ПОЭТ ЖЮРЕГИ БОЛГЪАН РЕЖИССЁРНУ ЭСГЕРЕ

Бу кюнледе Мальбахов атлы къырал миллет библиотеканы  справка эм информация бёлюмюнде «Библионочь» деген битеуроссей акцияны чегинде,  дагъыда 2019 жыл Театрны жылы болгъаны бла байламлы, «Сахнада жашау» деген ат бла белгили режиссёр эм актёр Казбек Дзудтаговну эсгергендиле. 

Аны башда сагъынылгъан залны къуллукъчусу Махийланы Азиза ачханды эм бардыргъанды.  Бу жыйылыугъа шахар школланы тамата классларыны окъуучулары эм студентле келгендиле. Аны къурагъанла «Авансцена Казбека Дзудтагова» атлы китап-иллюстрация, сурат кёрмючле,  режиссёр къурагъан эм ишлеген «Коврик» театрны спектакльлеринден юзюкле кёргюзтгендиле.

Махийланы Азиза, режиссёрну, актёрну кеси иги таныгъаны себепли, аны жашау эм чыгъармачылыкъ жолуну юсюнден тынгылы хапар айтханды. Ол 1945 жылда Шимал Осетия-Аланияда туугъанды. Сабийлигинден сахнада фахмусун кёрюп, аны бу жолгъа школ устазы тюзетгенди.  Ол Москвада Луначарский атлы театр искусство институтну режиссёр факультетинде белгили Анатолий Эфросну  бла Мария Кнебельни къолларында окъугъанды. Окъууну айырмалы (къызыл диплом бла) бошагъанды. Ызы бла тенгиз флотда аскер борчун толтургъанды.  Москвада окъугъан заманында жырчы къызыбыз, Россейни сыйлы артисткасы, ол заманда Казбек окъугъан институтну студенти Таукенланы Галинагъа тюбеп, аны бла бир юйюр къурагъанды. Ала юч сабий ёсдюргендиле. 

1974 жылдан башлап Казбек Касполотович М. Горький атлы орус драмтеатрда режиссёр болуп ишлегенди. Малкъар, Къабарты, Шимал Осетияда В.Тхапсаев атлы театрлада да спектакльле салгъанды.  1988 жылда уа «Коврик» театрны ачып, анда кеси таматалыкъ да, режиссёрлукъ да, бир-бирде уа актёрлукъ да этгенди. 2009 жылда дуниясын алышхынчы анда ишлеп тургъанды. Ол театр Комсомолну обкомуну болушлугъу бла ачылып, Шортанов атлы орамда алтмыш адам сыйыннган подвалда ишлеп башлагъанды. Эсде тутханланы айтханларына кёре, оюннга къарагъандан сора адамла чачылып кетмегендиле – уллу самоварны тёгерегине олтуруп, чай ичгендиле, спектакльни, жашауну юсюнден да ушакъ бардыргъандыла.  Ол себепден къараучула актёрланы, режиссёрну да иги таныгъандыла, алагъа оюмларын эшитдирир онг чыкъгъанына ыразы болуп, бир оюн къоймай жюрюгендиле. Ала аны кеслерини театрларына санагъандыла.  

Т.Мальбахов атлы къырал миллет библиотекада Казбек Дзудтаговну  эсгериу ингирге   аны иги таныгъанладан, биргесине ишлеп тургъанладан  да бир къауум адам келгендиле. Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драмтеатрны тамата режиссёру Атмырзаланы Магомет, билимли, фахмулу устазын, шуёхун эсгерип, андан кёп затха юйреннгенин айтханды.  Ол, аны адамлыкъ шартларын санай, Казбек кимге да къыйын сагъатында болушлукъ этерге итиниучюсюн, жандауурлу, халал адам болгъанын белгилегенди.  Спектакльге темаланы да ол жашауда бек изленнген сезимлеге - жюрек тазалыкъгъа, кертиликге, шуёхлукъгъа, адамлыкъгъа аталгъанларын сайлагъанды дегенди Атмырза улу.

Аны къаллай фахмулу режиссёр болгъаныны юсюнден, юлгюге этген ишлерин да келтирип, Сараккуланы Асият айтханды. Ол, аны Къулийланы Борис бла эрттеден келген, Москвада студент жыллада башланнган шуёхлугъун эсгере, ол татлылыкъ, бир бирни ангыламакълыкъ керти бирликни юлгюсю болгъанын чертгенди. Жаш къараучуну театрыны тамата режиссёру Аскер Налоев да Казбек Касполотовични театр искусствогъа кертичилигин, бизни республикада, Осетияда да театрланы айныуларына салгъан къыйынын, аны атын туугъан элини Культура юйю жюрютгенин эсгергенди.  

Аны юсюнден айтханла Казбек «Коврик» театрда ишлеген артистлени къалай сайлагъанын, сюйгенин, ала бир уллу юйюрча жашагъанларын да эсгергендиле.  Ол ауушханлы он жыл озгъанда да, аны билеклигин, акъыл сёзюн, жюрек ыразылыгъын излегенле кёпдюле.  
Уллу режиссёрну юсюнден хапар айтыла туруп, къабыргъада аны этген ишлеринден юзюкле, Музыка театрны хроникасындан суратла барып тургъандыла. Къабарты-Малкъар къырал университетни «Импровизация» театр кружогуну студентлери уа кеслерини бу кюннге хазырлагъан оюнларын кёргюзтгендиле эм Казбек Касполотовични назмуларын окъугъандыла. Аны поэт жюреги болгъанына ала да жангыдан шагъатлыкъ этедиле.

Ахырында Махийланы Азиза режиссёр кесини чыгъармачылыгъы бла бизни жашауубузну жарыгъыракъ, жюреклерибизни халалыракъ этгенин белгилеп,  аны таныгъанла ол фахмулу, ачыкъ адамны сыфатын эслеринде жюрютюрюклерине, ол дуниясы аны ниетича ариу болуруна  ийнаннганын айтханды. 

Ызы бла Музыка театрны артистлери Ирина Даурова, Мадина Мамбетова, Асият Черкесова, Гергокъаланы Халимат, Джульетта Мезова, Тимур Гуазов романсла, операладан арияла жырлагъандыла.

Кертиланы Сакинат.
Поделиться: