«Кюнде бир адамгъа окъуна болушалсам, жюрегиме хошлукъ келеди»

Дунияда, баям, адам улуну эм къыйматлы ышаны – ол аны жандауурлугъуду, къатындагъылагъа къайгъыра, къыйналгъанлагъа себеплик тапдыра билиуюдю. Социал ишчини усталыгъы бу затла бла къысха байламлыды. Чочуланы Жансурат да Нальчикде къартланы бла инвалидлени жумушларына къарагъан социал араны бёлюмюню специалистиди. Биз, анга тюбеп, бир къауум соруугьа жууап беририн тилегенбиз.

- Жансурат, социал ара кимлеге эм къаллай болушлукъ этеди?

- Бизде эсепде жангыз кеслери жашагъан къартла, сакъатла, къолайсызла турадыла. Юйсюз, жерсиз къалып, тышында жан кечиндирирге кюрешгенлеге да болушабыз. Сёз ючюн, аланы кимле болгъанларын тынгылы тохташдыргъынчы, документлерин да жарашдыргъынчы шахарда Тереза аналаны – эгечлени приютуна элтебиз. Аны бла байламлыкъны уа эрттеден жюрютебиз.

Алгъаракълада аллай биреу табылгъан эди, ол къабырлада жашагъанды. Анда анасыны бла къарындашыны обаларыны къатында гытычыкъ къураргъа кюрешип, алай тургъанды. Ол жаланда кесини атын бла тукъумун эсинде тутханды, андан къалгъан затларын а унутханды. Насыпха, сора-сурай кетип, аны документлерин жыйышдырып, тийишли жерге да элтгенбиз.

- Жумушларын жалчытханларыгъызны аллай болумлада тургъанларын а къалай билесиз?

- Биз поликлиникалагъа, больницалагъа, бирси социал магъаналы жерлеге болсун, араны буклетлери бла жюрюйбюз. Ала да билдиредиле, адамла сёлешип айтханлары да болуучуду.

Биз кабинетде олтуруп турмайбыз. Мобильный бригадабыз да барды. Ол, расписаниягъа кёре, ыйыкъгъа бир кере шахарны тийрелеринде башха-башха районлагъа чыгъып, соруу бардырады. Кимге не болушлукъ тийишлисин алай бла да билебиз. Къартлагъа-къарыусузлагъа юйде керекли неда бирси жумушларына къарагъандан сора да, сёлешип, бусагъатда къыйын жашау болумгъа тюшюп турабыз деп билдиргенлеге да эс тапдырабыз.

- Жыл санлары келгенлени арасында, жарсыугъа, ауруу иеси болуп, къатларында кече-кюн да биреу турмаса жарамагъанла, алай а кеслерини жууукълары болмагъанла бардыла. Аллайлагъа уа не мадар этесиз?

- Къартны адамы жокъ эсе да, ол кеси биз аны интернатха салырча ыразылыгъын берирге керекди. Сабийлери бар эселе уа, ала да. Алайсыз биз аланы ары элталмайбыз. Саусузну болумуна тийишлиликде ыйыкъны ичинде сагъатла бла къарагъанлай, къайгъыргъанлай турабыз.

Адамлары узакъда ишлеп, бери келалмагъанла да асламдыла. Къалай да болсун, аланы барысына да жылыу керекди. Ушакълашып, бир жюрек къыйынларына тынгыласанг окъуна, ыспас этгенлей, ыразылыкъларын билдиргенлей турадыла.

- Мобильный бригаданы сагъыннганса, андан сора уа арада жангы зат бармыды?

- Ара къуралгъанлы былтыр он жыл толгъанын да белгилерик эдим. Сакъатлагъа коляскала, костыльле, бирси керекли затланы болжалгъа берген бёлюм да ишлейди. Алгъын а аллай онг жокъ эди. Энди социал такси да барды. Биз бир ненча организация бла келишим этгенибиз себепли ала мында эсепде тургъанланы социал магъаналы объектлеге 50 сомгъа элтедиле.

Дагъыда къулакълары эшитмей, сёлешалмай къыйналгъанлагъа деп республикалы диспетчер служба сау суткала бла ишлейди. Бу жангычылыкъны себеби бла аллай инвалидле скайп бла кеслерине не болушлукъ керек болгъанын ангылатадыла. Диспетчерле уа аланы жарсыуларын тийишли жерлеге билдиредиле.

Андан сора да, арагъа коляскалада жюрюгенлеге тынчыракъ болсун деп, подъёмниги бла газель берилгени къууанырча иш болгъанды. Аны болушлугъу бла адамланы больницагъа, МФЦ-гъа элтирге энди тынчыракъды. Алай а быллай улоу жаланда бизде барды, районлада ол алыкъа жокъду. Кесибизни сайтыбыз болгъанын да чертирге сюеме.

Жарсыугъа, энчи мекямыбызны жокълугъуну хатасындан социальный ашханабыз шёндю ишлемейди. Болсада тюрлю-тюрлю жандауурлукъ акцияла къурайбыз, аланы кезиуюнде уа спонсорла да къайгъырып, кёплеге болушлукъ тапдырабыз. Сёз ючюн, Уллайгъан адамны кюнюне атап, айлыкъ бардырыучубуз. Аланы барысына да иги кесек картоф, сохан, чёплеу жау юлешиучюбюз.

- Къолайсыз, кёп сабийли юйюрлеге уа къаллай болушлукъ этесиз?

- Бизде бюгюнлюкде ала эсепде 50 чакълы боладыла. Озгъан окъуу жылны аллында биринчи классха барлыкъ онжети балачыкъгъа портфельле бла канцтоварла сатып алыргъа спонсорларыбыз болушхандыла. Андан сора да, Сабийлени къоруулау кюннге жоралап, тюрлю-тюрлю жумушла бардырабыз. Хар жолдан мороженое, кёп тюрлю саугъала да юлешебиз.

Былтыр этилген эм уллу ишледен бирин айтыргъа сюеме. Ол а жандауурлукъ ярмаркабыз эди. Ара письмола къурап, биз ала бла шахарны базарларында, тюкенлеринде да кёп айланнганбыз. Бу жумушну уа адамла быстыр сатып алыргъа ырысхы жетишдиралмагъанларына жарсып, аслам халда сёлешгенлеринден сора директорубуз Заур Бетугановну башламчылыгъы бла бардыргъанбыз. Бек кёп юс кийим жыйылгъан эди. Бизден болушлукъ излегенледен сора да, бирси районланы келечилерине берилгендиле ала. Ярмаркадан сора арагъа ыразылыкъларын билдирип письмола жазгъанла да болгъандыла.

Билемисиз, бюгюннгю жашауда жамауатда аллайла бардыла, ала алай этерле, хакъсыз анча затны берирле деп ийнанмагъан эдим. Артда уа инсанланы жандауурлукъларына кёлюм кётюрюлгенди. Андан сора да, кесим «Алтын ладья» деген ат бла конкурс къурагъанма. Сау болсунла, «Эльбрусоид» фонд да болушханды. Волонтёрла бла да байламлыкъда ишлейме.

Ала бла ветеранлагъа, аланы юйдегилерине арбазда, юйде керекли жумушларына себеплик этебиз. Озгъан жыл школгъа жюрюп, сабийлени эшерге да юйретгенбиз. Окъуучула иги кесек чындай хазырлап, аланы да энчи акция бардырып юлешгенбиз.

- Ишинги юсю бла жашауну кёп тюрлю бетине тюберге да тюше болур. Къаллай сезимле бийлейдиле аны бла байламлы?

- Баям, бизни усталыгъыбызны тутуругъу халаллыкъ бла тёзюмлюкдюле. Кертисин айтханда, адамлагъа жаным ауругъан кезиуле асламдыла. Мында ишлеп башлагъанлы ёз атама-анама, ыннама, юйюр къыйматлагъа, саулукъгъа башха кёзден къарайма. Жашау, усталыкъ сынамгъа да юйрене барама.

Бери келип, араны къаллай жумуш тамамлагъанын кёргеним, айтханымча, аслам затха тюшюндюргенди. Ишден юйге келип, кеси кесиме бюгюн мен да биреуге болушлукъ эталгъанма деп айталсам, ол чакъда жюрегиме къаллай эсе да бир хошлукъ, ырахатлыкъ келеди.

- Бош заманынгы уа къалай оздуруучуса?

- Аны юйюрюме, сабийлеге жораларгъа излеучюме. Къызчыкъла алыкъа садикдедиле. Самираны сурат ишлерге хунери барды, ингилиз тилден кружокга жюрюйдю. Экиси да миллет тепсеулени жаратадыла. Баям, аппаларына тартхандыла. Атам Газаланы Махмут кёп жылланы «Балкария» къырал фольклор-этнография ансамбльде тепсеп тургъанды.

Жууукъ адамларыбыз къатыбызда тургъанлары къадар, къаллай бирге насыплы болгъаныбызны билирге унутмай, аладан жюрек жылыуубузну, таза ниетибизни да къызгъанмасакъ, къайсы бирибизни да юйюрде, ишибизде болумубуз да иги жанына тюрленирикди деп ийнанама.