Сайлау этерден алгъа – талай эсгертиу

Жыл сайын, жай эм кюз арты солуу сезон жетгенлей, биркюнлюк турист фирмала жайылып башлаучудула - ала жалгъан амалла бла, алдап, адамланы ахчаларын аладыла, экинчи кюннге уа ол ахча бла бирге жокъ болуп кетедиле. Жангыз да «Турпомощь» ассоциациягъа хар ыйыкъдан аллай компаниялагъа 3-5 тарыгъыу келеди. Бошунакъгъа къоратылгъан ахчаны сюдню юсю бла къайтарыргъа боллукъду, алай быллай фирманы алгъадан билип, андан путёвканы алмай къойгъан а тынчыракъды.

Аманчыкъчыланы къолларына тюшмезге уа бу жорукъла болушурукъдула:

1. Турну алыргъа сюйгген фирмагъызны юсюнден толуракъ информация жыяргъа кюрешигиз. Аны ючюн аны Интернетде излегиз, аны юсюнден башхала не жазгъанына къарагъыз, танышларыгъызгъа соругъуз. Ышаныргъа жараулу компанияла бу сферада азындан талай жылны ишлейдиле, алагъа ыразы болмагъанла да тюбемеучюдюле.

2. Компаниягъа телефон бла сёлешигиз: специалист турну багъасыны, барлыкъ жеригизни жашау-турмуш болумларыны, жолну юсюнден сорууларыгъызгъа жууапла къалай бергенине тюрслеп тынгылагъыз – ол къыйналып айта эсе неда хапарны бир башха жанына бурургъа кюреше эсе, ишекли болугъуз. Тынгылы фирмалада ишлерин уста билген специалистле ишлейдиле, ала хар сорууугъузгъа да толу жууапла берликдиле.

3. Бек биринчи, къаллай информациягъа эс бёлюрге кереклисин билир ючюн, терминологияны окъугъуз. Алай бла туроператор – турну къурагъан, туристлени солуу бла байламлы жумушларын тамамлагъан фирмады. Турагент а туроператор жарашдыргъан турну сатхан фирмады.

4. Компанияны туроператорланы реестринде излегиз. Ол Ростуризмни сайтында барды. Компания анда жокъ эсе, аны бу рынокда ишлерге эркинлиги жокъду. Алай эсе уа, аллыгъызда жалгъан фирмады. Эсигизде болсун, туроператор келишимге кёре путёвкада белгиленнген борчларын толтурмагъаны неда жартысын толтургъаны ючюн ючюн инсанны аллында жууаплы тюйюлдю.

5. Турагентстволаны реестрин тинтигиз. Кёбюсюнде туристле путёвкаланы операторну кесинден угъай, турагентстволадан алыучудула. РФ-ни законодательствосуна тийишлиликде экинчи жылдан башлап аланы реестрлери къураллыкъды. «Турпомощьну» сайтында турланы сатаргъа туроператорла бла келишимлери болгъан организацияланы тизмеси берилликди. Бусагъатда анга агентствола кеслерини ыразылыкълары бла къошула турадыла, аланы саны эки мингнге жетгенди. Сиз путёвка алыргъа сюйген фирмагъызны аланы ичинде тапхан эсегиз, иги солуругъугъузгъа ишекли болмагъыз.

6. Турагент талай агентлени къауумуна кирирге боллукъду. Аны юсюнден информацияны менеджерден сурагъыз. Ол аланы санындан бар эсе, компания ишин законну бузмай бардырады, аны данныйлери уа турагентсволаны реестринде табыллыкъдыла.

7. Турагентни неда туроператорну офисине келген эсегиз, тёгерегизге-башыгъызгъа къарагъыз. Офисни халына кёре компанияны кесине, иши къалай баргъанына да багъа бичерге боллукъду. Реклама буклетлерини полиграфиялары, специалистле кеслерин къалай жюрютгенлери, клиентле бла къалай сёлешгенлери да кёп затны ачыкъларыкъды. Сора  эм иги кёрюннген жерледе туроператорла реестрге тюшгенини юсюнден шагъатлыкъ этген документлерин тутуучудула. Жокъ эсе  уа, кёргюзтюрлерин излегиз. Бермей эселе, башха компанияны излерге керекди.

8. Багъалагъа эс буругъуз. Путёвка асыры учуз тура эсе, арсар болугъуз: Европагъа эки ыйыкъгъа жыйырма минг сомгъа барып къайтыргъа амал жокъду. Компания турланы алай учуз сата эсе, баям, ол сизни бир жары ийип солутургъа умут этмейди. Неда демпингни хайырланады – ол рынокга, туристни кесине да хаталыды, сиз солууда тургъаныгъызлай неда жолгъа атланнганыгъызлай, компания ишин тохтатып къояргъа боллукъду. Турлагъа багъала къалай тюрленнгенлерин а «Турбарометр» проектни болушлугъу бла билирге онг барды. Анга кёре хар ыйыкъдан турланы орта эсеп бла тергелген багъалары Интернетде салынадыла.

Алай энчи предложенияла эмда «горящий путёвкала» уа аман сынам тюйюлдюле: быллай акцияла терк бошалыучудула, аланы юслеринден операторла энчи билдириучюдюле.

9. Жолоучулукъ бла байламлы жумушланы жалчытыуну юсюнден келишимни толусунлай тинтигиз. Къоркъуусуз компаниялада менеджер сёзле бла айтхан хар зат документледе барды. Ётюрюк фирмаланы специалистлерини сёлешгенлерин экили ангыларгъа боллукъду.     

10. Розыгрышла эм лотереяла бла сакъ болугъуз. Быллай «къапханлагъа» туризмде алыкъа сынам жыймагъан адамла тюшюучюдюле – алагъа жалгъан фирмаланы келечилери орамлада неда сатыу-алыу жерледе къытдырыргъа жарамазлыкъ билетлени тутдурургъа кюрешиучюдюле. Ала инсанны нёгери бла бирге сейирлик ариу жерлеге иерге, беш жулдузлу къонакъ юйде жашатыргъа айтадыла, аны ючюн а жангыз да ары жол багъаны тёлерге керекди деп ышандырадыла. Асламысында уа ол «жол багъа» башха (тап) компанияланы сау турларындан уллуракъ окъуна болуучуду, къонакъ юй а – жагъадан иги да узакъда орналгъан хостел. Аллайла бла арталлыда сёлешмезге керекди.

Алай бла солуусуз къалмаз неда андан сокъуранып къайтмаз ючюн, берилген информацияны тюрслеп окъугъуз, хар неге ишекли болугъуз.

Басмагъа Кульчаланы Зульфия хазырлагъанды.
Поделиться: