ЖАРТЫ КЪАЗЫЛГЪАНЛАЙ КЪАЛГЪАН ЮЙ ТЮП

Мени бир къоншум барды – бир огъурлу адам. Кеси да бир мазаллы, пелиуан кибик. Тютюн, аракъы деген затланы ауузуна салмайды. Ол кеси да тракторда ишлейди. Жууукъ-тенг, элли болсун, аны аллына тилей келгеннге бир заманда да угъай демез. Адамгъа болушургъа, онг тапдырыргъа бек сюеди. Къолу хар затха да иги жарашады. Элде мал соярыкъ да бек алгъа аны излейди. Жашны ишлеген жеринде да бек ариу кёредиле таматала.

Мындан беш жыл алгъа жай бек иеси эди. Ма аллай исси кюнледен биринде мен башда айтхан жашны, аны атына да Асхат дейик, таматасы кесине чакъырып:

– Алан, Асхат, мени бир къуллукъчу шуёхум барды. Ол кёп къыйналып, ёрге-энишге барып, къагъытла жазып, юй ишлерча жерчик алгъанды. Тилеп, жанымдан да этгенди. Кесинг да ангылай болурса, сени болушлугъунг керекди. Экисагъатлыкъ ишди. Барып, анга бир болушсанг а темир атынг бла, – дейди.

Асхат таматасы айтханнга угъай деялмады. Эрттенликде-эртте ол экисагъатлыкъ ишни битдирип къояйым эрттен салкъында, деген акъылда жаш, темир «атын да жерлеп», барыучусуча энишге угъай, ёрге атланды.

Жыйырма-отузминутлукъ жол эди барлыкъ жери. Юйню тюбюн къазарыкъ жерине да агъашчыкъла урулуп, белги этилип тура эди. Жаш кёп мычымай ишге киришеди. Нартуя артындан кюн шош чыгъа, талада эрттен чыкъны къурута, ёргеден ёрге кётюрюледи.

Кюн бийикден бийикге чыгъа баргъаны сайын хауа да къызадан къыза барады. Жаш ишин башлагъанлы эки угъай, беш сагъат да озгъанды. Иш а эки сагъатха бошалгъан угъай да, жартысы окъуна да кетмегенди.

Кюнню иссилиги, тракторну къыздыргъаны, отлукъну ийиси да тюш кезиуде бирге къошулуп, аны онгун аладыла. «Жерни иеси гетен къалпакъчыгъыны тюбюнден: «Былайын былайыракъ ал, былайын а былай тазала», – деп, оноу эте айланады.

Заман тюшден атлай, салкъын аязчыкъ ура башлайды.

– Бу антсыз «къуллукъчу»: «Тохта, бир зат да къап, солугъан да эт», дерик тюйюлдю, къарайма да, борбайларым къыйылып къалгъынчы юйюме кетейим, – деп жаш тракторну гюрюлдеген тауушун да ёчюлтмей, кабинадан чыгъады.

Аны кёргенлей окъуна «къуллукъчу» женгил машинасындан бир акъбаш аракъы шешаны чыгъарып:

– Жашы, сау бол, бюгюн ишлегенинг ючюн, энди тамбла да келип, къалгъанчыгъын да битдирип къойсанг, бир да болмагъанча ахшы иш этериксе, – деп шешаны тракторну кабинасына салды.

– Манга шеша керек тюйюлдю. Кетер. Мен аны аллыкъ тюйюлме, – деп, жаш шешаны «къуллукъчуну» къолуна тутдуруп, тракторуна минип ташайды.

Ол да «Волгагъа» минип, жолну букъусун кётюре, тракторну озуп кетди.

Экинчи эрттенликде жашха биягъы элни ичи бла ёрге тебирерге тюшдю. Кюн а къыздырады. «Къуллукъчу» да, эрттенликде ишине келгенча кеч къалмай, женгил машинасы бла алайгъа жетди.

Асхат да, къой, тамата айтхандан ары, битдирейим, аны бетин этмей а, не десенг да, ол иги адамды, мынга ушамайды, деп ишлеп башлады.

– Бу уругъа тюшерикни урусу да не терен эди, бошалмагъан, – деп, Асхат, бурун тюбюне мурулдай, къургъакъсыгъан эринлерин тюкюрюгю бла жибитирге кюреше, ишин андан ары бардырады.

Биягъы «къуллукъчу»: «Тапсыз этип къоймагъы эди бу антсыз, муну хали тап тюйюлдю ишге, кёлю бла узалгъанча кёрюнмейди», – деп кёзюн къакъмай, къазыла тургъан уруну къатында сюелип къарайды.

«Къой, энди болалмайма ауузум да къургъакъсыгъанды, андан аманыма къалгъынчы кетейим», – деп жаш тракторну эл таба айландырып тебиреди. Асхат ишин къойгъанын кёргенде, «къуллукъчу», дыгаласха къалып, эрлай тракторну аллына туруп, къолу бла «тохта», деп булгъады.

Аны ол халин кёрген Асхат, тракторну тохтатып, тюшдю. «Къуллукъчу» биягъы бир чагъыр шешаны жашха узатды.

– Тюненегин да алмагъанса, сен «шмурдякны» сюе болурса деп, бюгюн муну келтиргенме, суусабынгы къандыр, ма, – дейди.

Жаш, сёз да айтмай, шашаны алып, тракторну темирине уруп ууатады.

– Алан, сен не тукъум адамса, мен санга тюнене бир айтхан эдим да. Apaкъы, чагъыр, бютюнда чагъыр дегенча хылы-мылыланы ичмейме, деп. Сени кибик кёплени кёргенме мен. Манга бу шешаланы келтирме да, адамча бир стакан суу ичир, – деп андан ары сёлешип, сени бла кесими даражамы тюшюрмейим дегенча, жаш «темир атына» минип, энишге – эл таба - айланды.

 Юйню тюбю да жарты къазылгъанлай къалды.

Холаланы Марзият.
Поделиться: