«Ауругъан сабийлерини къатларындан кетмеген аналагъа болушургъа кюрешебиз»

Нальчик  шахарда   Сабий юйде энди жаланда аналары къоюп кетген балачыкъладан сора да, къаты ауругъанлагъа деп хоспис ишлейди. Бу махкемени  юсюнден аны баш врачы

Марита Крымукова бла  ушакъ  этгенбиз.

–Марита Анатольевна, шёндю больницада тууулгъан сабийчикни атып кетген аздан-аз тюйбейди.

- Хау, аны хайырындан сабийле шёндю аздыла, бош жерибизде хоспис ачылгъанды.

- Жашау болумлары къыйын болгъанла балаларын мында бир кесек заманнга къояллыкъмыдыла?

– Хау. Бусагъатда бизде тургъанланы асламысы къолайсыз юйюрледендиле. Аланы аталары-аналары ахчалары болмагъаны себепли, заявление жазып, балаларын бир къауум  заманнга бизде къоядыла. Ала, иш тапханлай, халлары игирек болгъанлай, келип, сабийлерин юйлерине  алыргъа эркиндиле.

Былайда  бир  затны энчи белгилерге сюеме.  Жарсыугъа, аллай ата-аналаны араларында ичгичиле  бла  наркоманла  бардыла.  Ала  балаларын  кёрюрге  келмейдиле. Заявленияларында жазылгъан  заман озса,  аланы  юйлерине алгъанлыкъгъа, кереклисича къарамайдыла, сора, эртте-кеч болса да,  аталыкъ-аналыкъ эркинликлери сыйырылады, сабий да  интернатха  тюшеди. Ол  ата-анала, борчларын  толтуралмазлыкъларын  билип,  заманында къагъытла хазырлап,  сабийни  толусунлай къыралгъа берип къойсала, айхайда, аны иги  юйюрге  тюшер  онгу  боллукъ  эди. 

Бизни республикада сабий алыргъа сюйгенлени тизмелери бек узунду, алай аланы асламысы къагъанакъны  излейдиле. Аны эсде тутуп, ичгичи эм наркоман ата-анала алгъадан окъуна сабийлерин  къыралгъа ышанып къойсала  игиди.

– Сизде  балачыкъла  тёрт  жылларына  дери  турадыла, артда  уа  къайры  тюшедиле?

-Тёрт жылларына дери асламысын жангы  юйюрле  аладыла. Арт жыллада бу огъурлу ишге кёлленнгенлени саны кёпден-кёп  болуп барады. Аны хайырындан  мекямыбызда бир къауум отоула эркин болгъандыла. Энди хосписде ракдан эм башха аурууладан къыйналгъанлагъа бек тынгылы медицина болушлукъ этиледи. Волонтёрла келип  сабийчикле бла  олтурадыла. Ол кезиуде аланы аналары кеслерине эс бурадыла, салонлагъа барадыла,  жумушларына къарайдыла. Эки–юч сагъат солугъан – ол уллу къууанчды саусуз балачыкъланы аналарына. Жылла бла тёшекни къатында олтургъан тынч жумуш тюйюлдю.

–Атасыз–анасыз къырал учрежденияда ёсюу  сабийни  психикасына  къыяу саламыды?

Салады. Бусагъатда бизде  бир  къауумда он сабийден кёп болмайды. Бассейн, физиотерапия  кабинет, релаксация зал, оюнлагъа отоула бардыла, алай бизде тургъанла юйюрледе ёсгенлеча айнымайдыла. Логопедибиз  къаты  ишлегенликге, тил байлыкълары жокъду. Ол бек сейирлик шартды:  анасындан айырылгъан бала кереклисича ёсмейди, анга  специалистле не иги къарасала да. Аны себепли бусагъатда  битеу  дунияда, ол санда Россейде да,  интернатланы жабыу политика бардырылады.

Россейни бай регионларында сабий алып ёсдюргенлеге бийик  хакъ тёленеди. Бизни  республикада да быллай сууап ишге кёлленнгенле кёбейгендиле. Бирле: «Иги атала-анала сабийлерин атарыкъ тюйюлдюле, аладан туугъанла уа кеслерине ушарыкъдыла»,-дейдиле. Ол оюм  тюз  тюйюлдю. Жашауда кёребиз:  бек ахшы ата-аналаны сабийлери да  бир-бирде, терс жолгъа туруп,  жоюлуп кетедиле, артыкъ ариу  къылыкълары болмагъанланы балалары уа низамлыла  болуп да  къаладыла.

Мен  кесим Сабий юйде ишлегенликге, быллай учрежденияла   керек  болмагъан  заман  келсе сюеме.  Алай  шёндю   ичгичи  эм   наркоман ата-аналаны  айтмай къойсакъ да, жарлы юйюрледен  сабийлеге  болушлукъ  керекди. 

Алгъаракъда бизге бир къызчыкъны  келтиргендиле, ол эки ыйыкъны ичинде,  гыржын бла  суудан   сора, башха  зат  ашаргъа  унамагъанды.  Нек?  Юйюнде,  аладан  сора, башха аш жюрюмегенди. Бусагъатда, бизни азыгъыбызгъа юйренип, хар нени да ашайды.  Алай къарынлары  тойгъанлыкъгъа, бу сабийле барысы да  стресс сынагъанлай турадыла. Алимлени  айтханларына кёре, баланы жюреги жаланда анасыны къатында тынчаяды. Тууулгъан сабий  жиляса, ол къоюнуна алгъанлай, шошайып къалады. Бизде ёсгенле уа  кёрмеген  аналарын кюсеп  жашайдыла.

Мен, группагъа кирип, бир сабийни  къоюнума алсам, жарым сагъат тепмей олтурсам, сабий да къымылдамайды, нек дегенде ала  къайда да ана жылыуну излейдиле. Не сейир, бизде  ёсгенлени юйретиучюлеге, нянечкалагъа жюреклери  илешмейди, ала жууукъ адамла  болмагъанларын ангылагъан этгенча. Ызларындан жилямайдыла. Къолайсыз, ичгичи неда наркоман анала мында къагъанакъларын   къойгъан  кезиуде уа балаланы   къычырыкълары  кёкге  жетеди.

-Къартлыгъымда къараргъа  адамым болсун деп кеслерине  къайгъырып угъай, бир жарлы балагъа болушайым деп  келгенле боламыдыла?

-Хау, боладыла. Бир  юйюр туберкулёздан ауругъан  сабийни  алгъанды. Ала  ангылайдыла аны багъып турургъа кереклилигин, болсада саусуз  сабийге  жюреклери  ауругъанды.

… Бу  ушакъдан  сора  биз,  группалагъа барып, сабийле бла танышхан эдик. Анда  Даунну синдрому бла да бар эдиле. Озгъан  ёмюрледе акъылдан  кем  болуп  туугъанлагъа  аслам эс бурулгъанды. Телиси  болмагъан эл  къурур,-деген сёз да жюрюйдю. Баям, ата-бабаларыбыз бизден  эсе акъыллыракъ, халаллыракъ  болур эдиле.

БАЙСЫЛАНЫ Марзият.
Поделиться: