МГУ-ну бла Гарвардны профессору Анатолий Клесов: Оруслуланы украинлыладан башхалыкълары жокъду

Жер башында бир халкъны да болмаз аллай бир мифлери бла таурухлары, оруслуладача.  Бирле айтханнга кёре, «оруслула жокъдула», бирсиле уа  оруслула  славянлыла тюйюлдюле, угро-финнледиле дейдиле, ючюнчюлери уа  барыбызны да тамырларыбызда татарлыла турадыла, деп шарт оюмлайдыла. Русьну варягла къурагъандыла дегенле да табыладыла…

МГУ-ну бла Гарвардны профессору Анатолий Клесов  бу мифлени кёбюсюню тюз болмагъанларын ачыкълайды.  Анга бу жаны бла тутхучлукъну  жангы ДНК-генеалогия эмда аны генетика кёрюмдюлени  анализлерини мурдорларында къуралгъан тинтиулери этедиле.

Къаллай бир сюзсенг да, татарлыны тапмазса

- Анатолий Алексеевич, оруслула къайдан чыкъгъандыла?

- Анга шарт жууап боллукъ тюйюлдю, нек дегенде оруслула - уллу юйюрдюле, бир тарыхлары бла, башха-башха тамырлары бла. Алай оруслуланы, украинлыланы эм белоруслуланы  славян тамырлары болгъаныны юсюнден соруугъа уа ДНК-генеалогия шарт жууап бергенди. Аланы барысында да тамырлары бирди - славянлыла.

- Не тамырладыла да ала?

- Славянлылада юч магъаналы къауум  барды неда гаплогруппала («тукъум» дегенни илму синоними). ДНК-генеалогияны кёрюмдюлерине кёре сюзсек, славянлыланы эм кёп къаууму - ала Rla гаплогруппаны жюрютгенледиле - была Россейни, Беларусьну, Украинаны, Польшаны битеу славянларыны тамам жартысы чакълы бирдиле. Санына кёре экинчи къауум – ала I2a гаплогруппалыладыла -  Сербияны, Хорватияны, Боснияны, Словенияны, Черногорияны, Македонияны юг славянлылары, ала Россейни, Украинаны, Беларусьну жамауатыны 15-20 процентин къурайдыла. Эм ючюнчю орус къауум - N1c1 гаплогруппа - юг балтлыланы туудукъларыдыла. Ала бусагъатда Литвада, Латвияда, Эстонияда  халкъны жарымын, Россейде - 14 процентин, Беларусьда - 10 процентин, Балтикадан узагъыракъ болгъаны себепли Украинада уа 7 процентин къурайдыла. Былагъа угро-финнле дейдиле, алай ол терсди. 

- «Оруслуну тинте келсенг, татарлыны табарса» деген нарт сёз а?

- ДНК-генеалогия анга да тутхучлукъ этмейди. «Татар» гаплогруппаланы ёлчеми оруслуланы тамырларында бек азды.  Аны къой да,  татарлылада славян гаплогруппала асламыракъдыла.

Монгол ыз да эсленмейди хазна, бек кёп болса, минг адамгъа  тёртюсю чыгъады. Не монголлула, не татарлыла славян генофондха хазна къошулмагъандыла.  Восток славянлыла, ол дегеним R1 къауумну келечилери, Русьну тюзлеринде жашагъан оруслула, украинлыла, белоруслула, Балканладан Зауральеге дери эм  биразлары Индиягъа, Ираннга, Сириягъа эм Гитче Азиягъа дери жетген арий тилледе сёлешген буруннгу халкъланы туудукъларыдыла.  4500 чакълы бир жыл мындан алгъа Россейни европалы жанындан славянлыланы ата-бабалары эм оруслула да аладан айырылгъандыла.

Айырмалылыкъ эсленмейди

-Украина бла байламлы генетика кёрюмдюле уа къаллайдыла?

