Бушуулуладан болгъандыла

Сейир эм бушуулу къадарлы юйюрле миллетибизде не заманда да кёп болгъандыла. Ол зат тюрлю-тюрлю шартла бла байламлыды. Озгъан ёмюрню биринчи жарымы ол жаны бла бек кюйсюз эди. Бирле  акъ аскерчиледен, экинчилери большевикледен  зорлукъ сынагъандыла. Думалачы Гемуланы Омарны юйюрю аллайладан бириди. Аны  тёрт жашы болгъанды: Къаплан, Азнор, Адилгерий эм Аслангерий. Аладан юйюр къураргъа жаланда Аслангерийге буюрулгъанды. Аны эки жашы Масхут бла Къазий эм къызы Лейля  сау -саламатдыла. Масхутха 90 жылдан атлагъанды. Бу хапарны да бизге ол туура этгенди.

-Атамы къарындашларындан бири –Адилгерий - къойла кюте барып, ала туманда юркгенде, ызларындан чабып, жардан кетип ёлген эди. 1919 жылда  Думалагъа большевикле келгенде, аппам,  аланы алларына чыгъып, жарыкъ тюбегенледен бири болгъанды. Ол кезиуде жууугъубуз айтхылыкъ Гемуланы Ако да къызылла бла эди. 

Кёп да бармай  элге Холам бла аууп акъланы жанында урушхан унтерофицер Заурбек Даутоков, большевиклени кетерлерин сакълап туруп, кесини башкеслери бла келеди. Бек биринчиден, ол мени къарт аппамы бла жашы Къапланны тутуп алып кетгенди.    Азнор а анасыны Холамда Габаланы Исламгъа барып тургъан эгечине ыфчык бла аууп къачхан эди. Алай аны анда Шакъманлары тутуп, асмакъгъа асадыла. Алай бла жаланда мени атам къалады. 

Аппамы бла Къапланны ёлюклерин а Яникойгъа кёчюп келген думалачы Улбашланы Саният тапхан эди. Беш къарындашны жангыз эгечи, тутулгъан къарындашы Доммайны излей барып (яникойчу Улбашланы Жашыкону атасын),  Омарны бла Къапланны ёлюклерине жолугъады. Кесини къарындашын тапмайды, алай Гемуланыкъыланы алып келип, Яникойда асырайды.

Даутоковчула ол заманда 9 юйню кюйдюрген эдиле Думалада. Аппамы анасына бла эгечине 60 эм 40 чыбыкъ ургъандыла. Большевикле келедиле деген хапар чыкъгъандан сора уа, терк окъуна жыйылып, къачып кетгендиле. Мени атам а сабий болгъаны себепли  аны сыгынла ичинде букъдуруп сакълагъандыла. Артда ол элде малчылагъа таматалыкъ, бригадирлик да этип тургъанды. Уллу Ата журт уруш башланып, аскерге чакъыргъанларында, аны жыл саны  60-дан атлап эди. Сора  таматаладан бири аны биреуню орунуна урушха ашырыргъа оноу этеди да,  аны 1942 жылда Гескентиде малладан алып кетедиле. Биргесине  аны хушто сыртчы Тохаланы Далхат бла булунгучу Сарбашланы Салах болгъандыла. Ала айтханнга кёре, Полтавада ала баргъан эшелонну немислиле топла бла чачдыргъан эдиле. Къадары болгъан сау къалады, атамдан а андан сора хапар эшитмегенбиз.