Битеу жашауу – адамлагъа игилик этиуню юлгюсю

Табийгъат да мудахланнган эди

Бир тёрт-беш жыл мындан алгъа Яникойда Сарбашланы тукъум жыйылыулары болгъанды. Анда тамата къауум, бирге олтуруп, озгъан заманланы, дуниядан кетген жууукъларын да эсгергендиле. Магометни аты уа терк-терк айтылгъанды. Аны эшитип, ол ким, къаллай адам болгъанын билирге сюйгенме.

Сарбашланы Иссаны жашы Магометге бу кюнледе 85 жыл боллукъ эди. Алай ол халкъына, жууукъларына, тенглерине уллу эмда таза сюймеклигин, ахшы, жарыкъ умутларын да биргесине алып кетгенли жыйырма беш жыл озгъанды. Аны таныгъанла атын бюгюн да уллу хурмет бла эсгередиле, жарыкъ адам болгъанын, чамны, лакъырданы да сюйгенин, ариу жырлагъанын, ким да эс буруп къарап турурча аламат тепсегенин да унутмагъандыла.

Магомет, адамлыкъны, кишиликни, тюзлюкню, шуёхлукъну кесине жол нёгерге алып, не тюрлю болумда да миллетни сыйын кётюргенди. Ол ауушхан кюн а Сарбашлары угъай да, битеу эл къара кийген кибик эди.

Къыйынлыкъгъа бой салмай

Магомет кеси заманында ишчи усталыкъны уа Къазахстанда онунчу классны бошагъандан сора алгъанды. Механизация жаны бла энчи школгъа кирип, анда тракторда, комбайнда, автомашинада ишлерге эркинлик къагъытла алады. Алай ишге тохташхынчы, халкъыбыз башына эркин болады, сюйген тауларыбызгъа жол ачылады.

Жаш туугъан элине, Яникойгъа къайтады. Жюреги Нальчикде политехника техникумда окъургъа тартады. Ол башха студентледен тирилиги, огъуугъа кёл салгъаны, тенгликни багъалай билгени бла айырмалы эди. Кёп ахшы ишлени башламчысы болгъанды. Таулу жашны студент тенглерини арасында намысы, сыйы жюрюгенди, ала аны комсомол организацияларыны секретарына да айырадыла. Ол окъуу-юйретиу ишни игилендирир ючюн, заманын, къарыуун да аямайды. Жырчыланы, тепсеучюлени бирикдирип, аламат ансамбль къурайды. Кеси да уста тепсейди, ол сахнагъа чыкъса, къарсла кёпге дери гюрюлдегендиле. Аланы жыр эмда тепсеу ансамбльлери уа окъуу юйде угъай да, Нальчикде, республиканы эллеринде клублада тюрлю- тюрлю ингирлеге, байрамлагъа да тири къатышханды.

Комсомолну секретары спорт, туризм, альпинизм кибик, жаш тёлюге бек керекли затланы да айнытыуну къолгъа таукел алады.  Шахарда, республикада да кёп тюрлю эришиулеге тири къатышып, техникумну жырчылары, тепсеучюлери, спортчулары, къаячылары сыйлы жерлеге тийишли боладыла.

Комсомол ишде

Тёрт къыйын, алай зауукълу жылла алай бла озадыла. Ызы бла Сарбаш улуну комсомолну Нальчик шахар комитетинде ишлерге чакъырадыла. Ол 1962 жылда болгъанды. Алай бла гитчелигинден да атадан, анадан ёксюз къалгъан, кёчгюнчюлюкню тузагъындан да къутулгъан таулу жаш аягъы юсюне турады. Аны тирилигин, хунерлигин эслеп, комсомолну Къабарты-Малкъар обкомунда ишлеуню дурус кёредиле. Анда да иш кёллю, арый-тала билмеген жаш кесин тирилиги, оюмлулугъу бла сюйдюргенди. Аны Москвагъа окъургъа жибергендиле.

Къайтып келгенде уа, обкомну къоруулау-спорт бёлюмюне тамата этедиле. Ишлей келгенде, ол жаш тёлюню патриот ниетде юйретиуде кёп магъаналы жумушла тындыргъанды. Аладан бирин айтсакъ да, тамамлыкъ этерикди. 1966 жылны июнь айында 115-чи атлы дивизия сермешген жерлеге жолоучулукъ къурайды. Бир жол а ол талай жаш бла Къалмукъ Республикагъа барып къайтады. Аны тирилиги бла Цага-Нур элни орамларындан бирине дивизияны аты аталгъанды. Алай бла бизни жерлешлерибизни жигитликлери ёмюрлеге да эсде турурча этилгенди.

Магомет бла юй бийчеси Лиза эки жаш бла къыз ёсдюргендиле, алагъа бийик билим алырча онг къурагъандыла. Жашла, къыз да бирери бирер жерде бет жарыкълы уруна, сабийле ёсдюредиле, юйюр тутадыла.

Хунерли къураучу

Сарбаш улу бир заманда да кесине тынч, кёбюрек хайыр берлик ишлени излеучюледен болмагъанды. Аны билими, кючю къайда керек болса, ары баргъанды. Кесине буюрулгъан ишни уа ким да ыразы болурча, чурум тапмазча тамамлагъанды. Акъ-Сууну башында «Агъач тала» турист базагъа башчылыкъ этгенде, къысха заманны ичинде аны адам танымазча иги жанына тюрлендиртгенди, алчыланы санына къошханды.

«Урвань» турист базада да тюз алай болгъанды. Анда агъачдан кёп гитче юйчюкле, палаткала салдыргъанды, суу юсюнде ариу жасалгъан ресторан да ишлетгенди, солургъа келгенлени ашларын, сууларын заманында тапдыртып тургъанды. «Урвань» кемпинг деп да айтыучу эдиле анга. Андан-мындан келген сыйлы къонакъланы ары элтип, анда сыйлаучулары бюгюн да эсимдеди. «Интуристни» директоруну орунбасары болгъанда уа, аны иги ишлегенин Москвада окъуна белгилегендиле.

 Къайда ишлесе да, махтаулу эди Магомет. Анга бюгюнлюкде юйюнде сакъланнган кёп багъалы саугъалары, грамоталары, бюсюреу къагъытлары шагъатдыла. Ол Къабарты-Малкъар Республиканы Баш Советини Президиумуну Сыйлы грамотасына да тийишли болгъанды. Алай андан да бийик, сыйлы саугъасы барды, ол да неди десегиз, адамла игилигин унутмагъанлары, анга уллу хурмет этгенлериди.