- Оруслуланы бла украинлыланы  «эр киши» Y - хромосома бла тенглешдирсек, ала бирге ушайдыла. Тиширыу митохондриалы ДНК-гъа къарасакъ да - алайды. Восток Украинада кёрюмдюле да алайдыла, не арысы, не бериси болмагъанлай.  Львовдагъыла аз башха тюрлюрекдиле дерге боллукъду, анда N1c1 къауумну  «балтикалы»  келечилери азыракъдыла, алай бардыла.  Бусагъатдагъы украинлыланы, белоруслуланы, оруслуланы да  айырмалылыкълары жокъду, тарыхда  была бир халкъдыла.

- Украинлы алимлени уа бу жаны бла акъыллары къалайды?

- Жарсыугъа, Украинадан манга жиберген «илму» тарых материаллары  къужурдула. Алада айтылгъаннга кёре,  Адам Украинадан чыкъгъанды неда Нойну ковчеги Карпатлада Говерла таугъа жетип тохтагъанды, энтта да боллукъ болур бир  «илму жангычылыкъ».  Ала хар жерде  украинлыланы оруслуладан башхалыкъларын чертирге  къазауат кюрешедиле.

- Къалай-алай болса да, оруслула ала бирси славянладан  башхаракъ миллетмидиле? Украинлы деген а «къурашдырылгъан» миллетмиди огъесе?

- Славянлыла бла оруслу халкъ - ала башха-башха ангыламладыла. Оруслула - орус тилде сёлешген, кесин оруслугъа санагъан, ата-бабаларыны бир юч-тёрт тёлюсю  Россейни тийресинде жашагъан адамладыла.  Славянлыла  уа - славян тиллени къауумунда сёлешген поляклыладыла, украинлыладыла, белоруслуладыла, сербледиле, хорватладыла, словакла эм болгарлыла бла бирге чехледиле. Ала оруслула тюйюлдюле.

Украинлыла - энчи миллетдиле. Аланы кеслерини къыраллары, тиллери, инсанлыкълары барды. Маданиятда айырмалылыкълары да.  Алай халкъ, этнос, аланы геномлары бла байламлы къарасагъ а, оруслуладан башхалыкъларын табарыкъ тюйюлсюз.

Кюн батхан жанында Rlb   къауум кёбюрекди, кюн чыкъгъан жанында уа -  Rla. Бу чек кертиди, алай бош кёргюзтюу тюйюлдю.

- Генетиканы жаланда артха угъай, алгъа къараргъа онгу бармыды?  Жууукъ  100 жылда Европаны  бла оруслуланы генофонду къалай тюрленирге боллукъду?

- Европаны генофонду мигрантланы басынчакълагъанларына кёре боллукъду.  Алай анда аны юсюнден статьяны киши басмаларыкъ тюйюлдю, ол аланы политика кёз къарамларына келишмегенини сылтауундан.  Россейде илму азатды, мында кёп сорууланы ачыкъ сюзер онг барды. АБШ-да да бу жаны бла эркинликле кёбюсюнде чекленипдиле.  Мен Гарвардда биохимияны профессору болуп ишлегеним себепли анда болумну иги билеме.  Илмуну бир эсеплери АБШ-ны политикасына къажау болсала, аллай затланы Западда илму журналла окъуна басмаларыкъ тюйюлдюле.

Россейни юсюнден айтханда, мында болум жарсырча тюйюлдю. Орус генофонд сакъланырыкъды, хар зат тапды.

Анатолий Клесов - совет эм америкалы биохимик, полимер материалла, биомедицина жаны бла специалист. Химия илмуланы доктору.

МГУ-ну тауусханды, анда ишлегенди, кандидат эм доктор диссертацияларын къоруулагъанды, профессор болгъанды.  Ызы бла СССР-ни Илмула академиясыны Биохимияны  А. Бах атлы институтунда ишлегенди. 1989 жылда АБШ-гъа кёчгенди, анда аны  Гарвард университетни Медицина школунда профессорну къуллугъун толтурургъа чакъыргъандыла.

Илмуда кесини энчи ызын къурагъанды - адам улуну  генетика тарыхын бла популяциясын тинтген ДНК-генеалогияны.

Текуланы Хауа хазырлагъанды.
Поделиться: