды, сюргюнде Къыргъызны Фрунзе областына тюшгенди. Мында да анга иш терк табылгъанды: Ивановский райисполкомну кёчгюнчю бёлюмюню заведующийи, районну финансла бёлюмюню инспектору болгъанды. Жууаплылыгъы, тутхан ишин ахырына жетдириуде къатылыгъы анга салыннган брочланы тынгылы толтурургъа болушхандыла. Ол «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.» майдал бла белгиленнгенди.

Туугъан жерине къайтхандан сора Текуланы Азрет тюрлю-тюрлю къуллукълада ишлегенди: Элбрус районну финансла бёлюмюню заведующийи, Кёнделенни Мусукаев атлы колхозуну партия комитетини секретары эм таматасы, РайПО-ну башчысы болгъанды. Тырныауузну вольфрам-магъадан комбинатны автотранспорт мюлкюню башчысыны къуллугъуна салгъанларында уа, аны урунууда жууаплылыгъы, ишни къурауда хунери бютюн бек ачыкъланнгандыла. Ол тау предприятияда эм магъаналы, къыйын бёлюмледен бирине саналгъанды, аны борчларына ишчилени рудникге тыйгъычсыз жетдириу (ол кезиуде пассажир канат жол алыкъа жокъ эди), оборудованияны, запас кесеклени ташыу, магъаданны табыуда, жарашдырыуда эм байыкъландырыуда керекли материалланы бла реагентлени келтириу киргендиле. Тау жолла къыйын болгъанлары эм хайырланыугъа берилген автопаркны халын эсге алсакъ, бу иш тынч тюйюл эди. Азрет Исхакович техника бузукълукъсуз ишлерине, аны бла толу хайырланыргъа онг чыгъарына къайгъыргъанды. Автотранспортниклени хаталары бла предприятияны ишинде бузукълукъла эсепленмегендиле.

Солуугъа чыкъгъанындан сора да, Азрет Исхакович юйде тынчайып къалалмагъанды. Комбинатны башчылары аны сауутланнган къалауурланы башчысына салгъандыла - бу къуллукъда ол ахыр кюнюне дери уруннганды.

Азрет Исхаковични иги таныгъан адамла аны сёзюне кертичилигин, адамлыкъны жолундан таймагъанын, тёгерекде адамлагъа сакълыгъын, алагъа кёл этдире билгенин, болушургъа хазырлылыгъын айтадыла. Ол партияда къыркъ жылны ишлеген коммунист эди, пропаганда ишни бардыргъанда лекцияларын къагъытдан бир кере да окъумагъанды. «Халны кертилигин инсан кеси сынаса бегирек тюшюнеди, кимден эсе да эшитгенден эсе», - деучю эди ол. Теку улу жаш тёлю бла аслам тюбешгенди, жаш адамланы Ата журтха сюймекликде эм халкъла аралы шуёхлукъну сакълауну ниетлеринде юйретиуню кесини сыйлы борчуна санагъанды, алагъа кесини билимин, сынамын да ётдюрюрге кюрешгенди.

Текуланы Азретни саугъаларыны араларында КБАССР-ни Баш Советини Президиумуну Сыйлы грамотасы, «Жигер уруннганы ючюн. В.И. Ленин туугъанлы 100-жыллыгъыны намысына», «Урунууну ветераны» майдалла бардыла. Анга «КБАССР-ны маданиятыны сыйлы къуллукъчусу» деген ат да берилгенди. Юй бийчеси Жамий бла ол алты сабийни ёсдюргенди, жашлары Арсен, Осман, Артур, Рашит, къызлары Людмила бла Рита -  барысы да бийик билим алгъандыла. Ала бир кесек заманны Тырныауузну комбинатында ишлегендиле, алай бла юйюрню келечилери барысы да бирге анда 140 жылдан асламны уруннгандыла.

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: