ЖКХ-да багъала неден къураладыла

«ЖКХ Контроль» организацияны толтуруучу директору Светлана Разворотнева айтханнга кёре, тарыгъыуланы санында хар жыл сайын биринчи жерни жашау журт-коммунал жумушла ючюн тёлеуле аладыла.  Адамла, бек биринчиден, бу тёлеуле дайым нек ёсюп турадыла деп сорадыла. Экинчиден а, ала къалай тергелгенлерин эмда саулай алып айтханда, не ючюн тёлегенлерин билирге сюедиле.

Талай регионда буруннгу жылны аллында быллай жумушла багъаракъ болгъаны кёплени сейирсиндиргенди. Не ючюн дегенде, ол жаланда биринчи июльда боллукъду
деген эдиле… «Законодательство тюрленнгени себепли энди бу тёлеулеге кёп фатарлы юйню жумушларына этиллик къоранчла да киредиле. Ма олду тарифлени кётюрюлгенлерини сылтауу», - деп ангылатханды Светлана Разворотнева.

Кёп фатарлы юйню жумушлары ючюн (лифтге эмда подъездни жарытыргъа къоратылгъан ток, жылыу) биз алгъын да тёлеучю эдик, алай ала ол кезиуде коммунальныйлеге санала эдиле. Алай эсе уа, тёлеуню атын тюрлендиргенликге, аны ёлчеми кёбеймезге керек эди да. Болсада жер-жерледе уа аны сюйгенлерича этгендиле. Ол кимни да сейирге къалдырырча сылтау болгъанына не хапар.

Дагъыда бир ангылашынмагъан зат – жылыу ючюн тёлеуле. «Мында эки амал барды. Биринчиси – адамла жаланда жылыу берилген кезиуде тёлейдиле, кеслери да счётчик бла. Хау, къышда къоранчла уллу боладыла, алай ахча не ючюн берилгенин билесе. Экинчи амал а быллайды: тёлеуле битеу айлагъа бёлюнедиле. Ма мында ангылашынмагъан бек кёп зат чыгъады. Не дегенде аланы ёлчемлери аны аллында жылда орталыкъ кёрюмдюге кёре тергеледиле, жылны ахырында уа жангыдан тохташдырыладыла», - дейди эксперт.

Ол а къыш жылы неда сууукъ болгъанына кёре уллуракъ, неда азыракъ болургъа боллукъду. Алай не ючюн эсе да багъала хар заманда да  жаланда уллу жанына тергеледиле. Быллай шартланы хар бирин да энчи сюзерге тюшеди.

Да сора не амал?

- Бизде тёлеулеге кёз-къулакъ болгъан къырал жашау журт инспекция барды. Тарыгъыуну ары жазаргъа боллукъду. Дагъыда Жангы жылны аллында Жашау журт кодексге тюрлениуле сингдирилгендиле. Алада управляющий компаниядан неда ресурсла бла жалчытыучу организациядан терс жазылгъан тёлеуле ючюн тазир излерге боллугъу белгиленеди. Аны ёлчеми артыгъы бла жазылгъан тёлеуню экиден бириди. Анга деп бу бузукълукъ этген организациягъа тёлеуню азайтыгъыз эмда тазир тёлегиз деп дау къагъыт жазаргъа тийишлиди. Отуз кюнню ичинде сизге жууап берилирге керекди: неда келир айны тёлеуюн тазирни ёлчемине азайтырыкъдыла, неда сиз ыразы болмагъан тёлеу тюз тергелгенин ангылатырыкъдыла.

- Фатарланы иелери артыкъ тири болмасала да, законла къатыдан къаты бола барадыла. Управляющий компанияланы къыйматлы ишлерге «кёллендирирге» жангы документле хазыр этиле турадыла. Бузукълукъ этгенледен, сёз ючюн, лифтлеге, газ оборудованиягъа къарарча келишимлери болмагъанладан  къырал жашау журт инспекция лицензияларын тынч сыйырлыкъды.

Алгъыннгы тарифлени къайтарыргъа нек жарамайды?

- Совет Союзну заманындача, тёлеу системагъа къайтыргъа нек жарамайды? Ол кезиуледе газгъа, токга, башха затлагъа да хар регионнга да багъала бирча болгъандыла да.

- Союзда болгъан системаны бир игиси – анда хазна тюрлениуле болмагъандыла. Коммунал жумушланы багъасы уа къырал субсидияла этип тургъаныны хайырындан учуз эди. Шёндю алай не хазна болсун, - дегенди Светлана Разворотнева.

- Жылыу ючюн алыннган хакъ мени фатарымы уллулугъуна кёре нек тергеледи?

- Биринчиден, юйню подвалы, чардагъы, тапкалары неллай бир жерни алгъанлары тергеледи, аланы жылытыугъа этилген къоранчланы хар адамгъа жетгенин билир ючюн ала жашагъан фатарны уллулугъуна кёре бёледиле.

Бизде хар ие да юйню битеулю мюлкю ючюн кесини  фатарыны уллулугъуна кёре  жууаплыды. Башхача айтханда, сизни фатар къоншугъузнукъундан эки кереге уллу эсе, сагъынылгъан жумушла ючюн да эки кереге кёп тёлериксиз. Аны тюзге неда терсге санагъанлыкъгъа, законда алай айтылады.

- Саратов областьда водоканалны концессиягъа бергендиле. Аланы тарифлери инфляциядан эсе эки кереге уллу болгъандыла. Ол законнга келишемиди?

- Жарсыугъа, хау. Регионлада коммунал жумушланы багъасыны уллулугъун къыралны Правительствосу чеклейди. Алай ол неда бу ресурс ючюн тарифни ёлчемин а регион властьла кеслери тохташдырадыла. Бир-бирледе уа, сёз ючюн, мюлк концессиягъа (инвесторлагъа) берилсе неда ары дери жыллада тарифле аз ёсюп тургъанларында, ызы бла ала инфляциядан эсе артыкъда болургъа боллукъдула.

- Управляющий компания мени тарыгъыуума жууап неллай бир заманны ичинде берирге керекди? Мен аны эки жылны сакълайма.

- Не тюрлю соруугъа да ала он кюнню ичинде жууап берирге борчлудула. Авария болса уа, мычымай окъуна.

Эсде тутугъуз

Управдом, къайдаса?

Управляющий компанияланы ишлерине  ыразы болмагъанланы тарыгъыулары экинчи жерни аладыла. Ала, адамладан ахча жыйгъандан башха, не бла кюрешгенлерин гражданла ангыламайдыла. Подъездле  кир, сыннган терезеле, юйню арбазыны юсюнден а сормай окъуна къой. Бир-бирледе уа компания адамладан коммунал жумушла ючюн тёлеулени жыя кетип, ызы бла банкрот болады. Ахча уа къайры кетгенин бар да изле… Адамла тюз ниетли тёлеп тургъанлыкъгъа, юйню борчлары кёпден-кёп бола барадыла.

Не этерге боллукъду

Бек биринчиден, управляющий компанияны алышындырыргъа. Осал ишлегенни орунуна игисин сайларгъа. Бирле ол да не хазна болсун дейдиле, алай «КП» радиону тынгылаучулары аллай юлгюле болгъанларын билдиредиле:

«Бизни кёп фатарлы юйюбюзню жумушларына жыйырма жылны ичинде бир компания къарап тургъанды. Тюзюн айтханда, ол кеси борчларын толтурмай  жаланда тёлеуле жыйып тура эди. Биз, ачыуланып, башхасын сайлайбыз. Ол а эки жылны ичинде битеу подъездледе ремонт этдиргенди. Аллай бир заманны ичинде биринчисине тёзюп тургъаныбызгъа бек сокъураннганбыз», - дегенди аладан бири.

 

 

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: