Шуёх - ол къыйын сагъатынгда табыллыкъ адамды

  Аппайланы Владимирни бла Махийланы Фазилятны къызлары Залина дзюдода уллу жетишимлеге жетгенди: талай жыл мындан алгъа ол кесини ауурлугъунда Россейде эм кючлю болгъанды, Европаны кубогунда да «доммакъны» алгъанды. «Динамо» спорт обществону биринчилигинде – экинчи, СКФО-ну биринчилигинде уа биринчи жерлени да алгъанды. Залина Тырныауузда туугъанды, бусагъатда юйюрю бла Урванда жашайды. Анда орта школда окъугъанды, 9-классны тауусхандан сора, Медицина колледжге киргенди, аны да къызыл дипломгъа бошап, Къабарты-Малкъар къырал университетни медицина факультетин тауусханды.

  Дзюдо бла къыз 2009 жылда 9-чу классда окъугъанында кюрешип башлагъанды. Алгъа Вольный  Аулда тренерле Хасанби Таовда бла Мартин Камбиевде жарау этгенди. Айтырча уллу хорламла юч жыл кюрешгенинден сора болгъандыла – 2012 жылда Россейни чемпионатында «алтынны» алгъанды, сора къыралны жыйымдыкъ командасыны санында Европаны кубогунда доммакъ майдалны къытханды. Республикада, округда да алчы жерлеге чыкъгъанлай тургъанды. Алгъа Залина боксну жаратханды, аны бла ортанчы эгечи кюреше эди. Анасына аны ары иерин тилейди, алай ол унамайды. Сора, бир кюнде, алайда дзюдодан да зал ачылгъанын эслейди. Анда жарау этгенлени кёрюп, дзюдочулагъа къошулургъа сюеди. Юйюрюнде спортну сюйгендиле, атасы эркин тутушуу бла кюрешгенди, тамата эгечи – фитнес бла, ортанчы эгечи да бокс бла.

  Анасы къызлары тепсерге юйренирлерин сюе эди. Алай артда спортда жетишимле болдуралгъанын кёргенде, ыразылыгъын бергенди. «Атам бла анам бек болушхандыла, керек жерде кёл этдиргендиле. Бусагъатда спортха къайтханыма да атам бек къууаннганды. Жарауну хар кюнден да этеме, жангыз да ыйых кюнде бармайма залгъа», - дейди Залина.

Жарсыугъа, спортда чып тюшмейин, адам затын ачытмайын хазна къалмайды. Аллай чурум Залинагъа да чыкъгъанды: Европаны кубогунда тобугъун ачытханды - связкалары жыртылгъандыла. Ол сау болгъунчу уа экинчи эришиуге барыргъа тюшеди. Бир аягъы къарыусуз болгъаны себепли, битеу ауурлукъ экинчи аягъына келип, бирси тобугъуна да чып тюшеди. Алай бла спортдан тёрт жылгъа кетерге тюшеди. Жыйымдыкъ командада болгъаны себепли биринчи тобугъуна операцияны дзюдодан федерация этдиргенди. Экинчи тобугъун ачытханында уа командада тюйюл эди, сора спортдан кетип окъуугъа берилгени себепли, ол бек жарсытмагъанды. Артха, татамиге,  къайтырыгъына къыз ийнанмай эди. Алай кюнлени биринде биринчи  тренери Мухамед Емкужев чакъырады. Ол Залинаны ары дери жарауну къалай этгенин, итиниулюгюн жаратхан эди. Аны ышаныуун спортчу алдатмайды, экинчи тобугъуна операцияны сакълайды да, сора дзюдону андан ары бютюн къаты бардырып башлайды.

Алгъа спортчу къыз 70 килограмм ауурлукъда тутушуп башлагъанды, артда 78+ ауурлукъгъа кёчгенди. Анда 140 килограмм ауурлукълары болгъан бийик къызла бла тутушургъа да тюшюучюдю. Ала бла сюелип сермешген къыйынды, алай партерге ийсе уа, буугъан неда ачытхан приёмланы  тап хайырныучуду. Сора, ол техникадан эсе, къарыууна базынады. Дзюдода ойларгъа да керекди - бир приёмну башлагъанча кёргюзтюп, къаршчы дзюдочу сакъламай тургъанлай башхасын этерге.

Спорт бла кюрешгенлени жер-жерледе шуёхлары кёп боладыла. Алай керти шуёх къыйын сагъатда билинеди. «Алгъа жетишимли бола келип, чып тюшгенинден сора тёрт жылгъа спортдан кетгенимде кёп тенглерим тас болгъан эдиле, -дейди Залина. - Къалайма, саумамы, игимеми – сормай эдиле, кёплеге керек болмай къалгъан эдим. Къайтханымдан сора эришиуде кёргенлеринден сора, ала жангыдан сёлешип жазып тебирегендиле, алай ала мени сакълагъанларына, тансыкъ болгъанларына бир да ийнанмайма. Бусагъатдагъы шуёхларымы юслеринден айтханда уа, ала манга эришиуледе бек болушхандыла, кёл этдиргендиле. Мен оюм этгенден, шуёх ол къыйын сагъатынгда табыллыкъ адамды».

Адамла спортну эр киши эм тиширыу тюрлюлеге юлеширге сюйюучюдюле. Дзюдону юсюнден айтханда, мында адамны бетине, чархына урмайса. Хау, чып тюшерине къоркъуу барды, алай башхаладан азыракъды. Залина айтханыча, тишырыу спортну быллай тюрлюлери бла кюрешгенини хатасы жокъду, бусагъатдагъы дунияда адам кесин къоруулай билирге керекди: «Къарыулу кёрюннгенликге, мен жумушакъ адамма, тюйюшню сюймейме. Белгилисича, эм иги тюйюш ол болмагъан тюйюшдю. Школда окъугъанымда жашчыкъланы уа хорлай эдим, кесим биринчи урлукъ тюйюлме, алай мени урсала, жууап къайтараллыкъма. Биреу кесинден къарыусузну къыйнагъанын кёрсем, жаны бла ётюп кеталлыкъ тюйюлме. Бу халим ючюн жарау этгенде окъуна манга огъурсузуракъ бол, дейдиле. Эришген заманымда да, къаршчы спортчугъа чып тюшюрмезге, ачытмазгъа кюрешеме. Аны кесим сынагъанма да, башханы да ол жарсыугъа къалдырыргъа сюймейме». 

, кёп окъугъанды. Дзюдо инсанны хар ишин ойлап этерге юйретеди, дейди.

Медицина усталыкъны къалай сайлагъаныны юсюнден айта, дзюдочу гитче заманындан бери да врач болургъа сюйгенин, оюнлары окъуна медицина бла байламлы болгъанларын белгилейди. Жыл бла жарымны реанимацияда медсестра болуп да ишлегенди. Бегирек хирургияны, реанимотологияны бла спорт медицинаны жаратады. Жашауун да, спортну да къоймай, докторну иши бла байламлы этер муратлыды.

 

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: