Бой салып къояргъа жарамаз

Ахыр заманда къыралыбызда ёксюз къалгъан бла жакъсыз сабийлени санлары бек кёп болгъанды. Алгъын бизни халкъда аллай сыйсыз ишле тюбемегендиле, алай, жарсыугъа, арт жыллада бизни арабызда да чыгъа башлагъандыла аллайла.

Ёксюзлеге къарагъан мекямлада бюгюн жыйырмагъа жууукъ таулу сабий жашайды. Къолайсыз юйюрлени балалары тургъан интернатлада уа аланы санлары эки жюзге жетеди!

Быллай  болумгъа миллетибиз кёчгюнчюлюкде  жашагъанда да къалгъан болмаз. Орта Азияны къум тюзлеринде, Шимал Къазахстанны боранлы жерлеринде ачдан бла сууукъдан ёле тургъанда да атмагъандыла таулула балаларын. Бир сабийни атасы-анасы ёлюп, ол ёксюз къалгъанын эшитселе уа, жууукълары, не да этип, аны кеси юйюрлерине алгъандыла.

Энди уа не болгъанды бизге?! Тау адетни къалайында айтылады сабийле бла къартланы элтип къырал юйлеге атаргъа керекди деп? Бизни ата-бабаларыбыз ол сёзлени ангылагъан окъуна этерик тюйюл эдиле, аллай ишлени этгенни къой да. Юйюрде гитче не къарт болса, ол Аллахдан келген бир уллу ахшылыкъгъа саналгъанды. Ауругъан сабийге уа, къуру кеси юйюрю угъай, битеу эл къарагъанды, аллай адам ауушса да, ол битеу жамауатха уллу бушуу болгъанды. «Биз Аллахны не бла ачыуландырдыкъ, ол бу сабийни бизден алырча», - деп, кёпню кёрген акъсакъал къартла окъуна, кёллери толуп, керти, жюреклеринден къаты къыйналгъандыла.

Тёлюден тёлюге ётюп, жюз жылла бла сакъланып тургъан ахшы адетлерибизни былай терк къалай тас этип баргъаныбызны ангылаялмайбыз. Алай бу болумгъа бой салып къояргъа жарамазлыгъына уа толу тюшюнебиз.

Барыбыз да бирге тирелсек, бу жарсыуланы хорларыгъыбызгъа ишексиз ийнанабыз. Нек дегенде  бизни халкъда, Аллахны ахшылыгъындан, ёксюзюне къараялмазлыкъ бир тукъум да жокъду. Аталары-аналары амалсыздан сабийлерин интернатха берип тургъан юйюрлеге болушургъа хазыр адамла уа тукъумлада, сёзсюз, бек кёп табыллыкъдыла.

Дагъыда бир жарсыулу иш - ол юйюрле чачылыуду. Арт заманда аллайланы санлары халкъны юсюнден сагъыш этген адамны къоркъутурча бир болгъанды. Алгъын заманда эр киши юйдегиси бла айырылама десе, эки жанындан да тукъум таматала, не да этип, ол ишни болдурмазгъа кюрешгендиле. Алагъа да тынгыламай, юйюр чачылса уа, сабийле тукъумда къалгъандыла. Бюгюнлюкде уа аллай жарсыулу ишледен сора ала аналары бла къаладыла, аталары уа бир-бирде  балаларын бырнак этип къоядыла.

Бизни ата-бабаларыбызгъа ким ангылаталлыкъ болур эди алимент дегенни не зат болгъанын.

Келигиз, бу затланы юсюнден терен сагъыш этейик. Ёксюз сабийлеге, къарыусуз къартлагъа къарамай эсек, къыйналгъанлагъа билек болмай эсек, бизни адамлыгъыбыз къайдады? Таулу халкъны таулу халкъ этген, тыш миллетле сейир этип, юлгю алгъан адетлерибизни унута бара эсек, уллу-гитче деп айырмай эсек, бизни таулулугъубуздан не къалгъанды?