«Адамгъа толусунлай ышана эсенг, олду сюймекликни озгъан кюч»

Къалай келеди бизни жашауубузгъа сюймеклик? Билмей тургъанлай. Алай алимлени оюмлары уа къалайды, тинтиуле не зат кёргюзтедиле? Аны юсюнден психолог Муртазланы Фаризат бла ушакъ этгенбиз.

- Фаризат, сюйген адам бирде шашханнга ушайды. Нек болады алай?

- Кёп къыраллада бардырылгъан тинтиуле кёргюзтгендиле: сюймеклик – психика ауруугъа ушайды. Аны бек къыйын тюрлюлерини белгилери алкоголь  эм наркоманияны белгилерине  келишедиле. Алгъаракъда   Саулукъну сакълауну битеудуния организациясы да  сюймекликни ауруугъа санагъанды, психика жаны бла аурууланы тизмелерине окъуна къошханды.

- Сора адмны мардагъа келтирир ючюн багъаргъамы керекди?

-Угъай, хар зат да ол чекге жетип  къалмагъанды. Эм къыйын кезиуледе сюймеклик психика бойсунуугъа айланады.  Ол кезиуде адамны гормонлары артыгъы бла къураладыла-адам къуруда сюйюп турургъа неда кесин сюйдюрюрге итинеди.

 - Жылны кезиулери, табийгъатда болгъан тюрлениуле бла байламлымыды сюймеклик?

-Сюймекликни физиология мурдору гормонладыла.   Кюн  таякъла къууанчны гормонларын кёп санда чыгъарадыла. Жылыу келгенден сора уа, адамла къыш кийимлерин тешедиле,  бир бирлерин эслеп башлайдыла. Кюнню жылыуу бизде тестостеронну иги да элпек этеди.

Женгил атламла, сёлешген заманда бир адам атны терк-терк айтыу, хар кюнден жангы причёсканы этиу эм кийимлени алышындырыу, насыпха ийнаныу, бетни жарытхан ышарыу… бу тюрлю ишледен чыкъгъан диагноз ангылашыныулуду: сюймеклик! Ол ауруу башхалагъа бек тынч жугъарыкъды!

-Сизни айтханыгъызгъа кёре, жаз башы озгъанлай,  сюймеклик да  кетип къалыргъамы боллукъду?

-Хар заманда да угъай. Сюймекликни бек къаты кезиуюнде адамны чархында окситоцин деген гормон  чыгъады.  Алимле айтханларыча, окситоцин, бек аздан, 17 айны ишлейди, бир-бир адамлада уа - жаланда бир айны ичинде. Ма ол кезиуде уа эки адам бир бирлерин сюерге керекдиле. Сейирлени, тёрелени, адетлени табып, жашау муратларын къураргъа борчлудула.  Алай болса, бу сезим  сууугъандан сора окъуна, эки адам бир бирлерине бек къаты байланырыкъдыла. Башхача айтханда, гюлле жемишлеге айланадыла.

Сюймеклик эки адамгъа жууукълашыргъа болушады. Бир бирлерин ангыларгъа.  Ол сууугъандан сора да, бир бирлерини акъылларын, оюмларын, жашаугъа къарамларын билгенле юйюр кемелерин жашау тенгизде бек тап элтедиле. Юйюрде бир бирге кертичилик, билеклик этиу, ангылау не къаты сезимден да магъаналыдыла. Адамгъа толусунлай ийнана, ышана эсенг – олду сюймекликни озгъан кюч.