«Жашау тыш къыраллы тиллени билиуню излейди»

Арт кезиуде жаш тёлю, къабыргъасын жашаугъа жарашдыра, аны бла бирге уа тутхан ишлеринде юлгюлю да болгъанлары ахшы ышанды. Нальчикде «Альбион» лингвистика ара ачылгъанлы  алай кёп заман озмагъан эсе да, бери кёпле жюрюйдюле.  Биз, аны директорларындан бири Мисирланы Фатимагъа тюбеп, школну ишини юсюнден ушакъ этгенбиз.

-Фатима, «Альбионну» ачылыу жолу неден башланнганды?

-Биринчиден, жамауатха хайыр, себеплик келтирирге излеген эдик. Араны баш ием  Черкесланы Къурман бла бирге   ачханбыз. Адамланы тыш къыраллы тилге  сейирлерин, билимлерин ёсдюрюуден сора да, кесим ингилизча сёлешгеними унутмай турургъа сюйгенме.

Нальчикде 29-чу номерли школда окъугъанымда окъуна  биле эдим, роман-герман филологияны факультетине кирлигими. Мектепде устазыбыз Татьяна Кошеваны дерслерин жюрегим бла жаратып, аны алай сайлагъанма. Университетибизде дагъыда  экономика факультетни тауусханма.

Бир кесек школда устаз болуп ишлегенимден сора Великобританиягъа окъургъа кетеме. Ары баргъаныма къадарыма ыразыма. Юйдегиле да, ол  иги жумуш болгъанын ангылап, мени ахшы умутлары бла  жиберген эдиле, сау болсунла.

Тыш къыралгъа ол кезиуде КъМР-ни Президентини программасына кёре баргъанма. Анга къатышып, ызы бла жарым жылны халкъла аралы экзаменлеге хазырланнганма. Аланы эсеплерине кёре Шеффильд  шахарны университетинде магистратураны ётгенме. Дагъыда Ньюкаслда «Ллойтс-Банк» атлы банкда клиентлени счётлары жаны бла специалист болуп ишлегенме.

Великобританияда эки жыл жашагъанма. Анда юйреннгеним, алгъан сынамым бюгюнлюкде бек болушадыла. Школну юсюнден айтхан заманда, ол сейир бирсилеге ушамагъан ара болурун сюйгенме.

-Жаланда  ингилизчагъамы юйретесиз сизге жюрюгенлени?

-Угъай. Биз бегирек ол жанына да эс бургъанбыз. Нек дегенде шёндюгю жашауда кёпле башха тиллени да билирге излейдиле. Аны себепли мында аланы саны онбешге жетеди. Бирси аралагъа ушамагъанлыгъы уа - бизде корей, япон, къытай, тюрк, эбизе, чех тиллеге да юйренирге боллукъду.

Бери сабийле ючжыллыкъларындан башлап келедиле. Болсада абаданла да аз тюйюлдюле. Жыл санларына, тилни къайсы даражада билгенлерине кёре, аланы къауумлагъа юлешебиз. Школчула, мектепде дерслеринден сора, таматала да ингирде ишден чыкъгъанларындан арысында келирча онгла да къуралгъандыла.

Къауумлагъа бир ыйыкъны ичинде эки дерс бериледи. Ала сагъат бла жарым заманны  ичинде тохташдырылгъан расписаниягъа тийишлиликде бардырыладыла. Энчи дерслени сайлагъанла уа кеслерине тап заманда бир сагъатха келедиле.

Жаланда энди юйрене башлагъанланы угъай, ол тилле ана тиллерине саналгъанланы келгенлерине бютюн ыразыбыз. Ала экеулендиле, алгъаракъдан бери мында жашайдыла. Бири америкалыды, бирсиси уа - италиялы. Ала кеслерича сёлешгенлерин унутмай турургъа  себеплик эталгъаныбыз къууандырады.

-Онбеш тилни юйретирча педагогларыгъыз а жетишемидиле?

-Ингилизчадан тёртеулен окъутады, къалгъанларындан бирер устазыбыз барды. Алыкъа  жетишмей къыйналмайбыз.

-Жай каникуллада уа ишлерикмисиз?

-Хау. Озгъан жылда кёпле  ыразы болгъандыла анга. Быйыл да ол халда бардырлыкъбыз дерслени. Биз Кембриджни программасы бла  ишлейбиз. Ол адам окъургъа, жазаргъа, башхача айтханда, тилни толусунлай билирча деп жарашдырылгъанды. Устазла кеслери сабийлеге къаллай китапла керек боллукъларын ангылатып, аланы ксероксдан ётдюрюп да бередиле, Интернет амалланы хайырланнганла да бардыла.

ЕГЭ-ге, ОГЭ-ге да тийишлисича хазырлайбыз. Бери жюрюгенлеге мында алгъан билимлери себеплик этеригине ийнанабыз. Сынау ишле берип, алагъа къарагъанлай турабыз. Алыкъа школ кёп ишлемегени себепли тенглешдирип айтыргъа къыйынды.

-Ушагъыбызны аллында Великобританияда окъугъанынгы, жашагъанынгы сагъыннганса. Анда нени  жаратханса?

-Аланы билим бериу системаларына, методикаларына бюсюрегенме. Ол затланы араны ишине кийирир акъылдама.

Сора дагъыда анда адамланы окъургъа  талпыгъанларына сейир этерчады. Преподавательле студентле бла кеслерин аланы  тенглерича жюрютедиле.  Магистр ишими жазгъанымда болушхан илму башчыма, кураторубузгъа да ыразыма.

Банкда ишлегенимде да коллегаларымы ачыкъ ниетлиликлери бек болушханды. Тилни иги билгеним себепли къыйналмагъанма. Ары кёбюсюнде сынам жыйышдырыргъа баргъан  эдим да, муратыма  жетгенме.

-Школну уа кесинги жетишиминге санаймыса?

-Махтаннганлыгъым тюйюлдю, болсада жетишимге уа санайма. Мындан арысында аны игиден-иги эте, адамлагъа болушлукъ, себеплик болурча амалла къураргъа итинирикбиз. Нек дегенде бюгюннгю жашау тыш къыраллы тилни билиуню излегенин эртте ачыкълагъанды.Бютюнда шёндю аланы жаланда бирин угъай, экинчисин, ючюнчюсюн билирге излегенлени саны да ёсе барады.

-Солугъан заманынгы уа къалай оздуруучуса?

-Кертиди, ишими тынгылы этерге сюеме. Билген тиллерими ючюсюнде да китапланы окъургъа да. Аланы автор ёз тилинде къалай жазгъаны, жашауда тюбеген бирча проблеманы  къалай ачыкълагъанлары сейирди.

Болсада бош заманымы асламысын юйюр бла оздурургъа излегенледенме. Нек дегенде бу дунияда хар кимге да андан багъалы зат болмагъанына, жууукъ адамынгы къатында тургъан чагъынга жукъ жетмезине толу ийнанама.