Сакъаллы къуш

Къушланы кёп тюрлюлери барды. Болсада аланы арасында сакъаллы къуш кесини энчи жерин алады. Ол кёбюсюнде  тау бийикледе,  ауузлада,   этекледе  эм талалада  кечинеди. Кийик  жаныуарланы бирде хайыуанланы  мыллыкларын  ашайды.

Ачлай къалмаз ючюн, сюеклеринден да къачмайды.  Бек сейири, ол жилиги болгъан сюеклени кёкге кётюрюп сындырырча ташлагъа атады. Уатхандан сора  къыйналмай жилигин, сюегин да тынч жутады.  Гитчерек эчкини уа  аягъын  саулай жутаргъа кюрешеди. 

Бир кере биз эки жаш болуп Черек ауузунда, Абай къала къатында, бир сакъаллы къуш жугъутурну ал аягъын  кышмыла жанындан жартысына дери  жутуп,  ёлюп тургъанлай тапхан эдик. Баям, асыры ачдан, кесини  къарыуун тергеялмай, къарылгъан болур деригим келеди.  Аны къанатларын жайып  ёнчелегенибизде, 2,8 метр узунлукълары  бар эди.

Ол   алашада, бийикде да бир кибик женгил эм  ариу учады. Тау жайлыкълада, къышлыкълада эм эл тийрелеринде аш излей, кесини тийресин жокълагъанлай турады.

Гуртха декабрьни ортасында жатады, бир неда эки жумуртха салады. Эки айдан сора балачыкъла чыгъарады. Уясын кёбюсюнде къая бетледе, тешикледе  тахтада салады.

Анга кёкню патчахы деп таукел айтырчады, нек дегенде 7-8 километр бийикликде бирсиле учарча тюйюлдюле. Бирле аны Эверест тауну башында окъуна  учханын  кёре туруучудула.

Бизни таулада да анга тенг болаллыкъ  къанатлы жокъду. Ол  ёзен элледен келген  жерлешлерибизни эм регионладан  туристлени да кесине эслерин бурмай,  сейирге къалдырмай къоймайды.  Аны себепли къанатлы  таулагъа жан береди дерге боллукъду.  

 

 

Мокъаланы Ахмат. КъМР-ни Бийик-тау заповеднигини ишчиси.
Поделиться: