Депутат болурума атам бла анам юйретген ниетле талпындыргъандыла

Тиширыуну баш борчу -  сабийле ёсдюрюудю, юйню от жагъасын сакълауду, аны турмушну тапландырыуду. Ол бизни ата-бабаларыбыздан келген тёреди, битеу динле да аны излейдиле. Алай арт заманда тиширыула аланы бет жарыкълы толтургъанлары бла бирге, алгъын алагъа ахырда эркин этилмеген жумушланы да къолгъа алгъандыла – машина жюрютедиле, спорт бла,  ол санда ауур атлетика бла да    кюрешедиле. Ол угъай, депутатланы, министрлени, къырал башчыланы  санына къошулуп,  политиканы кеслерини ич дунияларына, оюмларына, кёз къарамларына кёре тюрлендиредиле.

Къабарты-Малкъарны власть органларында да бардыла аллай шартла. Жаланда бир-эки юлгю:  Правительствону Председателини беш орунбасарындан ючюсю – тиширыуладыла, законла чыгъарыучу баш органнга таматалыкъны уа Татьяна Егорова этеди.

Ма газетни бюгюннгю къонагъы да аллай тиширыуладан бириди: Кансаланы Елена, Малкъондуланы Идрисни къызы,  Къабарты-Малкъарны Парламентини 5-чи чакъырылыууну депутаты - Регламент, депутат этика эмда Парламентни ишин къурау жаны бла комитетни башчысы. Тиширыуланы халкъла аралы кюнюню аллында биз аны бла тюбешип, политикагъа кёз къарамыны, юйюрюню юслеринден да ушакъ этгенбиз.  

- Елена Идрисовна,  Парламентни къауумунда тиширыула   асламдыла. Аланы законланы жарашдырыугъа кёз къарамлары да башхаракъ болур…

-  Бюгюннгю жамауат жашауда, политикада да тиширыуну магъанасы ёсгенлей барады. Ол да заманны, шёндюгю болумну, жашауну кесини да излемлериди.  Тиширыу – юй бийчеди, анады, эгечди. Башхаланы жарсыуларына, къайгъыларына, жюрек  къыйынларына сакъ болуу бизге  Аллахдан берилген  шартладыла.  

Алай законланы жарашдыргъанда уа  биз жаланда социальный проблемалагъа эс бурабыз  дерге жарамайды. Парламентарийле  къабыл кёрген законла барысы да жамауатха магъаналыдыла, адамланы жашауларын тынч этиуге бурулупдула. Анга шагъатха бир къауум законну юлгюге келтирейим:  хакъсыз юридический болушлукъ этиу,  жер-жерли  магъаналы вопросланы толтурууну эллени жууаплылыкъларына бериу,  Къабарты-Малкъарда жашагъанланы социальный жумушларын тамамлау эм кёп башхала.  

Сёзсюз, Парламентни 5-чи чакъырылыууну  къауумунда тиширыуларыбыз не жаны бла да тири, иш кёллю, профессионал билимли, сынаулу болгъанларын кёргюзтгендиле.

- Политика бла кюрешген  къыйынмыды? Ёмюрлени теренинден да ол эр кишилени ишлери болуп келеди,  тиширыуну оноу этиуге къошаргъа артыкъ бек сюймегендиле ата-бабаларыбыз…

- Кертисин айтханда, политика тынч тюйюлдю. Тиширыу жумушакъ халлыды, ол акъылына келгенни угъай, жюреги сезгенни этерге ёчдю.     Алай политик  шарт оюмларгъа, тюз ниетли болургъа, аны бла бирге дайым да билимин, сынауун ёсдюрюрге борчлуду.   

Политика – тиширыуну иши тюйюлдю, деген оюм а магъанасын эртте  тас этгенди. Ол алай болур ючюн а тиширыула кёп кюрешгендиле, алгъын а бизни къол кётюрюрге окъуна эркинлик берилмегенди, депутатха сайланнганны къой...

Эр кишиле бла бирге ишлеген къыйынмыды, ала сизге жакъ баса болурла, деп да соруучудула. Алай коллегаларыбыз  профессионалладыла, ала бир бирлери бла эришиуле, керексиз даулашла ачарыкъ тюйюлдюле.

- Сизни  политикагъа жолугъуз а къалай башланнганды?

- Атам Малкъондуланы Идрис, анам Теммоланы Зоя сабийлигимден да тюзлюк жанлы болургъа, кертини къорууларгъа, игиликге итинирге керекди, деп  юйретгендиле. Атам, жарсыугъа ол ауушханды, сабийлерине, аны къой, студентлерине да, жууаплылыкъны сезе билирге, башхалагъа къайгъырыргъа, жан аурутургъа,   къолунгдан келгенича  болушургъа  керекди деп, дайым да айтханлай тургъанды.   Ол мен жашауда  тюз жол сайларыгъыма,  муратларыма жеталлыгъыма бек ийнаннганды.

Сабийлигимде атам бла анам юйретген ниетле, ала адамда  адеп-къылыкъны баш шартха санагъанлары усталыкъ сайлагъаныма да себеплик  этген сунама. Школну бошагъанымдан сора юрист усталыкъгъа юйренеме. Андан сора уа КъМР-ни Парламентини Аппаратына ишге киреме дегенимде да, атам  кёл этдирген эди. Ол бла анам жашауумда тюз жол кёргюзтгенлери ючюн алагъа жюрек ыразылыгъымы айтырыкъ эдим.

Парламентни Аппаратында уа жыйырма жылгъа жууукъ ишлегенме. Депутатха сайланнгынчы  атлары белгили, халкъ хурмет этген адамла бла бирге болургъа, аладан сынау, билим да жыяргъа насыбым тутханды. Былайда бирлерини атларын айтып, башхаланы сагъынмай къояргъа жарарыкъ тюйюлдю. Барысы да чынтты профессионалла,  билимли, адежли адамладыла. Мен аладан кёп затха юйреннгенме, сау болсунла. Аппаратда болгъан жылларымы  хайырындан мен депутат  иш артыкъ да жууаплы  болгъанына тюшюннгенме.  

- Юйюрге заман а къаламыды?

- Юйюр, сабийле тиширыугъа хар неден да багъалыдыла. Юй башчым бла бирге, Аллахны ахшылыгъындан, юч жашны ёсдюребиз. Бюгюн окъуна ала хар бири да кеслерини къылыкълары, жашаугъа кёз къарамлары бла энчидиле.   Кесигиз да ангылайсыз, жашлагъа  кёз-къулакъ болуп турургъа кереклисин. Мен аланы ёсдюрюу, тюз юйретиу, адет-тёрелени ангылатыу жаны бла жууаплы  ишни кеси аллыма толтураллыкъ да болмаз эдим,  анам бла эгечим къатымда болмасала.

Анам Зоя Яникой элни школуну директору болуп тургъанды, бюгюнлюкде пенсиядады. Алай ишлеген заманында да туудукъларына    сакъ болгъанды, энтта да бизге болушханлай келеди.

Атам бла аны тамата  къарындашы  бир арбазда жашагъандыла. Аны юй бийчеси Люся бла, ол кеси да къабартылыды,   анам эки эгеч кибикдиле, алай татлыды аланы аралары.  Ма аллай уллу, адежли юйде ёсерге насыбым тутханды. Ала сабийлени бир бирден айырмагъандыла, бюгюнлюкде уа туудукъланы бирге ёсдюредиле.

- Регламент, депутат  этика эм Парламентни ишин къурау жаны бла комитетге башчылыкъ этесиз. Сизни акъылыгъызгъа кёре, шёндюгю заманны депутаты  къаллай болургъа керекди?

- Сёзсюз, тири, оюмлу. Айырыучуланы сейирлерин къоруулагъанда менсиниулюк, кесинге файда тюшюрюу, тынчлыкъ излеу дегенча затла болмазгъа керекдиле. Парламентарий къырал даражада сагъыш эте билирге  тийишлиди. Бек башы уа адамлагъа ачыкъ болургъа, аланы жарсыуларына тынгылагъан бла бирге, эшитирге да борчлуду.