Юй да сюегенди, жашла, къыз да ёсдюргенди, терекле да салгъанды

Гергъокъланы Магометни жашы Барисбийни кеси тенглилеринден артыкъ уллу башхалыгъы жокъду. Холамда туугъанды, уллу юйюрде ёсгенди. Атасы урушда, Ата журтну къоруулай къазауат этгенде, юйюрюн Орта Азиягъа кёчюредиле. Ала Къыргъыз ССР-ни Кант районуна тюшгендиле. Ол алты жылында, абаданыракъ жашчыкъладан да артха къалмай, чюгюндюрде ишлегенди. Артда уа школгъа баргъанды. Кёп башхалача, дерследен  къачхан заманлары да болгъанды.

Онюч жылдан сора артха, Кавказгъа, къайтханларында уа Гергъокъланы юйюрлери  Аушигерде орналгъандыла. Ол заманнга уа Барисбийни Ата журтну аллында аскер борчун толтурур заманы да жетгенди. Ишчи, адет-намыс къаты жюрюген юйюрде ёсген жаш ол борчун да бет жарыкълы, айыпсыз толтуруп юйюне къайтхандан сора Нальчикде темир-бетон изделияла чыгъаргъан заводда сварщик болуп ишлегенди. Аны урунуу жоллары Тырныауузгъа, Терс-Къолгъа да элтгендиле. Ол малкъарлыла туугъан жерлерине къайтып келгенде, Чегетге, Азаугъа элтген канат ызла тартыугъа тири къатышханды. Къайда ишлесе да, анга буюруучу эдиле бек къыйын, бек жууаплы жумушланы. «Барисбий сварка этсе, ол ёмюрлюкдю», - деучю эдиле. Керти да алай эди. Анга Чегетде канат жолну бюгюн да  сюелген чыпынлары шагъатлыкъ этедиле.

Юй бийчеси Апполаны Нажабат бла бирге жашагъанлы отуз жети жыл болады. Ол, чынтты эр кишича, юй да сюегенди, терекле да салгъанды, жашла да ёсдюргенди. Бюгюнлюкде пенсиядады. Болсада мурккусун къоймайды. Къайда кем жерни кёрсе, кеси  тюзетирге кюрешеди.  Ол юлгюлю атады, ахшы къоншуду, огъурлу адамды. Аны алайлыгъын туугъан кюнюне аталгъан байрамгъа келгенле бир аууздан чертгендиле. Ингушлу Мария: «Дунияны башында бир огъурлу, керти адам бар эсе, ол Барисбийди. Манга, юйден кетип, айла, жылла бла тышында турургъа тюшеди. Ол заманлада мен пенсиямы окъуна алагъа ышанама. Юйге  да мен айтмасам да кёз-къулакъ болуп турур. Къоншуларым бла насыбым тутханды», - дейди.

Барисбийни жашлары, къызы да аналары, аталарыча адетли, намыслы, керти, ышаннгылы адамладыла. Джамболат КъМР-ни  граждан обществону институтлары бла байламлыкъла жюрютюу эмда миллетлени ишлери жаны бла министрни орунбасарыды. Юй бийчеси бла эки сабий ёсдюредиле.  Руслан журналистди. Ол «1 КБР» телерадиоканалда малкъар тилде «ыйыкъ» деген бериулени хазырлап, къараучуларыбызгъа туура этеди. Ол  Автомобиль транспорт министерствода иги кесек заманны ишлегенинде, аны башламчылыгъы бла  «Регион 07» журнал басмаланып тургъанды. Баш редакторлукъну да анга Руслан этгенди. Люда да жаш тёлю правительствогъа киреди, «Къонакъбайлыкъ» проектни республикада жашауда бардырыугъа тири къатышып тургъанды, бусагъатда ол тиширыуну эм баш борчу- аналыкъ эте,  балачыкъларын ёсдюреди. 

Была бары да халкъны аллында жюрюген, анга жумуш этген адамладыла. Алагъа ышаныу да уллуду.  Аллайла уа ала ата-аналарына ушап болгъандыла. Барисбий, ишлеп, юйюрлерин тутхан эсе, Нажабат сабийлени ариу къылыкълы болуп ёсдюрюуге аслам эс бёлгенди. Окъутуп, бийик билим алдыргъандыла.  

Барисбий бла ушакъ этгенимде, ол кесини сабийлерин угъай, къарындашларындан, эгечлеринден туугъанланы махтай эди, аланы жетишимлери бла ёхтемленнгенин жашырмай. «Ала да отуз бир боладыла. Хар байрамда келип алгъышлайдыла», - деп къууанады ол. 

Аны бусагъатдагъы жашауда кёп зат къайгъы этдиреди. «Жаш адамлагъа иш тапхан къыйынды. Ишсиз а адам бузулгъан этеди. Бусагъатда Интернет деп да бир зат чыкъгъанды. Аны ахшы, осал жаны да барды. Алгъын адамла бир бирлерине барып, бир бирлерин жокълап, жюрютюп тургъан эселе, бусагъатда, юйден чыкъмай, байламлыкъ жюрютюр онг табадыла. Аны да бир тюрлю игилигин кёрмейме. 

Алгъын эллени араларында машинала артыкъ кёп айланмай эдиле, болсада жууукъла бир бирлери бла  тюбеширге онг, амал да тапхандыла, бусагъатда арбазда эки-юч машинасы болмагъан юйюр да жокъ, къонакъгъа барыу а къалгъанды… Намыс, сый да унутула барадыла. Адамла бир бирге, къалай эсе да, сууукъ болгъандыла», - деп жарсыйды акъсакъал.

Битеу ол затланы къалай бла тюзетирге боллукъду деген сорууума Барисбий былай жууаплагъанды: «Алгъын бизни ата-бабаларыбыз, малла тутуп, баш кечиндиргендиле. Бусагъатда жаш адамла мал тутаргъа артыкъ ёч тюйюлдюле. Ишлерге сюебиз, иш жокъду, дейдиле. Ол тап сылтауду алагъа. Алай атаны, ананы пенсиясына къарап тургъан а айыплы ишди. Мал тутхан а иш тюйюлмюдю? Бир онг табып, элде жашасам эди, бюгюн да малдан айырылмаз эдим. 

Ахшы адетлерибизге, тёрелерибизге уа, бек биринчиден, юйюрде юйретип башларгъа керекди. Таулуланы бурун заманларындан келген ахшы сёзлери барды: «Къуш уясында нени кёрсе, учханында аны этер», - деп. Аны да унутмазгъа борчлубуз. Жаш адамла уа, саулай алып айтханда, аман тюйюлдюле. Жаланда аланы юйретирге керекди ансы».

Гергъокъланы Магометни жашы Барисбий  алгъаракълада  кесини 77-жыллыгъын белгилегенди. Жууукъладан, тенгледен, танышладан да  кёп адам келген эди.  Акъсакъалгъа кёп алгъыш  этилгенди, ала бары да къабыл болсунла!