Толу юйюрню таркъаймаз насыбы

Эл жашау хар заманда да бир ызда баргъанча, сейир заты да аз болгъанча кёрюне да болур бирде. Алай а, биз да халкъбыз, миллетбиз деп айтдыргъан, бирсилени арасында кесилигибизни, энчилигибизни ачыкълагъан ышанларыбыз а алада сакъланадыла.

Бизде, уллу юйюр ёсдюрюп, халкъына къошумчулукъ этгенден сора да, аланы ариу къылыкъда, адетде-тёреде юйретгенлерибизге да хурмет энчи бола келгенди. Бюгюнлюкде жашау турмушубуз, бир-бир затлагъа кёз къарамыбыз да бир кесек тюрленнгенликге, къудуретни ахшылыгъындан, аллайларыбыз бусагъатда да асламдыла.

Узакъ тау эллерибизден бири - Хабазда - жашагъан Байрамукъланы Келимат да кёп сабийли юйюрню анасыды. Баш иеси Жантемир бла бирге эки жаш бла юч къыз ёсдюредиле. Аланы уа, жаланда айтхан сёзлери бла угъай, кеслерини къылыкълары бла ишни сюерге, жашаугъа тюшюнюрге, къыйматланы багъаларгъа юйретедиле.

Огъурлу тиширыу кеси да Хабазда ёсгенди. Школну да мында ахшы белгилеге тауусханды. Алай кеси сюйгенча окъуп, билим алыр насыпны къадар анга бермегенди. Бюгюнлюкде жашауунда ол жаланда анга жарсыйды. Алай эсе да, сабийлени барысын да окъутур ючюн къолундан келгенни аямайды. Дуния не бек тюрленнгенди десек да, атагъа-анагъа баласын окъутхан бир заманда да тынч болмагъаны уа баямды.

Алай бла Расул бла Мухаммат КъМКъУ-ну тауусуп, бирер жерде бет жарыкълы урунадыла. Къызланы таматасы Айгюл а, былтыр медицина колледжни къызыл дипломгъа бошап, билимин андан ары ёсдюре, университетибизни бу жаны бла факультетине киргенди. Эгизчикле Залина бла Фатима уа юйюрню ийнакъларыдыла. Ала да эгечлери сайлагъан жол бла барыргъа сюйгендиле. Шёндю сагъынылгъан колледжни ючюнчю курсунда окъуй турадыла.

Ушагъыбызны андан ары бардыра, баш иеси да уллу юйюрде ёсгенин, ала тёрт жаш бла юч къыз болгъанларын да айтады Байрамукъланы келинлери. Ызы бла уа къайын анасы Фатиматны хурмет бла эсгереди. Ол да, къайын къызлары да сабийле гитчеликде алагъа къараргъа болушлукъ, кёз-къулакъ болгъанлай тургъанларын айтып, ыразылыгъын да билдиреди.

Иш юсюнде юйреннген адамгъа, бютюнда тиширыугъа, жумуш табылады. Ал кезиуде элде суу, газ жаны бла да бир кесек чырмаула болуп къыйналгъан эсе да, энди бу жаны бла да хал игиленнгенин белгилейди ушакъ нёгерим. Аны себепли уллу юйюр ёсдюрюуню да къыйыннга санамайды. Баш иеси «Хар сабийни ырысхысы да биргесине бериледи» деп къатлаучусун айтады. Къайын анасы да жашауда аны кёп затха тюшюнюрге юйретгенин, инсанны къатында кёпню кёрген, билген да адам болса, аны анга болушлугъу тийгенин да белгилейди.

Ол миллетибизде ёмюрледен да бола келген адет-тёрени таматала кичилени ёз юлгюлеринде тюшюндюрюуню да энчи магъаналылыгъын чертеди. Адам бир затны къайтарып айтып тургъандан эсе, аны къалай болургъа тийишлисин ёз къылыгъы, иш кёллюлюгю бла кёргюзтсе тюздю, дейди.

Кесини халал къыйыны бла жашай, сабийлени да ариу, таза ниетде ёсдюргени ючюн а Келиматха 2016 жылда «Ана махтаулукъну» майдалы да берилгенди. Ол кюн алагъа сый-хурмет этгенлери хычыуун кёрюннгенин, аллай чакъны насыплылыгъын да айтады кеси уа. Андан да кёп баланы аналарын кёрюп, аллай тиширыугъа сейири бла бирге, аны ючюн къууаннганын да.

Огъурлу ана, элде бахчагъа, малгъа къарагъандан сора да, бал батманла тутады. Чибинчилик хунерге уа атасы Сардиянланы Ахматха къонакъгъа келип туруучу оруслу эр киши Николай (тукъумун эсгералмагъанды) анга юч батманын саугъагъа бергенинден сора юйренип башлагъанды. Эм алгъа тюшюннген къыйын болгъан эсе да, ол къонакъларындан да кёпню  сора,  интернетде да керекли, ангыламагъан затын излей, алай юйреннгенди чибинле тутаргъа.

Дагъыда «Пчеловодство» журналны да жаздыртады. Андан да аслам амалны хайырланады. Алай бла бюгюнлюкде кёпле биледиле аны къыйыны бла Хабаз элде сюзюлген балны татыуун. Батманлары уа энди, къудуретге шукур, отуз да бардыла. Бу шарт окъуна ачыкълайды таулу аналаны иш кёллюлюклерин, къолгъа алгъан жумушларын тынгылы этерге итиннгенлерин, сабийлени да ол халда чыныгъыргъа тюшюндюргенлерин.

Ол бош заманында газетибизни, малкъар жазыучуларыбызны чыгъармаларын окъургъа сюеди. Закийибиз Къулийланы Къайсынны поэзиясын а бютюнда багъалайды. «Ол анча жыл мындан алгъа жазгъан сёзле бюгюннгю жашауубузгъа окъуна къалай тап келишедиле. Аны акъыллы, терен магъаналы, оюмлу сёзлерин къуруда айтып турлугъум келеди. Аны тизгинлери таудан чыкъгъан шауданны тауушуна ушайдыла»,-деп хапарлайды ушакъ нёгерим.

Алай эсе да, тиширыугъа жашау нёгери билеклик этмесе, хар не женгил болуп да къалмайды. Къудуретге шукур, Жантемир бла Келимат бир акъыллы болуп, келишип, ариу тау адетде юйретедиле сабийлерин. Бюгюнлюкде жашланы-къызланы тюз жол бла барырча ёсдюрген да тынч тюйюлдю.

Недеди жашауну магъанасы деп, кесине соруу бермеген, баям, болмаз. Хар бирибиз аны кесибизча ангылайбыз. Алай а толу юйюр - ол эм уллу насып болгъанына уа барыбыз да шагъатбыз. Аны алайлыгъын жашау ачыкълай келеди.

Алай эсе, Келимат да насыплы анады. Ол сабийлери окъуп, билимли болуп, эллерине, халкъларына жарарларын сюеди. «Уллу къазанда бишген эт чийлей къалмайды»,-деп, буруннгулуларыбыз бошдан айтмагъандыла. Аллай, бир бирге намыс-хурмет да берилген, шуёхлукъда, сюймекликде да ёсген жашла бла къызла ата-аналарын насыплы этерле, миллетибизни тамблагъы кюнюн айнытхан инсанла болурла деп, биз да ышанабыз. Аны бла бирге уа  ариу юйюрле ёсдюргенлерибизни барысына да саулукъ, кюч-къарыу да тежейбиз.