Билял аппаны хапары

Билял аппа хуна жанында шинтикге олтурургъа чыкъса, орамны сабийлери къарап-къарагъынчы андан-мындан жыйылып, аны тёгерегине басыныучудула. Ала ол айтхан хапарлагъа тынгыларгъа бек сюедиле. Аппа билмеген зат жокъду. Сабийлени соруулары уа тауусулмайдыла.

Ма бу жол да аппа, гулоч таягъына да таянып, быллай ариу кюнде бир кесек олтурайым деп, биягъы шинтикге чёкгенлей, къайдан чыкъдыла эселе да, къоншу сабийле алайгъа терк окъуна жыйылдыла.

– Аппа, бир хапар айтсанг а, – деп тиледиле ала.

Аппа уа, артыкъ ыразы болмай, былай айтды:

– Барыгъыз, ойнагъыз, къоюгъуз мени жеримде.

– Угъай, ойнагъандан эрикгенбиз. Сен бир иги хапарла айтыучуса, айтчы-ы-ы, – деп къадалдыла сабийле.

– Ой, сизге ант жетмесин огъесе, – деп, аппа хапарын башлады.

Сизни кибик заманымда мени, сизнича, ма былай ойнап айланыргъа онгум болмагъанды. Мен нёгерим бла бузоула кютюучю эдим. Бир жол, бузоуланы да кеслери алларына отларгъа къоюп, кесибиз а жууунургъа суу боюнуна тюшебиз. Кюн а, не айтаса, эрттенликден окъуна бек къаты къыздырады, суу да – таза, жылы.

Жууунуп, дагъыда кюнде жылынып, бир бирибизни къуууп, зауукъ этебиз. Алайда чабыша кетип, сууну къатында гитче къамишли кёлчюкню къатына барабыз. Аны ичине къарасакъ, гитче жилянчыкъла жюзюп айланадыла. Биз а, бирер узун таякъ да мажарып, алайда жилянчыкъла бла ойнап башлайбыз. Хайда ёрге сыз да, энишге ат, ёрге сыз да, энишге ат! Алай безирей тургъаныбызлай, мен бир шыбырт-шыбырт тауушну эшитдим.

– Тохтагъыз, – деп, нёгерлерими дауурларын тыйдырдым.

Ала да сагъайдыла. Къамишлеге къарасакъ, ала бир тюрлю къымылдай, шыбырт-шыбырт эте тура эдиле. Бир кесекден бир уллу жилянны башы кёрюндю. Олсагъат барыбыз да алайдан думп болдукъ. Мен, аягъым басханны кёзюм кёрмей, юйюбюз таба къачдым. Бир кесекден, чапханымы да тохтатмай, артха къарасам, жилян мени къуууп келе эди. Анымы кёрдюм, терк окъуна кырдыкла ичинден къумлу жолгъа секирдим. Жолда жилян кырдыкла юсюнде баргъандан эсе акъырын сюркеледи деп, атамдан эшитген эдим. Энди, артха къарамай, чабама. Юйюбюзге жетип, талакъ солуу эте, эшикден киргенимлей, атамы къоюнуна аууп, эсими ташлайма. Бир ауукъдан эс жыйып, кёзлерими ачып къарасам, атам юсюме сюелип:

– Не болгъанды санга, э жаш? – деп соруп кюреше эди.

– Жилян къуугъанды, – дедим, ауазым кючден чыгъа.

Атам, олсагъат окъуна ушкок алып, тышына чыкъды. Мен да аны ызындан бардым. Ол, юйюбюзню тёгерегинде кырдыклагъа къарай келип, арбазда сюелген уллу кертме терекге башын кётюрюп къарады. Жилян аны базыкъ бутагъындан бирине чулгъанып тура эди. Атам уста мараучу болгъанды. Ушкогу бла бир атханлай, жилян топ деп энишге тюшдю. Андан сора атам, хуржунундан бир гитче бичакъчыкъны чыгъарды да, жилянны эки жырып, жюрегин чыгъарып:

– Муну жутуп къой бусагъатдан, – деп, мен «угъай»

дегинчи окъуна, аны ауузума салып, жутдуруп къойду. –

Энди сен жиляндан къоркъурукъ тюйюлсе, – деди ол манга.

Ма алай болгъанды мени жашауумда, жанларым-кёзлерим, сюйсегиз ийнаныгъыз, сюйсегиз къоюгъуз.                                                                  

Текуланы Хауа.
Поделиться: