Къол хунерини жылыуу

Жаш адамларыбыз окъуп, билим алгъанларындан, бирер жерде бет жарыкълы эмда жетишимли ишлегенлеринден сора да, аны бла бирге ариу юйюрле къурап, сабийчиклерин да ата-бабаларыбыздан келген адет-тёрелерибизге тийишлиликде ёсдюрюрге-юйретирге итинселе, айхай да, миллетибиз айный барырына, аны тамблагъы кюню жарыкъ болуруна да ышанабыз. Аллай жаш юйюрлерибизден бириди Огъары Малкъардан Эндрейланы Керимни юйюрю.

Болсада бюгюн биз энчирек юйюрню анасы Аминаны юсюнден айтыргъа сюебиз. Ол кеси эм уллу малкъар элибизде – Хасанияда – атасы Абшаланы Махмутну бла анасы Башийланы Сакинатны юйюрлеринде ёсгенди. Ала юч сабий болуп, насыпларына къууана, къатларында ынналары Глашланы Аскерханны жюрек жылыуун да сезип жашагъандыла.

– Анабыз бизни юйде не ишден да артха турмазгъа юйретгенди. Бахчагъа, малгъа да къараргъа болушдура, сютден этилген таулу ашарыкъланы – айран уютургъа, сюзме неда бишлакъ сыгъаргъа, жау урургъа дегенча – жарашдырыуну энчиликлерине тюшюндюргенди. Аммабыз гитчелигимде окъуна тиширыугъа юйде гыржын биширмеген бурун замандан бери да къалай айып болгъанын айтып, манга тылы басаргъа юйретгени эсимдеди. Анамы ата-анасы да кёп затха тюшюндюргендиле. Сёз ючюн, аппабыз Дугуну сейир китаплары бардыла. Бизге, туудукълагъа, окъууну-билимни, китапланы магъаналарын да ол юйретгенди, - деп хапар айтады ушакъ нёгерим.

 Жашау сынамлары чыныкъдыргъан, кёпню кёрген эмда сынагъан абадан тёлюбюз а ёсюп келгенлени ёз юлгюлеринде юйретгенлерин да билебиз. Аллай, эл аллында хурмети, сыйы-намысы жюрюген ынна бла аппа тюшюндюрген сабийле кеслерине айып алмазларына уа биз да шагъатбыз. Нек дегенде ала туугъан элим Бабугентде жашайдыла эмда адеплиликлери, огъурлулукълары бла айтыла келедиле. Дугуну бла Зухураны юйюрюн, туудукъларын да таныгъанла болуп, аланы ол ышанларын чертмей къоймайдыла.

Амина уа Хасанияда оналтынчы школну бошап, жюрегини излеми бла эм алгъа Нальчикде медицина колледжни «Багъыу иш» ызында билим алгъанды. Ызы бла шахарны экинчи номерли клиникалы больницасыны «Урология» бёлюмюне ишге тохташханды. Андан сора да, мында приёмныйде ишлегенди. Бюгюнлюкде уа къызчыкъларын Фатиманы бла Алиманы ёсдюре турады.

Алай эсе да, больницада ишлей тургъанлай, КъМКъУ-ну инженер-технология факультетини «Аш-азыкъ продуктла жаны бла инженер-технолог» деген бёлюмюню бакалавриатына заочно окъургъа кирип, аны да жетишимли бошагъанды. Медицинада аш-сууну да адамны саулугъунда энчи магъанасына бютюн тюшюнюп, ол ангылауун, билимин да иш юсюнде хайырланыргъа сюйгенди. Аны бошагъандан сора уа, университетни «Педагогикалы психология» деген факультетини магистратурасыны кюндюзгю бёлюмюнде билимин ёсдюргенди, аны да жетишимли тауусханды.

Айтханыбызча, ишлеген а ол Хасанияны больницасында этгенди эмда мында адамланы жанындан ыспасха, ыразылыкъ сёзлеге да тийишли болгъанды. Психология ызда окъургъа сюйгени да аны бла байламлы эди – ол саусузланы кеслери неда аланы жууукъ-ахлулары бла сёлеше туруп, аны бу бёлюмде (психология) алгъан окъууу-билими анга себеплик этеригине ийнаннганды. Аны алайлыгъына да иш юсюнде аз кере тюшюнмегенди. Бюгюнлюкде уа ол насыплы ана болгъанын да айтдыкъ. Бурун заманладан бери да таулу тиширыуну, ананы къол хунерине, ала этген тюрлю-тюрлю кийизлеге, жаулукълагъа, жамычылагъа, башха затлагъа да алимле, жолоучула, башхала да сейир этгенлей келедиле.

Шукур къудуретге, халкъыбызны ол ышаны таркъаймай, бусагъатда да аны энчиликлерин сакълагъанларыбыз бардыла. Амина да, къайсы бирибизча, эшиу эшерге гитчелигинден да тюшюннгенди. Ол къол хунерге аны анасы Сакинат юйретген эди, жаннетли болсун. Эм алгъа уа ол бу жумушну сабий чындайчыкъладан башлагъанды. Аланы уа эки, тёрт ийне бла да эшгенди. Андан тышында да, анасына женгсиз габарала эшерге да болушлукъ этгенди.

Бюгюнлюкде уа ол жаланда гитчелени угъай, кимни кёзюне да хычыуун кёрюннген илляула, башха затла да эшеди. Илляуланы уа «Гималая Долфин Беби» деген халыдан ыргъакъ бла этеди. Эндиге дери уа ыргъакъ бла кюрешмеген эди. Бу халы жюнден этилмегенликге, къолда тутаргъа жумушакъды эмда хычыуунду. Тюрсюнлери да кёзге ариу кёрюнедиле, эм игиси уа – ала сабийде аллергиялы аууруланы къозгъамайдыла. Халы кеси да Тюркде ийириледи.

– Эм алгъа быллай илляуланы суратын телефонумда бир башха затны излегенимде эслеп къояма. Ол манга алай ариу кёрюннген эди! Сора аланы жаратып, юйрениригим да келеди. Ютубда излеп, къарап, ала бла байламлы мастер-классланы да табып, кеси кесими алай тюшюндюргенме. Дагъыда ол илляуланы тынгылы этилгенлерине бюсюрегенме, - дейди Амина къол хунерини башлагъан кезиуюню юсюнден.

Бек биринчи уа, ол къызчыкъларына къоянчыкъ этген эди. Сабийлени анга алай жюреклери бла къууаннганларын, аны бла ойнаргъа да бютюн сюйгенлерин да эслейди. Ол этген гинжисин а интернетде салады да, аны уа бирсиле да кёредиле. Кёргенлери бла къалмай, жаш юйюр андан чебурашкачыкъла эталлыкъ эсенг, деп тилейди. Аланы тилеклерине угъай дерге болмай, жашчыкъны бла къызчыкъны да экисине ол, айтханыбызча, чебурашкачыкъла эшеди. Алай бла уа Аминаны аллай хунери барлыгъын башхала да биледиле.

Жаланда жаныуар суратлы угъай, башха, биз юйреннгенча, гинжилени да этеди. Аладан сора да, сабийни бёлерге неда жукълагъан кезиуюнде юсюне жабаргъа дегенча, жабыучукъланы, жууургъанчыкъланы, ала юй тюбюнде ойнагъанларында сууукъ болмазча кюйюзчюклени да эшеди. Аланы да тиширыула сюйюп аладыла.

Быллай жабыучукъланы уа ол не ийне, не ыргъакъ хайырланмай, халыны кесини юсюнде болгъан илгиклени болушлукълары бла аны биринден башхасына ётдюрюп, ма алай этеди. Алагъа уа «Ализе Пуффи» халыны хайырланады.

Бу жумушну башлагъан ал кезиуюнде ол алай бек табылып да къалмагъанын, энди уа аны Нальчикде да сатып алыргъа боллугъун билдиргенди. Къол хунерни бу тюрлюсю аны кесинде айнырына уа аналыкъ насыбы себеплик этгенине ийменсе да, аны алайлыгъына угъай демейди. Аны уа андан ары айныта, энди сабийчиклеге бу халыдан Жангы жылда неда башха байрамлада киерге боллукъ костюмчукъланы, илляуланы, кийимлени да жыярча уллу четенлени, жаш къызчыкълагъа уа къолда жюрютген ууакъ кереклерине гитче косметичкаланы эше билирге юйренир мураты барды. Башха тюрлю техникагъа тюшюнюрге да.

Гитчелигинден да Амина суратны ариу ишлей билгени бла да айырмалы эди. Аны дагъыда хунерини айнырына ыннасы Зухура да (анасыны анасы) себеплик этгенди. Къумачларындан къалгъан журунладан гинжилерине жыйрыкъчыкъла тигерге юйретип, эм алгъа аланы халы бла жёрмелетдирип, ызы бла уа машина бла ишлерге тюшюндюргенди. Баям, ол эслеген эди туудугъуну къолдан усталыгъы боллугъун.

Дагъыда бизни бюгюннгю ушакъ нёгерибиз ариу сапынла бишириуню да технологиясын биледи. Аны уа ол, журналладан биринде окъуп, алай юйреннгенди. Химиялы затланы къошмай, балны, зейтун (оливка) эмда чёплеу жауланы, ариу ийисли гокка хансланы да хайырланады. Эм алгъа уа ол къызыл, кеси да жюрек суратлы сапынны биширип, аны анасына саугъалап къууандыргъан эди.

Жаш ананы къызчыкълары алыкъа гитчечикле эселе да, ол аланы хунерлерини айныуларына эс бурады, ахшы адамла болуп, ариу адет-тёрелерибизге тийишлиликде, ана тиллерин да билип ёсерлерин излейди. Фатимачыкъгъа юч жыл энди толгъанлыкъгъа, ол малкъар, орус тилледе да назмуланы кёлден билип, ариу окъугъанчыгъы бла да къууандырады. Миллет тепсеулени да жаратады. Алимачыкъгъа алыкъа жылчыкъ болады. Къызчыкъла сабий садха энди жюрюрюкдюле.

Амина инсан эм алгъа тюзлюкню жолунда барыргъа, ачыкъ ниетли болургъа, адамлыкъ ышанларын сакълагъанлай, жамауатха хурмет бере, кеси да анга тийишли бола жашаргъа кереклисин чертеди. Кеси ол ызда юйреннген жаш ана юйюрюн да анга кёре тюшюндюрюр, аланы миллетлерин, ата-аналарын, ёмюрледен келген ниет хазнабызны да багъалагъан адамла этип ёсдюрюр деп, ийнанырыгъыбыз келеди.

МОКЪАЛАНЫ Зухура.
Поделиться: