Кеф болуп руль артына олтургъандан эсе къоркъуулу къауум

Водительле руль артында олтуруп, телефоннга тирелип барыргъа ёч болгъанларын бек осал къылыкъгъа санарчады. Кёпле жолгъа бир-эки секунд къарамагъанлыкъгъа хазна зат болмазлыкъ сунадыла. Алай кесигиз сагъыш этигиз: бу заманны ичинде, 60 километр къызыулукъ бла баргъан машина 16,5 метр ётеди! Битеудуния саулукъ сакълау организацияда (ВОЗ) айтханларына кёре, руль артында телефон бла сёлешип баргъан адамгъа авариягъа тюшер къоркъуу тёрт кереге кёбейеди.

Бирле къулакъгъа салыучуланы хайырланса, къоркъуу азайырыкъ сунадыла. Ол а  алай тюйюлдю. СМС жазып баргъан водительге уа ол жыйырма кереге окъуна уллу болады. Алай бла машинаны жюрютгенде телефонда абери жазыу - руль артына эсирип олтургъандан эсе хаталыды.

Auto Bild журнал сейир сынау  бардыргъанды. Анга къатышханла тренажёрну къызыл чырагъы жаннганлай тыйгъычха терк басаргъа керек эдиле,  къолларында телефонлары бола тургъанлай. Ызы бла аны 200-300 грамм аракъы ичип къайтарып этерге керек эди.

Биринчилени кёргенлерини бла этгенлерини арасы 730 миллисекунд заманны алгъанды. Экинчилени уа (аракъы ичгенлени) – 680 миллисекунд. Алай бла водительни эслилигине социальный  сетьледе олтуруу неда СМС жазыу чагъырдан эсе осалдыла. Сёзге, бу журналны билдириуюне кёре, жоллада аварияланы бешден бири  биринчилени хатасындан боладыла.

«Автостат» аналитика агентствону эмда «За рулём» журналны экспертлери водительлени жолдан бегирек не зат эслерин бёлгенин тинтгендиле. Соруулагъа къатышханланы 52 проценти СМС-билдириулени сагъыннгандыла. Аны къой, аладан да кёп къалмай экиден бири телефонда къармалып, билдириу жиберген адамгъа артха сёлешиучюлерин айтхандыла. Энтта да жети проценти машинаны элте туруп СМС-ни бир къоллары бла жазаргъа юйреннгенлерин билдиргендиле. Аладан да кючлю уа къалгъан тёрт процентге киргенледиле – бу инсанла соцсетьлеге къараргъа, бирсиле бла да ушакъ бардырыргъа амал табадыла.

Алимле GPS-навигаторла эмда машиналаны прибор панельлеринде чыгъыучу (жазылгъан) информация да хаталы болгъанларын белгилейдиле. Ала, Юта штатны университетини келечилери бардыргъан тинтиулеге кёре, водительни 40 секундха эсин бёледиле!

Машинаны элте туруп гаджетлени хайырланыугъа чек салыргъа Къырал Думада бир ненча кере чакъыргъандыла. Сёз ючюн, шёндю руль артында телефон бла сёлеширге жарамайды. Аны ючюн 1,5 минг сом тазир тёлерге тюшерикди. Думаны Транспорт эмда къурулуш жаны бла комитетини башчысыны орунбасары Владимир Афонский а «акъыллы» сагъатланы, планшетлени, башха гаджетлени да ол тизмеге къошаргъа чакъырады.

- Шёндю  водительле руль артында олтургъанларында жаланда телефон бла сёлешиу бла чекленип къалмайдыла, кёплери видеогъа да къарай барыучудула. Башхалары уа СМС жазадыла, суратха тюшюредиле, соцсетьледе ушакъ бардырадыла – ол бары да жоллада болумну бютюнда къоркъуулу этеди, - деп ангылатады депутат.

Аны коллегалары телефон бла сёлешген ючюн тазирни ёлчемин беш минг сомгъа кётюрюрге чакъырадыла. Дагъыда, депутатланы оюмларына кёре, Инстаграмда тюзюнлей эфирге чыкъгъанланы да тартыргъа керекди жууапха.

Къырал автоинспекцияны башчысы Михаил Черников а тазирлени кёбейтиу бла проблемадан толусунлай не хазна къутулгъун, дейди. «Бирде жарым секунд окъуна жетип къалады. Жолгъа адам чыгъаргъа неда машинаны аллына сабий чартларгъа да болур».

Мобильный устройствону навигаторча жюрютюу да водительни эсин жолдан бёлюрге боллукъду, дейди ГИБДД-ны башчысы: «Къоркъуу болгъаннга водитель кеси тюшюнюрге, аны ангыларгъа керекди. Жаланда тазир салыу бла иш боллукъ тюйюлдю». Аны оюмуна кёре, бу проблемагъа адамланы кёз къарамлары да тюрленирге керекди.

 Аны ючюн Къырал автоинспекция, Жарыкъландырыу эмда Транспорт министерстволаны болушлугъу бла  «Жолгъа эс бурургъа!» деген Битеуроссей социал кампания къурагъанды. Аны чеклеринде семинарла, тренингле, оюнла, викторинала, квестле бардырыладыла. Жолгъа дайым нек къарап турургъа керекди, кёрюннген узакълыкъ, хар секунд да некди багъалы – аланы юсюнден жаяу жюрюгенлеге, водительлеге, сабийлеге эмда тамата тёлюге ГИБДД-ны келечилери хапарлайдыла.

«Водительле, жаяу баргъанла, пассажирле бирсилени, кеслерини эслерин бёлмесинле дегенни   бла ангыларгъа керекдиле. Машина баргъан кезиуде адамны аллай сагъышы окъуна болмазгъа тийишлиди, - дейди «Къоркъмай барыу» эксперт араны келечиси Елена Беллис. — Биз къолубузда телефон бла, кёз аллыбызда уа – соцсетьле бла бардырабыз жашауубузну. ДТП-ла асламыракъ болуп тебирегенлерини сылтауу - жолда водительлени неда жаяу баргъанланы эслерин бёлюудю».

 

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: