Къургъакълыкъ къысханда

Буруннгу заманладан келген хапар. Ёзен элледен биринде гудучулукъ къаты жюрюгенди дейдиле. Эрттенликде отлаугъа кетген мал, къатында иеси неда малчы болмаса, тас болуп, ызына къайтмагъанды. Элде уллу жарсыуладан бири эди ол.
Кёп кере адамла, жыйылып,  анга амал излегендиле. Эл ортасында налат таш орнатып, гудучуланы анга байлап да тургъандыла. Ол да бир кесекге себеплик болгъанды. Болсада гудучулукъ толусунлай къурумагъанды.

Аллах да чамланнган болур эди адамлагъа, бир жол къызыулукъ къысады. Бир ай турады жауун жаумай. Экинчи айда да  тамычы тамады кёкден. Сабанлада нартюх, будай, арпа кюйгендиле. Биченликле да кюз  арты бузкъауданча саргъалгъандыла.

Энтта да алай  бираз барса, кюймей бир бюртюк къаллыкъ тюйюлдю. Халкъгъа къоркъуу киреди. Табийгъат къыйынлыкъдан къутулур амал изленеди. Элни абаданлары жыйылып оноулашадыла. Сора эфендиге барып, Аллахдан тилеп, жауун жаудурургъа керекди дейдиле.  Ызы бла къауум адамны сайлап, анга жибередиле.

Былайда эфендини юсюнден да бир - эки сёз айтайыкъ. Дин жаны бла иги билимли болгъан адам. Окъугъан дууасы, этген тилеги къабыл болмай къалмагъанды. Келечиле келдиле анга, жумушларын айтдыла. Эфенди тынгылады да, былай деди: «Тамбла, эрттенликде-эртте  элни адамын, уллусун-гитчесин, тиширыуун-эр кишисин, сабийин-абаданын  эл башында ёзеннге жыйыгъыз. Жетижыллыкъ къара бугъаны келтиригиз. Малны сояйыкъ, къурманлыкъ этейик, Аллах айтса, жауун жауар».

Адамла ол айтханлай этдиле. Экинчи кюн элни уллусу, гитчеси да ариу  ёзеннге жыйылдыла.  Жашла  уллу къара бугъаны келтирип, алайда сойдула. Тёрт къазанны толтуруп, этин отха салдыла. Ол бишгинчи эфенди Къуран окъуду, жамауат  зикир айтды. Бир къауум тиширыу локъум, хычин биширдиле.

Къазанлада эт бишгенден сора ашарыкъланы ортагъа салдыла. Уллу, гитче да къарынлары тойгъунчу ашадыла.  Къалгъан ашарыкъланы да юлешдиле. Дагъыда бир кере Аллахдан жауун тилеп, юйлерине кетдиле.

Экинчи кюн, танг аласы бла тенг туруп, адамла  арбазларына, орамлагъа чыгъып кёкге къарайдыла. Анда уа бир жангыз булут кёрюнмейди. Кёк тазады, чокъуракъ тамычысы кибик.

Дагъыда бир ыйыкъ озду алай. Кёкню жауар халы жокъ эди. Ол угъай да, бютюн бек къыздыра баргъанчагъа окъуна ушайды. Чыгыр башдан къурт тюшюрюр деген чекге окъуна жетгенди.«Некэсе да тилегибиз толмады»,-деп, биягъы къауум эфендиге келдиле. Ол а  жангыдан Къуран ачды да: «Бу жол къызыл бугъа келтиригиз»,-деди.

Эки кюнденми огъесе юч кюнденми, эллиле биягъы жерге жыйылдыла. Эфенди да андады. Беш-алты жаш болуп  къызыл бугъаны сюркеп келтирдиле. Эфенди ашыкъмай дууа окъуду, адамла зикир этдиле. Къызыл бугъаны да этин ашап, шорпасын ичип, юйлерине жайылдыла.

Эрттенликден башлап  адамла  биягъы жауун сакълайдыла. Хо бирда. Хар зат халиллейди. Кёк булутладан тазады. Кюн да тохтаусуз къыздырады. Жай къоргъазинде  орамлада адам окъуна кёрюнмейди.                  

 Эл   адам   жашамагъан, бош къалгъан  элге  окъуна  ушап къалгъанды. Экинчи къурманлыкъдан сора да, элде тамычы окъуна таммады. Алай къоншу элледен биринде уа челекден къуйгъанлай жауду.  Элни келечилери энтта да эфендиге келдиле. Бу жол бираз тырман этерге кюрешдиле. «Бир акъ тюгю болмагъан къара  бугъаны сойдукъ. Асыры семизден жумуртха кибик тёгерек къызыл бугъаны да къурманлыкъ этдик. Жауунну жаугъанын кёрмедик. Ким биледи, терслик сенде болурму? Къуранны тюз окъуяла болмазмыса?»-деп.

Эфенди сабыр адам эди. Алагъа ашыкъмай тынгылады. Сора былай деди: «Юйюгюзге  ахчала жауарыкъла! Менде чыртда терслик жокъду,   жауунну жаудургъанма.  Ол  анда  жаугъанды, сиз малланы къайдан келтирген эсегиз да.  Биреунюкюн   урлап турмагъыз да, кесигизникин  союгъуз. Уруну, гудуну да къоюгъуз. Халал къыйыныгъыз бла жашагъыз. Алайсыз Аллахны чамландырырсыз. Ол заманда уа малыгъыз-мюлкюгюз да болмаз,  шауданларыгъыз да къурурла, элигиз да чачылыр».

Андан сора  элде гудучулукъ да къуруду.  Адамла да малларын къоркъмай кютерге жиберип башладыла. Жауун  да жауду. Сабанла да ёсдюле. Мирзеу да кёп болду. Адамла   да ырахат жашап тебиреди  деген хапар бюгюнлюкде да  ныгъышлада жюрюйдю.
 

 

Османланы Хыйса
Поделиться: