Къамгъут бийни кешенеси

Тау эллерибизге барсанг, тарых магъаналы кёп сейир жерлени кёрюрге боллукъду. Аланы юслеринден таурухла, хапарла да жюрюйдюле, бирле къората, бирле къоша тура да болурла. Жылла оза, болгъан ишни кёргенле дуниядан кете барсала, алай да болады. «Хапардан хинкал ахшы», – деп, бошдан айта болмазла. Аллай жерлеге барып, кёзюнг бла кёрюп, къатында сюелсенг, озгъан жыллагъа тюшюп, артха келгенча боласа.

 

Алгъаракъда Басхан ауузуна бардым, Эл журт элине. Буруннгу эллерибизден бириди ол. Муну юсюнден айтыла, жазыла да тургъанды. Эсигизге салайыкъ, мындады Къамгъут бийни кешенеси бла Гошаях бийчени оюлгъан къалалары.

Мен а Къамгъут бийни кешенесине атландым. Тырныаууздан эки къычырым озгъанлай, жолну сол жанында дуппурну юсюндеди. Кешенени къатындан къарасанг, Эл журт туура кёрюнеди. Ол ёлгенде, юйдегиси Гошаях бийче кешенени къаладан тап кёрюннген жерге орнатханды деген таурух да барды.

 

Кешене уллу жолдан узакъ тюйюлдю. Кёп бар эсе, жарым жюз метр болур. Къатына баргъан жаяу жолчукъ да барды. Ашыкъмай ары барып, дуппурну башына чыкъсанг, кешенени аллына сюелесе.

Состар ташдан къаланнганды ол. Кёп ёмюрледен бери былайда сюеледи, озгъан жылланы шагъатыча. Айтханыбызча, кешене Къамгъут бийге ишленнгенди. Ол Кърымшаухалланы бий Бекмырзаны экинчи жашы эди. Гошаях бийчени да сабий заманында Эл журтха ол келтиргенди. Ёсгенден сора кесине бийче этгенди. Алай кёп турмай ол ауруп ёледи. Башында айтханыбызча, бийчени къаласындан къарасанг, ол кешене туура кёрюнеди.

 

Шёндю тийрени тёгерегин чырпыла, юлкюле басхандыла. Ала къырылып кетерилмеселе, аз-аздан обаны оярыкъдыла. Алайда мал да айланады. Биз баргъан кезиуде къаты бла улоу жюрюген жол ыз да кёрдюк. Арт кезиуде жаш адамла кеслерин сынай, машиналары, мотоцикллери бла аллай жерлеге чыгъып айланадыла. Аланы да хаталары жетерикди. Алай болмаз ючюн, тёгерегине буруу этилирге тийишли эди.

 

Буруннгудан сакъланнган быллай жерле хар тау ауузлада да бардыла. Сёз ючюн, Огъары Чегемде, Къоспартыда кешенеле. Ала да бу халдадыла. Аланы къатларына кёп адамла барадыла. Бютюнда арт кезиуде уа тышындан келгенле аслам болгъандыла. Тыш адамы уа сени сыйлы жерингдими деп къайгъырлыкъды?! Кесибиз окъуна къайгъырмай турабыз.