Тёбен Чегемде билимли, чомарт адамларыбыз асламдыла. Россей Федерацияны, КъМР-ни да сыйлы врачы, медицина илмуланы доктору, профессор Мустафаланы Шабазны жашы Магомет аладан бириди. Ол Къабарты-Малкъарны къырал университетини стоматология бёлюмюне таматалыкъ этеди. Мен аны юсюнден сизге хапар айтыргъа сюеме.
Элибиз гитче болгъаны себепли мында бир бирге жууукъ жетмеген хазна киши жокъду. Жыл саным бла гитче болсам да, атасы Шабазны бек иги таный эдим. Намысы-сыйы жюрюген акъсакъалладан бири болгъанды ол. Малкъар халкъ киши жерине тюшгенде, шахтада ишлегенди. Ата журтха къайтхандан сора уа колхозда уруннганды.
Шабаз бла аны юй бийчеси Ахкёбекланы Айшат тёрт сабий ёсдюргендиле – юч жаш бла бир къыз. Магомет школда окъуна алчыладан бири эди. Алтынчы классда окъуй тургъанлай кесин ариу кёргюзтгени, иги окъугъаны ючюн аны «Орлёнок» лагерьге солургъа ийгендиле. Уллу класслагъа ётгенден сора уа, школну комсомол организациясыны секретарыны къуллугъуна айыргъандыла.
Жаш буруннгу кезиулени суратлагъан китапланы окъургъа бек сюйгенди, тарыхчы болургъа хазырланнганды. Медицинаны юсюнден а сагъыш этмегенди. Хар бир керти эр кишича, аскерде къуллукъ этерге итиннгенди. Спорт бла да иги кюрешгенди. Жашны Суворов атлы училищеге кирир мураты бар эди, алай атасы бла анасы ол затха ыразы болмагъанларын айтханда, аланы оюмларына тынгылагъанды.
Къабарты-Малкъардан Дагъыстанны медицина институтунда стоматология факультетге адам иерге онг чыкъгъанда, Магометни Махачкъалагъа иерге айыргъандыла. Ол кезиуде анга жаланда оналты жыл толгъанды. Экзаменлеге артыкъ хазырланмаса да, береди, тенгиз жагъасында, шахарда да айланып, жазыуу къалай боллугъун билмей, юйюне къайтады. Августда уа окъуугъа киргенине къагъыт иедиле.
Институтда ол билимли адамла бла танышханды. Жетишимли окъугъаны себепли аны илму-тинтиу ишледе да кесин сынаргъа онгу болгъанды. Ол докладла бла кёп студент конференциялагъа тири къатышханды. Ординатураны Москваны медицина стоматология институтунда ётгенди. 1983 жылдан башлап 1989 жылгъа дери Магомет ара шахарда окъугъан да, ишлеген да этгенди. Аспирантурагъа киргенде уа, ассистент болуп кафедрада кюрешгенди. Анда къал деп да айтхан эдиле, алай юйюрюне жууукъ болур мурат бла Нальчикге къайтханды.
Болсада туугъан жеринде медицина илмуланы кандидатына ишлерге жер табылмайды. Саулукъ сакълау министерствода: «Аллай ауруула бла къыйналгъанла болмагъаны себепли специалист да керек тюйюлдю», – деп къойгъандыла. Бир жол атасы бла бирге бичен ишлей тургъанлай, элге белгили къуллукъчу келип къалады. Тамам ол кезиуде авария болуп, больницагъа къыйын саусузла тюшедиле да, болушлукъ излейдиле. Магомет ол ачыгъанла бла саулай бир ай чакълы кюрешгенди. Андан сора, Москвагъа кетерге хазырланып тургъанлай, Къабарты-Малкъар къырал университетни ректору Владимир Тлостанов, жаш специалистни кесине чакъырып, стоматология факультет ачаргъа деп хазырлана тургъанын билдирип, анда ишлерин сюйгенин билдиргенди.
Алай бла жаш жангы бёлюмге таматалыкъ этип башлайды. Ол жууаплы къуллукъда бюгюн да ишлейди. Кеси сферасында дунияны белгили специалистлеринден бири болгъаны ючюн аны Испанияда, Францияда, Англияда, Шотландияда, Германияда, Италияда бардырылгъан конгресслеге чакъырадыла. Он жылны ичинде ол «Бетден-бетге», «Россейни сабийлери» деген программалагъа кёре къуралгъан акциягъа америкалы ишчи нёгерлери бла бирге тири къатышады. «Жылны врачы» деген атха да тийишли болгъанды.
Магомет кёп жерледе атын иги бла айтдыргъанды. Ол эки къызны бла жашны – Фаризат, Сафият, Исмайыл – аталарыды. Тамата къыз Жаболадады. Юйню къууанчы – туудугъуду.
