Медицина тинтиу кимге да хайырлыды

«Алгъаракъда телефонума Нальчикде 1-чи номерли поликлиникадан  билдириу келгенди. Анда, мен кесиме тап заманда толу диспансеризацияны хакъсыз ётерге боллугъуму юсюнден жазыла эди. Ол затны хайырланырдан алгъа уа аны  юсюнден толу хапар билирге ыразы эдим. Манга алтмыш жыл толгъанды. Аллахны ахшылыгъындан саулугъума тарыгъырча тюйюлме. Сора неге керекди манга поликлиникагъа барып, анда кёп адамла болгъан жерледе айланып, заманымы да кетерирге. Кесим да элде жашайма, поликлиника юйюмден узагъыракъдады. Алыкъа ишлеген да этеме. Аны манга  магъанасы бармыды?»,-деп сорады бизни газет окъуучубуз  Алийланы Мадина.

Мадинаны тилегин толтура, мен Нальчикде 1-чи номерли шахар  поликлиникада  ишлеген врач-терапевт  Орусланы Ануарны къызы  Каринагъа  тюбеп,  профилактиканы, диспансеризацияны да магъанасыны юслеринден тынгылы  айтырын тилегенме.

-Карина Ануаровна, адам кесини саулугъун бу эмда башха  поликлиникалада  къалай тинтирге боллукъду?

-Сёзсюз, аны ючюн  профилактика къарау эмда  толу диспансеризацияны ётерге  керекдиле. Ол затла къаллай аурууну да башланнган заманында ачыкъларгъа болушадыла. Кимге да жашырынлыкъ тюйюлдю, къаллай аурууну да башланнган заманында тынгылы тинтип, багъып башласанг, асламында ол бизни- саусузну бла врачны  «хорламыбыз»  бла бошалады.

-Сора, алай эсе   бек алгъа участка врачха барыргъа керекди? 

-Хау. Дагъыда  профилактика кабинет деп да барды. Ол да адамны саулугъун   медицина  жаны бла тинтиудю. Былайда дагъыда къайтарып айтыргъа тийишли кёреме, саулугъуна медицина тинтиу этиу, бир заманда да бир адамгъа да хайыр келтирмей, хата салмайды.

-Профилактика  медицина къарау, не зат болгъанын тынгылы айтсанг эди?

 -Профилактика медицина къарау эки кезиуде бардырылады. Ол кеси да адамны санын, чархын толу  тинтиудю. Ол тюрлю  къарауну  асламында онтогъуз жыллыкъдан отуз сегизге дери жыл санда болгъанла  ётерге керекдиле. Аны кезиуде  жюрек, къан тамырны басыуу, ёпкелерине къарау, электрокардиография, дагъыда алагъа ушаш кёп затла киредиле. Медицина къарауну экинчи кезиую а  толу диспансеризацияды. Аны уа жаш адамла, абаданла, жашаулары келгенле да  ётерге боллукъдула. Нек дегенде 40-дан -64-ге  дери жыл санда  болгъан адамлада жюрек- къан тамырларыны  ауруу бла  къыйналгъан, бек къоркъуулу заманды. Аны себепли  айтылады къыркъ жылдан сора диспансеризацияны  жылгъа бек аздан  бир кере ётерге тийишлиди, деп да. Адамны саулугъунда ол тюрлю тинтиуледен сора  тюрлениуле  болсала,  терапевтге, энчи специалистлеге  барып,  кесине тынгылы къаратыргъа, бакъдырыргъа да керекди. Диспансеризация, профилактика амалла да  адамны санында, чархында ачыкъланнган  къыйын аурууланы багъаргъа тынгылы себеплик боладыла. Не букъдурлугъу барды, арт бир ненча жылны ичинде рак ауруудан къыйналгъан адамланы саны ёсе, ол ауруу жашнай  барады. Аны себепли, энди   диспансеризацияны биринчи кезиуюнде окъуна  ол къыйын аурууну ачыкълау амал этиледи. Ол угъай да,  18 жылдан аслам жашагъанланы да  энчи тинтиу амалы барды. Бютюн да бек а  къыркъ беш- элли жыллары  толгъан тиширыуланы тинтиуню жаны бла программа кёп тюрлюдю. Нек дегенде ол жыл санда ала ракдан  ёшюнлери бютюн  кёп ауруп къыйналадыла. Къысхасы, тиширыулагъа, эр кишилеге да рак ауруудан кёп тюрлю жаны бла  тинтиу этиледи. Былайда  энчи, тохтап айтьыргъа тийишли кёреме, сёз ючюн,  тиширыуланы  ёшюнлеринде  жангы жаратылгъан затла къоркъуусузча кёрюнедиле. Алай болгъанына да къарамай, аллай саусузла энчи врачлагъа консультациялагъа жибериледиле. Рак аурууну заманында ачыкълау а аны хорларгъа болушады.

Мен врач-терапевт болгъаным бла байламлы таукел айтырыкъма, диспансеризацияны,  профилактика  медицина къарауну  да  ётюу -ол  саулукъну  сакълауда болмагъанча магъаналы эмда бек керекли  ишди. 

-Диспансеризацияны кимге, ненча кере ётерге боллукъду?

-Онсегизден  отуз тогъуз жылларына дери  болгъанла юч жылгъа бир кере ётселе да тамамды, къыркъ жылдан атлагъанла уа хар жыл сайын врачха барып кеслерини саулукъларын тинтдирирге керекдиле.