Кюзлюкледе болумуну, жаз башы ишлеге хазырланыуну да сюзгендиле

Кёп болмай  Россей Федерацияны эл мюлк министри Дмитрий Патрушев бардырып  оператив штабны кенгеши болгъанды. Анда кюзлюкледе болумну, жаз башы кезиулю сабан ишлени эм башха  сорууланы юсюнден айтхандыла. Анга    Кърым Республиканы, Ростов,  Волгоград областьланы, Краснодар крайны келечилери да къатышхандыла. Къабарты-Малкъарны ведомствосуну атындан эл мюлк министрни орунбасары  Мачраил Шетов сёлешгенди.   

Дмитрий  Николаевич быйыл Россейде къаты сууукъла болгъанларын, ол кюзлюклеге заран салмазча  бир-бир регионлада  къар иги тюшмегенин  да белгилегенди. Болсада анга да къарамай, саулай къыралда кюзлюклени 94 процентинде иги  болум сакъланнганын ахшы шартха санагъанды.    

Къабарты-Малкъарны юсюнден айтханда, кюзлюклеге былтырдан эсе 103 процентге кёп,  неда  62 минг гектар  бёлюннгенди. Кезиулю ишле да  заманында тамамланнгандыла.  Бюгюнлюкде сабанлыкъланы   асламысында  неда 47 минг гектарда  будай ёсдюрюледи.  Аны бла бирге арпа- 11, рапс- 35 эм мал ашла да 0,5 минг гектарда себилгендиле.

Россельхознадзордан билдиргенлерича, кюзлюкледе  болум  игилей къалады эм   битимлеге къоркъуу салырча шарт жокъду. Бусагъатда жерчиликде уруннганла да жаз башы кезиулю ишлеге  хазырланадыла - урлукъну, отлукъну, семиртгичлени жетерча аладыла эм   энчи техниканы да къурайдыла.  

Республикада  кюзлюклеге  бёлюннген жерлеге къошулгъаны ючюн  жазлыкъ сабанланы саны бир кесекге азайып, 220 минг гектаргъа жетдирилликди. Хар замандача, кёбюсюнде  мирзеулюк эм къудору битимле чачыллыкъдыла. Аны танг кесеги неда  142 минг гектар   нартюхге жетеди. Былтыр бу заман бла тенглешдиргенде, ол 4,3 процентге кёпдю.

Аны бла бирге быйыл чеплеу былтырдан эсе аз салынырыкъды эм  14 минг гектарда орнатыллыкъды. Картоф бла башха тахта кёгетле уа 16,8 минг гектарда ёсдюрюллюкдюле, ол да  былтыргъы кёрюмдюге келишеди.  Мал ашха да 11,3 минг гектар жетеди. Мында да уллу тюрлениу жокъду.  

Чычханла  сабанлыкълагъа заран салмазча

Къабарты-Малкъарны эл мюлкге бёлюннген жерлеринде айырыусуз кёп  ашагъан  чычханла заран салмазча мониторинг бардырылады.  Кюз бла къыш жылыракъ болсала эм аш да кёп табылса, ала  танг кесек жайыладыла.  Аны бла байламлы бюгюнлюкде   Россельхозцентрни келечилери  16,5 минг гектарда кюзлюкледе болумну тинтгендиле.   

Аланы санларын азайтырча кёбюсюнде агротехника, механика амалла хайырланадыла.  Эм игиге эм учузгъа уа родентицидле бла обработкала саналадыла.  
Сабанлыкъларында болумну тинтирча, тийишли ишле бардырырча эм битимлени къорууларча къаллай препаратла  кереклисине  эсгертиуле алырча  Россельхозцентрни  республикада бёлюмюне келирге неда сёлеширге боллукъду. Аны адреси:  Нальчик шахар, Малкъар орам,  100-чю номерли юй; телефон номери:  8-8662-742574. Учрежденияны районда бёлюмлери да ишлейдиле.

Эм  уллу теплицаны къурулушу къыстау барады

 Чегем районда тахта кёгетле бла наныкъла ёсдюрюлген Шимал Кавказ федерал округда эм уллу теплица комплексни къурулушу къыстау  барады.  

Проектге кёре объектни уллулугъу 100 гектаргъа жетерикди, аны сюерге уа 18 миллиард сом къоратыллыкъды. Ол толу кюч бла ишлеп башласа эки минг адам урунургъа онг табарыкъдыла. Орта эсеп бла алып айтханда, аланы иш хакълары 30 минг сомгъа жетерикди. Аны бла бирге  регионну  бюджетине  да танг кесек налог  теленирикди. 

Жангы теплицада бюгюннгю технологияла хайырланыллыкъдыла. Ол себепден жылны узуну жемишледен бла наныкъладан экология жаны бла таза 50 минг тоннагъа жууукъ  тирлик жыйыллыкъды. Алай бла продукцияны бирси  регионлагъа эм тыш къыраллагъа окъуна  сатар мурат этиледи. 

Бюгюнлюкде  теплицаны   каркасларын жарашдырып, аланы бетон бла кючлеп кюрешедиле. Андан сора да,  котельнясыны къурулушу да барады. Ишлени биринчи къатында теплицаланы 40 гектарда салырча мадар этилликди.  Ол быйыл июнь айгъа битерикди, августда уа биринчи тирликни  жыяргъа жарарыкъды. Биринчи заманда ишчиледен 800 адам  алынырыкъды.

Графикге кёре, комплекс толу кюч бла производствогъа 2024 жылгъа чыгъарча боллукъду.

Малчылыкъ бёлюмде ахшы кёрюмдюле

Бахсан районну Эл мюлк, аш-суу эм жер байламлыкъла жаны бла управлениясындан билдиргенлерича, бюгюнлюкде районда   41688 тууар саналады. Былтыр бу заман бла тенглешдиргенде ол 102 процентге кёпдю.   Къой, эчки да  35477 чакълы барды, мында да  12 процент ёсюм эсленеди.

Малла къыш кезиуде жунчумазча бичен, салам, силос эм сенаж дегенча мал ашладан 18,5 минг тонна хазыр этилгенди. Аны хайырындан ашлары жетерча барды. 

Белгилисича, къыш кезиу малчылыгъа уллу сынамды. Сууукълада малла орунлада   тургъан кезиуде аланы апчытмай аш-суу бла тынгылы жалчытыргъа керекди. Ансыз сютден, этден да файда чыгъарырча боллукъ тюйюлдю. Андан сора да, малладан саулукълу тёлю алынырыгъы   фермерлеге уллу къошумчулукъду.